Η Σαουδική Αραβία υποδέχθηκε την Τετάρτη (12.04.2023) αντιπροσωπεία του Ιράν, επιφορτισμένη με τη διευθέτηση των λεπτομερειών για να ανοίξουν ξανά οι διπλωματικές αποστολές της στην Τεχεράνη, καθώς και τον επικεφαλής της διπλωματίας της Συρίας, στο πλαίσιο διαδικασίας αναθέρμανσης σχέσεων ικανής να μεταμορφώσει την πολιτική γεωγραφία της περιοχής
Η επίσκεψη της αντιπροσωπείας του Ιράν έγινε μερικές ημέρες μετά την ιστορική συνάντηση στο Πεκίνο των υπουργών Εξωτερικών της χώρας και της Σαουδικής Αραβίας, οι οποίες είχαν διακόψει τις σχέσεις τους το 2016.
Αυτή του σύρου υπουργού Εξωτερικών, του Φάισαλ Μέκνταντ, έγινε ενόψει της συνάντησης —αύριο Παρασκευή— στη Σαουδική Αραβία αξιωματούχων εννιά χωρών της περιφέρειας για να εξεταστεί η πιθανή επιστροφή της Δαμασκού στον Αραβικό Σύνδεσμο, η προσεχής σύνοδος του οποίου θα διεξαχθεί την 19η Μαΐου στο βασίλειο.
Ο πρίγκιπας Φάισαλ μπιν Φαρχάν αλ Σαούντ και ο Μέκνταντ συζήτησαν «απαραίτητα μέτρα» προκειμένου υπάρξει «πλήρης πολιτική ρύθμιση της συριακής κρίσης», σύμφωνα με δελτίο Τύπου που έδωσαν στη δημοσιότητα οι υπηρεσίες του σαουδάραβα ΥΠΕΞ.
Σκοπός είναι να υπάρξει «εθνική συμφιλίωση» στη Συρία, που θα επιτρέψει η χώρα να ανακτήσει τη θέση της και τον «φυσικό της ρόλο» στον αραβικό κόσμο, ο οποίος την έθεσε στο περιθώριο όταν ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος το 2011.
Ολοένα περισσότερες αραβικές χώρες τάσσονται πλέον υπέρ της επανένταξης της Συρίας στα περιφερειακά φόρα, έπειτα από χρόνια σχεδόν πλήρους διεθνούς απομόνωσης της κυβέρνησης του Μπασάρ αλ Άσαντ, εξαιτίας της αιματηρής καταστολής του λαϊκού ξεσηκωμού του 2011 που μεταμορφώθηκε σε εμφύλια σύρραξη κι έπειτα σε ολοένα πιο περίπλοκο πόλεμο, με την εμπλοκή τζιχαντιστικών οργανώσεων και αρκετών ξένων δυνάμεων.
«Ιρανοί και Σύροι στη Σαουδική Αραβία την ίδια ημέρα. Είναι εντελώς τρελό, θα ήταν αδιανόητο πριν από μόλις μερικούς μήνες», σχολίασε χαρακτηριστικά άραβας διπλωμάτης που υπηρετεί στο Ριάντ.
Ριάντ και Τεχεράνη σύναψαν πρόσφατα συμφωνία, με τη μεσολάβηση της Κίνας, για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεών τους. Αναμένεται να ανοίξουν ξανά πρεσβείες και προξενεία μέχρι τα μέσα Μαΐου και να θέσουν σε εφαρμογή συμφωνίες οικονομικής συνεργασίας και ασφάλειας που είχαν υπογραφτεί πριν από είκοσι και πλέον χρόνια.
Η αντιπροσωπεία του Ιράν έφθασε στη σαουδαραβική πρωτεύουσα χθες για να λάβει τα «απαραίτητα μέτρα ώστε να λειτουργήσουν η πρεσβεία και το γενικό προξενείο στο Ριάντ και στην Τζέντα, καθώς και να αποκατασταθεί η δραστηριότητα του μόνιμου αντιπροσώπου του Ιράν στον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας», συνόψισε ο εκπρόσωπος της ιρανικής διπλωματίας Νάσερ Κανάνι.
Ριάντ και Τεχεράνη, μεγάλες δυνάμεις στη Μέση Ανατολή, διέκοψαν τις σχέσεις τους έπειτα από επιθέσεις σε σαουδαραβικές διπλωματικές αποστολές στην ιρανική επικράτεια από διαδηλωτές που κατήγγειλαν την εκτέλεση στη Σαουδική Αραβία σιίτη ηγέτη.
Το Σάββατο, σαουδαραβική αντιπροσωπεία μετέβη στην Τεχεράνη, για να συζητήσει το άνοιγμα εκ νέου της διπλωματικής αποστολής του βασιλείου στην Ισλαμική Δημοκρατία.
Ο Κανάνι διευκρίνισε πως η «τεχνική αντιπροσωπεία» της Σαουδικής Αραβίας θα αναχωρήσει σήμερα Πέμπτη για την Ματσχάντ, τη δεύτερη μεγαλύτερη ιρανική πόλη.
Την περασμένη εβδομάδα οι υπουργοί Εξωτερικών των δυο κρατών, ο πρίγκιπας Φάισαλ μπιν Φαρχάν και ο Χουσέιν Αμιραμπντολαχιάν, συζήτησαν στο Πεκίνο για την εφαρμογή της συμφωνίας αποκατάστασης των διμερών σχέσεων που κλείστηκε τη 10η Μαρτίου.
Η αναθέρμανση των σχέσεων αναμένεται να επισφραγιστεί με επίσκεψη του ιρανού προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί στο Ριάντ κατόπιν πρόσκλησης του βασιλιά Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας, που προβλέπεται να γίνει μετά το Ραμαζάνι, στα τέλη Απριλίου.
Εχθρικές σχέσεις από το 1979
Από την ισλαμική επανάσταση του 1979 στο Ιράν, οι σχέσεις των δυο κρατών χαρακτηρίζονταν από εχθρότητα. Έπαιρναν συχνά διαμετρικά αντίθετες θέσεις στις περιφερειακές υποθέσεις και υποστήριζαν αντίπαλα στρατόπεδα — στη Συρία, στον Λίβανο, στην Υεμένη…
Η επαναπροσέγγιση είναι ικανή να αλλάξει τα δεδομένα στην περιοχή, ακόμα περισσότερο καθώς συμπίπτει με την αναθέρμανση των σχέσεων ανάμεσα στο Ριάντ και τη Δαμασκό.
Το σουνιτικό βασίλειο είχε διακόψει τις σχέσεις του με την Αραβική Δημοκρατία το 2012. Το Ριάντ υποστήριζε ανοικτά τους αντάρτες στην αρχή της σύγκρουσης.
Ωστόσο μετά τον σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου, που προκάλεσε τεράστια καταστροφή και στοίχισε τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους στη νότια Τουρκία και σε τομείς της γειτονικής Συρίας, το Ριάντ έστειλε βοήθεια στους πληγέντες — τόσο σε περιοχές υπό κυβερνητικό έλεγχο, όσο και σε περιοχές υπό τον έλεγχο ανταρτών.
Οι δυο χώρες έχουν αρχίσει επίσης συνομιλίες για να αποκατασταθούν οι προξενικές υπηρεσίες τους.
Ο πόλεμος στη Συρία στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον μισό εκατομμύριο ανθρώπους, μετέτρεψε κάπου έξι εκατομμύρια άλλους σε πρόσφυγες και κατέστρεψε μεγάλο μέρος των υποδομών της χώρας.
