Ελβετία: Αυτή η όμορφη χώρα της οικονομικής σταθερότητας, της αξιοπιστίας όπου όλα μοιάζουν βαρετά, γράφει χαρακτηριστικά το Politico.
Οχι όμως πια. Καθώς η Credit Suisse, ο 19ος μεγαλύτερος δανειστής της Ευρώπης, καταρρέει, υπάρχει ανησυχία ότι πρόκειται για το πρόκειται για το πρώτο κομμάτι στο ντόμινο που θα απλωθεί σε όλον τον κόσμο.
«Και αν η βαρετή, ασφαλής Ελβετία δεν μπορεί να σώσει τις τράπεζές της, τότε, λοιπόν, ποιος στο διάολο μπορεί;» διερωτάται το Politico.
Για να καταλάβετε τι συνέβη, σκεφτείτε έναν αναγκαστικό γάμο που γίνεται με το πιστόλι στον κρόταφο: Την Κυριακή, ο πληγωμένος δανειστής με έδρα τη Ζυρίχη αναγκάστηκε από τις ελβετικές αρχές «να πάει στο κρεβάτι» με την μακροχρόνια εγχώρια αντίπαλό του UBS. Πραγματικά μια ιστορική συγκυρία: μια συμφωνία 3 δισεκατομμυρίων ελβετικών φράγκων που – για λίγες ώρες τουλάχιστον – επέτρεψε σε όλους να αναπνεύσουν ανακούφιση.
Στόχος ήταν η προστασία των επενδυτών και των καταθετών και η αναχαίτιση μιας πλήρους τραπεζικής κρίσης. Προσωρινά τουλάχιστον, αυτό επιτεύχθηκε.
«Ο διάβολος είναι στις λεπτομέρειες»
Αλλά ως συνήθως, ο διάβολος είναι στις λεπτομέρειες. Καθώς οι αγορές μάζεψαν το πτώμα της Credit Suisse, οι κώδωνες του κινδύνου άρχισαν να χτυπούν.
Ο τρόπος με τον οποίο οι Ελβετοί διαμόρφωσαν τη διάσωση μπορεί να έκανε τα πράγματα χειρότερα.
Από την κρίση πριν από μιάμιση δεκαετία, οι ρυθμιστικές αρχές προσπάθησαν να αποτρέψουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που βρίσκονται σε κίνδυνο να μολύνουν το ένα το άλλο με τα προβλήματά τους επιβάλλοντας ζημίες στους κατόχους ομολόγων (και όχι στους καταθέτες και τελικά στον φορολογούμενο).
Αλλά ακόμη και εκείνοι που κατείχαν τον πιο επικίνδυνο τύπο ομολόγων ήταν σίγουροι ότι δεν θα επηρεάζονταν μέχρι να πληρώσουν πρώτοι οι μέτοχοι.
Στην περίπτωση της Credit Suisse, οι ελβετικές ρυθμιστικές αρχές ανέτρεψαν αυτόν τον «κανονικό τρόπο να κάνουν τα πράγματα», πλήττοντας πρώτα τους κατόχους ομολόγων – και αυτό έχει προκαλέσει οικονομικό πανικό σε ολόκληρο το σύστημα.
Προσπάθειες της τελευταίας στιγμής
«Κάποιοι που είχαν επαφές με τις ρυθμιστικές αρχές προσπάθησαν να τους σταματήσουν να κάνουν αυτό το πράγμα, ακριβώς για αυτόν τον λόγο», δήλωσε στο POLITICO ένας ειδικός σε θέματα τραπεζικής ρευστότητας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας της κατάστασης.
Είναι το κλασικό παράδειγμα του πώς η μετάδοση μπορεί να εξαπλωθεί σε όλο το σύστημα. Εάν ξαφνικά οι επενδυτές πιστεύουν ότι τα ομόλογά τους είναι πιο επικίνδυνα από πριν, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ξεπούλημα, πιέζοντας τις τιμές προς τα κάτω και υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη σε ολόκληρο το σύστημα.
Εάν η απροσδόκητη εξάλειψη αυτών των κατόχων ομολόγων οδηγήσει σε ευρεία ανατίμησή τους, οι τράπεζες θα μπορούσαν να δουν το κόστος της χρηματοδότησής τους να αυξάνεται σημαντικά, επιτείνοντας τα προβλήματά τους, προειδοποίησαν τραπεζικοί αναλυτές της JP Morgan.
Η ευρωπαϊκή παρέμβαση
Σε μια προσπάθεια να ηρεμήσουν τα πνεύματα μετά την ελβετική απόφαση, μια τριάδα ευρωπαϊκών εποπτικών οργάνων —το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών και ο εποπτικός βραχίονας της ΕΚΤ— εξέδωσαν κοινή δήλωση για να καθησυχάσουν τους επενδυτές ότι σε περίπτωση κατάρρευσης τράπεζας στην Ε.Ε. , οι μέτοχοι θα υπέφεραν πρώτοι.
Και η Τράπεζα της Αγγλίας συνέχισε: «Οι κάτοχοι τέτοιων μέσων θα πρέπει να αναμένουν ότι θα εκτεθούν σε απώλειες εξυγίανσης ή αφερεγγυότητας με τη σειρά των θέσεων τους σε αυτήν την ιεραρχία».
Με άλλα λόγια: «Παρακαλώ μην αρχίσετε να πανικοβάλλεστε».
Σοβαρά ερωτηματικά
Αλλά η κατάρρευση της Credit Suisse εγείρει επίσης σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το εάν το σύστημα ήταν τόσο σταθερό όσο η τραπεζική κοινότητα πίστευε ότι ήταν αρχικά.
Σύμφωνα με όλα τα ρυθμιστικά μέτρα, η τράπεζα ήταν καλά κεφαλαιοποιημένη και διέθετε πολλά περιουσιακά στοιχεία τα οποία μπορούσε να εξαργυρώσει. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι κανόνες που εισήχθησαν στον απόηχο της κρίσης του 2008 δεν είναι τόσο αυστηροί όσο πίστευαν οι περισσότεροι.
«Αν υπάρχει παρηγοριά που μπορεί να βρεθεί οπουδήποτε, είναι η μοναδικότητα της περίπτωσης της Credit Suisse. Τα προβλήματά της ξεκίνησαν εδώ και πολύ καιρό και έχουν ελάχιστη ομοιότητα με τα ζητήματα που αντιμετώπισε η Silicon Valley Bank (SVB) από την Καλιφόρνια πριν από δύο εβδομάδες» γράφει το δημοσίευμα.
Οι ελβετικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι η τράπεζα δεν ήταν εκτεθειμένη σε υψηλότερα επιτόκια όπως ήταν η SVB όταν αποφάσισαν το backstop την τράπεζα με διευκόλυνση 50 δισεκατομμυρίων ελβετικών φράγκων την περασμένη Πέμπτη.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Εξαγορά της Credit Suisse: Τέλος το «θρίλερ» με τα επιτόκια
Όταν αυτή η διαβεβαίωση απέτυχε να συγκρατήσει τον πανικό στην τιμή της μετοχής της τράπεζας, οι αγορές στράφηκαν στα ευρύτερα ζητήματα φήμης, κουλτούρας και κερδοφορίας της τράπεζας.
Τα πράγματα ήρθαν στο απόγειό της την περασμένη εβδομάδα όταν η Saudi National Bank, ένας από τους πιο πρόσφατους επενδυτές της Credit Suisse και ανήκει εν μέρει στο σαουδαραβικό κρατικό επενδυτικό ταμείο, έδειξε ότι δεν ήταν διατεθειμένη να διοχετεύσει περισσότερα κεφάλαια στον όμιλο.
Σκάνδαλο κατασκοπείας
Οι δυσκολίες της Credit Suisse πάνε ακόμη πιο πίσω. Υπό την πίεση να καταστήσει την επενδυτική της τράπεζα κερδοφόρα, καθώς η περιοριστική νομοθεσία έκλεισε τα φτερά της, προσέλαβε τον πρώην ασφαλιστικό στέλεχος Tidjane Thiam ως διευθύνοντα σύμβουλο το 2015 με εντολή να αλλάξει τα πράγματα.
Η άμεση απάντηση του Thiam ήταν να ξεκινήσει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης που περικόπτει χιλιάδες θέσεις εργασίας, μειώνει το κόστος και περιορίζει το τμήμα επενδυτικής τραπεζικής.
Όμως η προσπάθεια δυσκολεύτηκε όταν το τμήμα επενδυτικής τραπεζικής πάλεψε να συμβαδίσει με τους ανταγωνιστές του και, ακόμη χειρότερα, ενεπλάκη σε μια σειρά ζημιογόνων σκανδάλων, συμπεριλαμβανομένης της ζημίας 5,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που σχετίζεται με την κατάρρευση του hedge fund Archegos.
Ένα «κατασκοπευτικό σκάνδαλο», στο οποίο η τράπεζα παρακολουθούσε τους υπαλλήλους της, ανάγκασε το στέλεχος να αποχωρήσει.
Το διοικητικό συμβούλιο της Credit Suisse στράφηκε στη συνέχεια στον Thomas Gottstein για να γίνει CEO. Αυτός υποσχέθηκε να συνεχίσει τις προσπάθειες του Τιάμ για την αναδιάρθρωση της τράπεζας, αλλά αναγνώρισε ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για να αντιμετωπιστούν τα βαθιά ριζωμένα πολιτιστικά προβλήματα.
Το 2021, συγκλονίστηκε από τη συμμετοχή της με την αποτυχημένη χρηματοοικονομική εταιρεία Greensill Capital. Η τράπεζα αναγκάστηκε για άλλη μια φορά να προβεί σε μαζική απομείωση και ο Gottstein έπρεπε να παραιτηθεί.
Νέα αλλαγή στο τιμόνι
Ένα νέο σχέδιο αποκαλύφθηκε το 2022 υπό το τιμόνι του πιο πρόσφατου διευθύνοντος συμβούλου της τράπεζας, Ulrich Körner, το οποίο περιελάμβανε περαιτέρω περικοπές στο τμήμα επενδυτικής τραπεζικής, καθώς και ανανεωμένη εστίαση στη διαχείριση περιουσίας και σε άλλες βασικές επιχειρήσεις. Η τράπεζα δεσμεύτηκε επίσης να λάβει μέτρα για να αντιμετωπίσει την κουλτούρα της και τις πρακτικές διαχείρισης κινδύνου, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει μελλοντικά σκάνδαλα.
Αλλά η έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και η επιβολή κυρώσεων έπνιξαν την ικανότητά της να εξυπηρετεί τις ανάγκες διαχείρισης περιουσίας ορισμένων από τους πλουσιότερους πελάτες της.
Τα σχέδια για τη διάσπαση του επενδυτικού τμήματος του ομίλου υπό το brand Credit Suisse First Boston που δραστηριοποιείται στη Νέα Υόρκη «φρέναραν» τον Φεβρουάριο, όταν έγινε σαφές ότι η τράπεζα θα δυσκολευόταν να βρει επενδυτή για να χρηματοδοτήσει τη λειτουργία, λόγω ανησυχιών σχετικά με την κατάταξη των πιστωτών σε περίπτωση αποτυχίας σε όλη την ομάδα.
Χωρίς να έχει απομείνει άλλος διάδρομος προσγείωσης, μια κατάρρευση έμοιαζε απλώς θέμα χρόνου…
