“Θέλουμε να μάθουμε τι οδήγησε σε αυτό, ώστε να προσπαθήσουμε να αποτρέψουμε κάτι παρόμοιο στο μέλλον».
Αυτά τα λόγια, από τον Δρ Ντέιβιντ Ρέλμαν, ειδικό σε μολυσματικές ασθένειες και μικροβιολόγο στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, αντανακλούσαν την εθνική συζήτηση γύρω από την προέλευση του Covid-19 το 2021. Προήλθε από εργαστήριο; Ήταν ζωονοσογόνος μεταβίβαση; Κάτι άλλο; Πολλοί πίστευαν ότι σύντομα θα έχουμε μία ξεκάθαρη απάντηση.
Τώρα, τρία χρόνια μετά την έναρξη μιας πανδημίας που εξακολουθεί να διαταράσσει την καθημερινή ζωή, μια αξιολόγηση από το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, ενισχύει το σενάριο της διαρροής από εργαστήριο και έρχεται να αντικρούσει παλαιότερες θεωρίες για το τι ακριβώς συνέβη στη Γουχάν της Κίνας στα τέλη του 2019.
Σύμφωνα με μία ενημερωμένη έκθεση διαβαθμισμένων πληροφοριών, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από τη Wall Street Journal την Κυριακή, το υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ εκτιμά ότι η πανδημία Covid-19 πιθανότατα προέκυψε από διαρροή εργαστηρίου στην Κίνα.
Ωστόσο, δύο πηγές του υπουργείου που μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας στους δημοσιογράφους Τζέρεμι Χερμπ και Νατάσα Μπέτραντ διευκρίνισαν, πως η εκτίμηση του υπουργείου στην έκθεση αυτή είναι «χαμηλής εμπιστοσύνης». Αυτή η επισήμανση έρχεται να εντείνει τη σύγχυση.
Οι υπηρεσίες πληροφοριών μπορούν να κάνουν αξιολογήσεις με χαμηλή, μεσαία ή υψηλή εμπιστοσύνη. Και μια αξιολόγηση χαμηλής εμπιστοσύνης σημαίνει γενικά ότι οι πληροφορίες που ελήφθησαν δεν είναι αρκετά αξιόπιστες ή είναι πολύ κατακερματισμένες για να γίνει μια πιο οριστική αναλυτική κρίση ή ότι δεν υπάρχουν αρκετές διαθέσιμες πληροφορίες για να εξαχθεί ένα απολύτως αξιόπιστο συμπέρασμα.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν αναγνώρισε στην εκπομπή «State of the Union» του CNN την Κυριακή ότι η κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών είναι διχασμένη στο θέμα, ενώ σημείωσε ότι ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θέλει οριστικές απαντήσεις για το ζήτημα προέλευσης του ιού.
Η κοινότητα των πληροφοριών έχει διχαστεί για το θέμα εδώ και χρόνια.
- Το 2021, η κοινότητα των πληροφοριών αποχαρακτήρισε μια έκθεση που έδειξε ότι τέσσερις υπηρεσίες της κοινότητας πληροφοριών είχαν αξιολογήσει με χαμηλή σιγουριά ότι ο ιός πιθανότατα μεταπήδησε από ζώα σε ανθρώπους στη φύση.
- Άλλη υπηρεσία αξιολόγησε με μέτρια σιγουριά ότι η πανδημία ήταν αποτέλεσμα εργαστηριακού ατυχήματος.
- Τρεις αναλυτές των μυστικών υπηρεσιών δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε κανένα συμπέρασμα, συγκεντρωθούν γύρω από καμία εξήγηση χωρίς πρόσθετες πληροφορίες, ανέφερε η έκθεση της κοινότητας.
Η θεωρία διαρροής από το εργαστήριο κερδίζει έδαφος
Για το μεγαλύτερο μέρος του 2020, οι υποστηρικτές της θεωρίας της διαρροής του εργαστηρίου έπρεπε να πολεμήσουν ενάντια στους ισχυρισμούς ότι ήταν ξενοφοβικοί ή ρατσιστές -εν μέρει εξαιτίας της αντικινεζικής ρητορική του τότε προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ασπάστηκε τη θεωρία. Το γεγονός ότι ο Τραμπ στήριξε τη θεωρία είχε ως αποτέλεσμα όσοι θεωρούσαν πως είναι η πιο πειστική εκδοχή, να θεωρηθούν περίπου “ψεκασμένοι”.
Μια έρευνα που ξεκίνησε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ του Τραμπ, η οποία προσπάθησε να διερευνήσει εάν το πρόγραμμα βιολογικών όπλων της Κίνας θα μπορούσε να είχε μεγαλύτερο ρόλο στην προέλευση της πανδημίας στη Γουχάν, έκλεισε νωρίς στην κυβέρνηση Μπάιντεν.
Μια επιστολή από ειδικούς στη δημόσια υγεία που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2020 στο The Lancet, ένα επιστημονικό περιοδικό με επιρροή, έδινε επίσης τον τόνο από νωρίς δηλώνοντας ότι ο ιός έχει φυσική προέλευση.
Ωστόσο, η θεωρία της διαρροής εργαστηρίου έχει αποκτήσει μεγαλύτερη απήχηση με τον καιρό, ειδικά μετά από αναφορές ότι η κοινότητα πληροφοριών βρήκε στοιχεία ότι ερευνητές στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν αρρώστησαν σοβαρά από έναν μυστηριώδη ιό τον Νοέμβριο του 2019 – αν και δεν είναι σαφές εάν προσβλήθηκαν από Covid-19 και δεν έχουν προκύψει περαιτέρω στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτήν την αναφορά.
Μέχρι τον Ιούλιο του 2021, ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν που επιβλέπουν μια ανασκόπηση πληροφοριών σχετικά με την προέλευση πίστευαν ότι η θεωρία διαρροής από το εργαστήριο ήταν τουλάχιστον εξίσου αξιόπιστη με την πιθανότητα ο ιός να εμφανιστεί φυσικά στη φύση – μια δραματική μεταστροφή στη στάση τους σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα, όταν οι Δημοκρατικοί υποβάθμιζαν δημόσια την αξιοπιστία μιας τέτοιας ιδέας.
«Δεν είναι οριστική απάντηση»
Η πιο πρόσφατη αξιολόγηση πληροφοριών παρασχέθηκε στο Κογκρέσο καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι στο Καπιτώλιο πιέζουν για περαιτέρω έρευνα σχετικά με τη θεωρία, ενώ κατηγορούν την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι υποβαθμίζει τις πιθανότητές της.
Ο Πρόεδρος Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων Μάικλ ΜακΚόλ δήλωσε την Κυριακή ότι είναι «ευχαριστημένος» που το Υπουργείο Ενέργειας «κατέληξε επιτέλους στο ίδιο συμπέρασμα στο οποίο είχα ήδη καταλήξει». (Ο Ρεπουμπλικανός του Τέξας είχε δημοσιεύσει μια έκθεση του 2021 που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι «η υπεροχή των αποδεικτικών στοιχείων» έδειχνε ότι η πανδημία προήλθε από διαρροή από το εργαστήριο της Γουχάν.)
«Τώρα είναι η ώρα για ολόκληρη την κυβέρνηση Μπάιντεν να ενταχθεί στο Υπουργείο Ενέργειας, στο Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών και στην πλειονότητα των Αμερικανών καταλήγοντας δημόσια αυτό που μας είπε η κοινή λογική στην αρχή – η πανδημία COVID-19 προήλθε από διαρροή εργαστηρίου στη Γουχάν της Κίνας», ανέφερε ο McCaul σε δήλωση.
Ο Σάλιβαν είπε την Κυριακή ότι ο Μπάιντεν έδωσε εντολή στα εθνικά εργαστήρια, τα οποία αποτελούν μέρος του Υπουργείου Ενέργειας, να συμπεριληφθούν στην αξιολόγηση.
«Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει οριστική απάντηση που να έχει προκύψει από την κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών σε αυτό το ερώτημα», είπε ο Σάλιβαν στο CNN.
«Ορισμένοι ερευνητές ης κοινότητας των μυστικών υπηρεσιών έχουν καταλήξει σε συμπεράσματα από τη μία πλευρά, ενώ κάποιοι άλλοι από την άλλη. Πολλοί από αυτούς έχουν πει ότι απλώς δεν έχουν αρκετές πληροφορίες για να είναι σίγουροι».
Πού μας αφήνει λοιπόν αυτό; Όχι πολύ μακριά από εκεί που ξεκινήσαμε.
Οι προηγούμενες πανδημίες έχουν προκύψει από τη φυσική μετάδοση μέσω των ζώων και συχνά χρειάζονται μήνες ή χρόνια για να ανακαλυφθεί ο ξενιστής από τον οποίο πέρασε ο ιός καθώς προσαρμόστηκε για να μολύνει ανθρώπους.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στον Έμπολα, η αρχική φυσική πηγή δεν έχει ποτέ εντοπιστεί. Και έχουν περάσει περισσότερα από 40 χρόνια από τα πρώτα κρούσματα του Έμπολα.
Γιατί λοιπόν έχει σημασία από πού προήλθε ο Covid-19; Γιατί η απάντηση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της επόμενης πανδημίας.
