Το Παγκόσμιο Κύπελλο στα καινούρια γήπεδα του Κατάρ έχει κάνει μια... περιστροφή γύρω από τον άξονά του και έχει μπει στη δεύτερη αγωνιστική της φάσης των ομίλων, με εκπλήξεις, εντυπωσιακά γκολ και δυνατές τακτικές μάχες να προσφέρουν ήδη ένα πολύ ενδιαφέρον τουρνουά όσον αφορά το αγωνιστικό κομμάτι.
Η ήττα της Αργεντινής από τη Σαουδική Αραβία (μια ήττα που μαθηματικά ήταν το πιο απίθανο σενάριο για να συμβεί), το θέαμα που προσέφεραν Αγγλία και Ισπανία, ο ελεύθερος Κριστιάνο Ρονάλντο που έγινε ο πρώτος παίκτης που σκοράρει σε πέντε Μουντιάλ και το γκολ του Ριτσάρλισον κόντρα στη Σερβία (που είναι το κορυφαίο μέχρι τώρα στη διοργάνωση μέχρι τώρα) είναι μόνο κάποια από τα σπουδαία που παρακολούθησαν οι τηλεθεατές ανά τον κόσμο στην πρώτη εβδομάδα της κορυφαίας ποδοσφαιρικής συνάντησης του πλανήτη, και ενώ ήδη διανύουμε τη δεύτερη αγωνιστική.
Και είναι σπουδαία, εκτός των άλλων γιατί κυρίως από τότε που άνοιξαν για τα καλά οι... εναέριοι διάδρομοι και οι μετακινήσεις στον πλανήτη έγιναν πιο εύκολες, οι φίλαθλοι και οι οπαδοί είχαν την ευκαιρία να βρεθούν όλοι μαζί, να μοιραστούν στοιχεία της κουλτούρας τους και να ζήσουν μοναδικές εμπειρίες «μπροστά» από το χρυσό τρόπαιο, σε μια αποθέωση της ισότητας απέναντι από τον κοινωνικό ρατσισμό, είτε κάπως στερεοτυπικά (αφού πολλές φορές τα στερεότυπα τα συντηρούν οι ίδιοι οι ταξιδιώτες πχ με τις στολές τους) είτε όχι. Όλα αυτά, γνωρίζαμε από πριν, πως θα συμβούν σε μικρότερη κλίμακα στο Κατάρ, ή σε περιπτώσεις όπως το περιβραχιόνιο του «One Love», δεν θα συμβούν καθόλου.
Τι είναι το One Love και γιατί εκδιώχθηκε στη διοργανώτρια χώρα
Πίσω στο 2020 η ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Ολλανδίας ξεκίνησε μια καμπάνια που στόχο της είχε να υποστηρίξει μέσα από το λαοφιλέστερο άθλημα του πλανήτη την ισότητα ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους. Συγκεκριμένα είχε σκοπό να «εκφράσει την υποστήριξή της για την ενοποίηση όλων των ανθρώπων». Σε μια πολυπολιτισμική χώρα όπως η Ολλανδία άλλωστε, εκτός της καθημερινότητας η διαφορετικότητα είναι αναπόσπαστο στοιχείο από τις ακαδημίες μέχρι τα ερασιτεχνικά και επαγγελματικά πρωταθλήματα. «Είναι ένα σημαντικό μήνυμα που ταιριάζει με το άθλημα. Στο γήπεδο όλοι είναι ίσοι και έτσι θα έπρεπε να είναι και σε όλες τις κοινωνίες. Με το One Love εκφράζουμε αυτή τη στάση», είχε αναφέρει ο κεντρικός αμυντικός της Λίβερπουλ και των «οράνιε», Βίρτζιλ φαν Ντάικ.
Την κίνηση των Ολλανδών δεν άργησαν να ακολουθήσουν κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με εννέα στον αριθμό να ανακοινώνουν τον περασμένο Σεπτέμβριο πως θέλουν να συμμετάσχουν στην καμπάνια και είναι έτοιμες να καθιερώσουν τα πολύχρωμα περιβραχιόνια με τον αριθμό «1» μέσα σε μια καρδιά, τόσο για τα ματς του UEFA Nations League όσο και αυτά του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ωστόσο αυτή του η ποικιλοχρωμία είναι που αποκορύφωσε τις αντιδράσεις στο χειμερινό Μουντιάλ, αν και η καμπάνια εσωκλείει την LGBTQ κοινότητα και δεν προασπίζεται αποκλειστικά τα δικά της δικαιώματα. Όμως μέσα στη γενικότερη σύγχηση, απόρροια της παραπληροφόρησης ή/και έλλειψης πληροφόρησης, και ειδικά σε μια χώρα που κάποιες σεξουαλικές προτιμήσεις θεωρούνται παράνομες, ήταν αναπόφευκτο πως θα ξεσπάσει πόλεμος και η σπίθα αυτή θα σηκώσει στο πόδι τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα. Αυτό της πνευματικής καλλιέργειας κι εκείνο του μίσους.
Ο κανονισμός της FIFA, οι κίτρινες κάρτες και η... μέση λύση
Αρνούμενες να υποχωρήσουν και έτοιμες να υπερασπιστούν τη στάση τους, οι εθνικές ομάδες -μεταξύ άλλων- της Ολλανδίας, της Δανίας, της Αγγλίας και της Γερμανίας, ήταν έτοιμες να αψηφήσουν τη FIFA και να περάσουν κανονικά το μήνυμά τους, όμως υπολόγιζαν (σχεδόν κυριολεκτικά) χωρίς τον ξενοδόχο. Πατώντας σε έναν κανονισμό της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, οι Καταριανοί άσκησαν πιέσεις στη FIFA έτσι ώστε να απαγορευτούν τα συγκεκριμένα περιβραχιόνια, ώστε να διασφαλίσουν πως δεν θα τεθούν υπό αμφισβήτηση οι απαρχαιωμένες απόψεις τους γύρω από τις κοινωνίες. Τι λέει ο κανονισμός: «Κανένα αντικείμενο (φανέλα ή άλλο είδους ρουχισμού ή εξοπλισμού ή κάτι άλλο) δεν γίνεται να φορεθεί ή να χρησιμοποιηθεί σε κάποια ελεγχόμενη περιοχή εάν η FIFA θεωρεί ότι είναι επικίνδυνο, επιθετικό ή άσεμνο, περιλαμβάνει πολιτικό, θρησκευτικό ή προσωπικό σλόγκαν, κάποια θέση, ή εικόνες, ή με κάποιον τρόπο δεν ακολουθεί τους νόμους του αθλήματος».
Έτσι, λίγο πριν τη σέντρα η FIFA ανακοίνωσε στις ομοσπονδίες πως όποιος αρχηγός δεν υπακούσει στις οδηγίες και φορέσει το περιβραχιόνιο θα τιμωρείται με κίτρινη κάρτα αμέσως με την έναρξη του αγώνα, κίνηση η οποία «μάζεψε» εθνικές και ποδοσφαιριστές που δεν ήθελαν να παίζουν με την πλάτη στον τοίχο σε ένα τουρνουά το οποίο κάποιοι ονειρεύονταν από τότε που θυμούνται τους εαυτούς τους να κλωτσάνε μια μπάλα. Η απειλή προήλθε εμμέσως και δια στόματος του προέδρου της FIFA, Τζιάνι Ινφαντίνο, ο οποίος «εξήγησε» ότι οι κανονισμοί είναι ξεκάθαροι και πως οι καμπάνιες θα πρέπει να είναι παγκόσμιες και να αφορούν θέματα τα οποία μπορούν όλοι να ακολουθήσουν. Κάτι που βεβαίως έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την απόφαση του προκατόχου του, Σεπ Μπλάτερ, να στείλει το Μουντιάλ σε μια χώρα όπως το Κατάρ όπου, θέλοντας και μη, η διοργάνωση απέκτησε περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα από το... αναμενόμενο.
Όχι πως κάτι τέτοιο είναι απαραίτητα κακό, αφού κόντρα στις θέσεις των διοργανωτών και τις τοποθετήσεις του πρώην Γ.Γ. της UEFA -ο οποίος από το βασικό μότο της ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας, «Say No to Racism», πέρασε ουσιαστικά στην απέναντι όχθη ή στη λιγότερη της κλείνει το μάτι- εγείρει ακόμη περισσότερο το «awareness» (την επίγνωση, δηλαδή) γύρω από αυτά τα θέματα, αλλά οδηγεί και χώρες όπως η Δανία και η Γερμανία να σκέφτονται έντονα την αποχώρηση από τη FIFA και ενδεχόμενο δικαστικής διαμάχης απέναντί της. Γιατί το χρήμα μπορεί να έδειξε τον δρόμο προς εκείνα τα μέρη, αλλά οι «λύσεις» της FIFA με μηνύματα στα περιβραχιόνια όπως το «Όχι στους διαχωρισμούς», το «Σώστε τον πλανήτη» και το «Το ποδόφαιρο ενώνει τον κόσμο», αντιμετωπίστηκαν ακριβώς έτσι. Ως ημίμετρα.
Οι ενδογηπεδικές διαμαρτυρίες των Γερμανών
Μετά την παρουσία της (πρώην) διεθνούς με τη φανέλα της Αγγλίας, Άλεξ Σκοτ, με το «One Love» στο μπράτσο της και με την εθνική της χώρας της να ακολουθεί γονατίζοντας πριν τη σέντρα με το Ιράν (σε μια κίνηση που πλέον έχει καθιερωθεί από την πλευρά τους περισσότερο ως κίνηση συμπαράστασης προς όσους βιώνουν διακρίσεις και όχι όπως ξεκίνησε από τη δολοφόνια του Τζορτζ Φλόιντ), σειρά για τη δική τους τοποθέτηση πήραν οι Γερμανοί, εκπλήσσοντας πολλούς, αλλά όχι τους ίδιους.
Ως χώρα που μέχρι έναν βαθμό προσπαθεί ακόμα να αποτινάξει τον ναζισμό και τον φασισμό, έννοιες που ακόμα συνδέονται από κάποιους με το όνομά της στην πρόσφατη ιστορία και από την περιόδο του Χίτλερ κι έπειτα, αλλά κυρίως ως χώρα της οποίας οι πολίτες έχουν αναπτύξει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ενσυναίσθηση και το αίσθημα της ισότητας ανάμεσά τους, η Γερμανία έκανε μέσα στο γήπεδο αυτό που δεν έκανε κανείς άλλος. Άφησε στην άκρη το ποδόσφαιρο, έστω και προσωρινά, και με πρωταγωνιστές τους παίκτες της απάντησε τόσο στη FIFA όσο και στον υπόλοιπο πλανήτη πως οι αξίες που διαίπουν ως επί το πλείστον την κοινωνία της «δεν είναι διαπραγματεύσιμες». Μπορεί να... απογοήτευσε τον Εντέν Αζάρ της εθνικής Βελγίου, ο οποίος μίλησε για πολιτικό μήνυμα μιας και αυτός «είναι εκεί για να παίξει ποδόσφαιρο», ωστόσο η «Νάσιοναλμανσαφτ» με μέσο όρο ηλικίας τα 26.7 έτη «μίλησε» απευθείας στην καρδιά της γενιάς της.
Ενώ η Υπουργός Εσωτερικών έκανε την εμφάνισή της επίσης με το περιβραχιόνιο στην εξέδρα δίπλα στον Ινφαντίνο, τη στάση της αυτή υπερασπίστηκε μέσα από τους λογαριασμούς της στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και η ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, ανακοινώνοντας: «Θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε το περιβραχιόνιο του αρχηγού μας για να στηρίξουμε τις αξίες που διαίπουν την εθνική ομάδα της Γερμανίας: τη διαφορετικότητα και τον αμοιβαίο σεβασμό. Μαζί με άλλα έθνη θέλουμε να κάνουμε τη φωνή μας να ακουστεί.
Δεν ήταν για να κάνουμε κάποια πολιτική δήλωση, αλλά τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι κάτι διαπραγματεύσιμο για εμάς. Αυτό θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένο, αλλά δεν είναι έτσι ακόμα. Γι' αυτό είναι σημαντικό αυτό το μήνυμα για εμάς.
Το να μας αρνείστε το περιβραχιόνιο είναι το ίδιο με το να αρνείστε τη φωνή μας. Στηρίζουμε τη θέση μας».
Γιατί το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα που 22 τύποι κηνυγάνε μια μπάλα και στο τέλος... διαμαρτύρονται οι Γερμανοί!
Αρκεί η κίνηση αυτή και η κόντρα που έχει ξεσπάσει να μην αποτελέσει σκαλοπάτι για άλλα παιχνίδια στη βιομηχανία του ποδοσφαίρου, όπως η European Super League.
