Τις ανάγκες εκσυγχρονισμού της περιβόητης Συνθήκης του Μοντρέ που χρησιμοποιεί η Τουρκία σαν "γερό χαρτί" καταθέτει η αναλύτρια Colleen Graffy, καθηγήτρια στη Νομική Σχολή Pepperdine Caruso στο Μαλιμπού της Καλιφόρνια.
Σύμφωνα με την ίδια λοιπόν σε άρθρο της στο gisreportsonline.com, η Συνθήκη του Μοντρέ χρειάζεται αναθεώρηση για να ληφθεί υπόψη η αύξηση του μεγέθους, του βάρους και των δυνατοτήτων των σύγχρονων πολεμικών πλοίων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Εκτός ελέγχου! Οι Τούρκοι «κόβουν» στα δύο το Αιγαίο για ασκήσεις Έρευνας και Διάσωσης και δοκιμάζουν την ΠΑ
Συγκεκριμένα αναφέρει:
Μετά τη ρωσική εισβολή στη Γεωργία το 2008, η Τουρκία αρνήθηκε τη διέλευση των αμερικανικών νοσοκομειακών πλοίων USNS Mercy και USNS Comfort, επειδή ήταν πλοία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ και θα παραβίαζαν τα όρια μεγέθους της Μοντρέ. Η Ρωσία δεν έχει επί του παρόντος τα ίδια όρια χωρητικότητας με τα μη παράκτια κράτη.
Για να τηρηθεί η κυλιόμενη πενταετής προθεσμία που ορίζει η σύμβαση, τυχόν τέτοιες τροποποιήσεις πρέπει να υποβληθούν έως τον Αύγουστο του 2026, ώστε να συμφωνηθεί νέα συνθήκη έως τις 9 Νοεμβρίου 2026.
Σενάρια
Στο πρώτο πιθανό σενάριο, εμφανίζονται ρήγματα στο εσωτερικό των χωρών του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η διχόνοια αποδυναμώνει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και τις προμήθειες όπλων στην Ουκρανία. Η ρωσική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας συνεχίζεται και η Ρωσία συνεχίζει να επεκτείνει πτυχές της Σύμβασης του Μοντρέ προς όφελός της, όπως με την ανάπτυξη των υποβρυχίων της στη Μαύρη Θάλασσα στη Μεσόγειο, κάτι που δεν επιτρέπεται, ενώ επίσημα ισχυρίζεται ότι βρίσκονται σε διέλευση προς ή από ναυπηγεία για επισκευή. Η Ρωσία συνεχίζει επίσης να παραβιάζει άλλες πτυχές του διεθνούς δικαίου στη Μαύρη Θάλασσα, όπως η παρεμπόδιση του δικαιώματος αβλαβούς διέλευσης από τα χωρικά ύδατα της Ουκρανίας στην Κριμαία, η αποκοπή της πρόσβασης στην Αζοφική Θάλασσα με την παρεμπόδιση της διέλευσης από το στενό του Κερτς και ο αποκλεισμός των προμηθειών τροφίμων και ενέργειας. Ενθαρρυμένη, η Ρωσία βλέπει περαιτέρω εδαφικά κέρδη γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα και αυξημένους τρόπους για να ενισχύσει την προβολή ισχύος της στην ανατολική και κεντρική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, η Συνθήκη του Μοντρέ του 1936 παραμένει αμετάβλητη. Η Μαύρη Θάλασσα συνεχίζει να είναι μια "ρωσική λίμνη". Οι πρόσφατες επιτυχίες που πραγματοποίησαν οι ουκρανικές αντεπιθέσεις κατά της Ρωσίας και οι ενδείξεις για πιθανή κατάρρευση του ρωσικού στρατού καθιστούν πλέον αυτό το σενάριο λιγότερο πιθανό.
Στο δεύτερο σενάριο, η Ρωσία ηττάται στην επιθετικότητά της κατά της Ουκρανίας, αλλά δεν υπάρχει πολιτική βούληση ή ηγεσία για την επαναδιατύπωση της Σύμβασης του Μοντρέ. Αυτό το σενάριο έχει μέτριο επίπεδο πιθανότητας.
Στο τρίτο σενάριο, η Ρωσία ηττάται στην επιθετικότητά της κατά της Ουκρανίας και οι ΗΠΑ, η ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τα κράτη της Μαύρης Θάλασσας αισθάνονται εξουσιοδοτημένα να επανασχεδιάσουν τη Σύυνθήκη του Μοντρέ για να αποκαταστήσουν και να διασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ασφάλεια στην περιοχή. Προτείνονται τροποποιήσεις για την επικαιροποίηση και τον εκσυγχρονισμό της Σύμβασης του Μοντρέ, αφήνοντας άθικτη την κυριαρχία και τον έλεγχο της Τουρκίας στα Στενά. Το σενάριο αυτό έχει μέτρια πιθανότητα, η οποία θα αυξηθεί αν περάσει το νομοσχέδιο Shaheen-Romney.
Στο τέταρτο σενάριο, τα Τουρκικά Στενά δεν αντιμετωπίζονται πλέον ως ξεχωριστό νομικό καθεστώς στο πλαίσιο της Σύμβασης του Μοντρέ, αλλά εμπίπτουν στους κανόνες για τα διεθνή στενά, όπως ορίζονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Αυτό το σενάριο είναι εξαιρετικά απίθανο, δεδομένης της τουρκικής αντίστασης σε οποιαδήποτε επέμβαση στην κυριαρχία της.
