Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν πρότεινε στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να δημιουργήσει έναν κόμβο φυσικού αερίου στη Θράκη, το ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας. Όπως ήταν αναμενόμενο, η πρόταση αυτή έγινε πρωτοσέλιδο στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, αλλά το περιεχόμενό της δεν έχει ακόμη αναλυθεί. Μπορεί να έχει σχεδιαστεί ως ένας κόμβος που θα καλύπτει μόνο την εθνική ζήτηση φυσικού αερίου της Τουρκίας, αναφέρει ο πρώην ΥΠΕΞ της Τουρκίας Γιασάρ Γιακίς σε άρθρου του στο Arab news.
Συγκεκριμένα αναλύει:
Επί του παρόντος, υπάρχουν τέσσερις αγωγοί φυσικού αερίου που τροφοδοτούν το εθνικό δίκτυο διανομής φυσικού αερίου της Τουρκίας. Ο ένας είναι ο αγωγός Blue Stream που μεταφέρει 16 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως από τη Ρωσία στο τουρκικό λιμάνι της Σαμψούντας στη Μαύρη Θάλασσα. Ο δεύτερος είναι ο αγωγός Ιράν-Τουρκίας, ο οποίος έχει δυναμικότητα 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως. Προμηθεύει με φυσικό αέριο το Ερζερούμ και την Άγκυρα, μαζί με τις επαρχίες της ανατολικής Ανατολίας που βρίσκονται στη διαδρομή του.
Ο τρίτος είναι ο αγωγός φυσικού αερίου Trans-Anatolian, ο οποίος μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στο Μπρίντιζι της Ιταλίας. Διασχίζει ολόκληρη την ηπειρωτική Ανατολία από το ανατολικότερο σημείο έως το δυτικότερο. Έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει 16 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως και θα αυξηθεί στα 23 δισεκατομμύρια το επόμενο έτος. Η δυναμικότητα άντλησης αυτού του αγωγού θα αυξηθεί επίσης άλλες δύο φορές, πρώτα το 2026, όταν η δυναμικότητά του θα ανέλθει στα 31 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Η δεύτερη αύξηση θα πραγματοποιηθεί εάν το Τουρκμενιστάν κατασκευάσει έναν πρόσθετο αγωγό για να διασχίσει την Κασπία Θάλασσα- με την αύξηση αυτή, η χωρητικότητά του θα φθάσει τα 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Την ημέρα της Εθνικής μας επετείου οι Τούρκοι θα κάνουν την δική τους "παρέλαση"-Στήνουν βιτρίνα με όλα τα όπλα τους
Ορισμένες λεπτομέρειες σχετικά με τη διάμετρο του αγωγού Trans-Anatolian δίνουν μια ιδέα για τη διανομή του φυσικού αερίου στη δυτική Τουρκία. Η διάμετρος του αγωγού είναι 56 ίντσες από την πηγή του στο Αζερμπαϊτζάν έως την πόλη Eskisehir της δυτικής Ανατολίας, αλλά στη συνέχεια μειώνεται στις 48 ίντσες, πράγμα που σημαίνει ότι η παραγωγή του μειώνεται και διανέμεται στο τοπικό δίκτυο. Η διάμετρος μειώνεται περαιτέρω στις 36 ίντσες μετά τη διέλευση της θάλασσας του Μαρμαρά, όπου διανέμεται στη Θράκη. Αυτό σημαίνει επίσης ότι μέρος της δυτικής Ανατολίας και της Θράκης καταναλώνει αζέρικο αέριο και όχι ρωσικό.
Δεν γνωρίζουμε πώς η αναμενόμενη σταδιακή αύξηση της χωρητικότητας του αγωγού θα επηρεάσει την πρόταση Πούτιν. Καθώς δεν υπάρχει σχέδιο για τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από το αζέρικο φυσικό αέριο, η Ρωσία μπορεί να μην είναι ευχαριστημένη όταν βλέπει το φυσικό της αέριο να αντιμετωπίζει ανταγωνισμό από το Αζερμπαϊτζάν. Εάν η Μόσχα δεν θέσει νέα εμπόδια για τη διέλευση του φυσικού αερίου του Τουρκμενιστάν από την Κασπία Θάλασσα, οι χώρες της ΕΕ ενδέχεται να προσπαθήσουν να καλύψουν το έλλειμμά τους με φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν.
Που μπαίνει στο κάδρο η Θράκη
Ο τέταρτος αγωγός είναι ο κύριος που έρχεται από τη Ρωσία απευθείας στη Θράκη. Το έργο αυτό είχε αρχικά σχεδιαστεί ως ένα σύνολο τεσσάρων αγωγών, καθένας από τους οποίους θα μετέφερε 15,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από τη Ρωσία στη Βουλγαρία και από εκεί στην ΕΕ. Ωστόσο, η Βουλγαρία αντιμετώπισε δυσκολίες στην επίλυση των προβλημάτων που απορρέουν από τη νομοθεσία της ΕΕ, η οποία απαιτεί να μην είναι ίδιες οι εταιρείες που μεταφέρουν και διανέμουν το φυσικό αέριο.
Ο Πούτιν θύμωσε με τους χειρισμούς της Βουλγαρίας στην υπόθεση και αποφάσισε να αλλάξει το σημείο εκφόρτωσης του αγωγού από τις βουλγαρικές ακτές στην Τουρκία. Άλλαξε επίσης το όνομα του αγωγού και τον ονόμασε TurkStream. Ως εκ τούτου, δύο από τους τέσσερις αγωγούς έπρεπε να διαγραφούν από το πρόγραμμα, καθώς η Βουλγαρία δεν επρόκειτο να είναι ένας από τους δικαιούχους. Από τους δύο εναπομείναντες αγωγούς, ο ένας προοριζόταν να τροφοδοτήσει τον τουρκικό κόμβο και ο δεύτερος θα πήγαινε στην Ελλάδα. Υπό το πρίσμα της πρόθεσης της ΕΕ να μειώσει την εξάρτησή της από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, θα δούμε τι θα συμβεί με τον αγωγό που χρησιμοποιείται σήμερα για την άντληση φυσικού αερίου προς την Ελλάδα.
Η προοπτική της δημιουργίας ενός κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία είναι μια πτυχή του ζητήματος, αλλά δεν μπορεί να διαχωριστεί από τα σχέδια της ΕΕ να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο. Η Γερμανία ήταν η πρώτη χώρα που έκανε ένα συγκεκριμένο βήμα στον τομέα αυτό. Ανέστειλε τη διαδικασία πιστοποίησης του αγωγού Nord Stream 2. Οι χώρες της ΕΕ είναι διχασμένες ως προς τον τρόπο χειρισμού αυτού του κρίσιμου ζητήματος. Η μείωση των προμηθειών φυσικού αερίου δεν είναι εύκολη άσκηση, διότι απαιτούνται εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Η Ρωσία έχει συμβόλαια φυσικού αερίου με αρκετές χώρες της ΕΕ και ορισμένα από αυτά περιλαμβάνουν ρήτρες "take or pay".
Επιπλέον, συμβάσεις αξίας 15 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων μεταξύ της Ρωσίας και ορισμένων χωρών της ΕΕ λήγουν στο τέλος του τρέχοντος έτους. Το αν θα ανανεωθούν θα εξαρτηθεί από την απόφαση της κάθε χώρας. Αν εξετάσουμε ένα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, οι συνολικές συμβάσεις με τη Ρωσία ανέρχονται σε 40 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως και οι συμβάσεις αυτές δεσμεύουν τόσο τη Ρωσία όσο και τις χώρες της ΕΕ μέχρι το 2030. Έτσι, αν μιλάμε για σταδιακή μείωση της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, θα πρέπει να περιμένουμε τουλάχιστον για οκτώ ακόμη χρόνια.
Η ουκρανική κρίση έχει αλλάξει αρκετά παραδείγματα στις διεθνείς σχέσεις και η πρόταση της Ρωσίας μπορεί να είναι μια προσπάθεια περαιτέρω διείσδυσης στην αγορά φυσικού αερίου της Τουρκίας.
