Πρόσφατα, εκρήξεις έπληξαν τους αγωγούς Nord Stream 1 και 2, στέλνοντας φυσικό αέριο στην επιφάνεια της Βαλτικής Θάλασσας. Αξιωματούχοι της ΕΕ πιστεύουν ότι πρόκειται για πράξη δολιοφθοράς και ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι (Mateusz Morawiecki) κατηγόρησε δημόσια τη Ρωσία, λέγοντας ότι οι διαρροές ήταν μια προσπάθεια περαιτέρω αποσταθεροποίησης της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
Οι επισκευές μπορεί να διαρκέσουν έως και αρκετούς μήνες, ξεκινώντας με λεπτομερείς ελέγχους της ζημιάς, αναφέρει το Ινστιτούτο για την Ενεργειακή Έρευνα (IER). Ο φορέας εκμετάλλευσης των αγωγών, η Gazprom, απείλησε να κλείσει τον μοναδικό αγωγό που εξακολουθεί να αντλεί ρωσικό αέριο στη Δυτική Ευρώπη. Οι διαταραχές οδήγησαν στην αύξηση της τιμής του ολλανδικού μελλοντικού συμβολαίου αναφοράς TTF για τον Οκτώβριο κατά 20% κατά τις δύο τελευταίες συνεδριάσεις στα 208 ευρώ (199$) ανά μεγαβατώρα, σε σύγκριση με περίπου 39 ευρώ (39$) ένα χρόνο νωρίτερα. Οι τιμές του φυσικού αερίου, οι οποίες ήταν ασταθείς από την έναρξη του πολέμου, κορυφώθηκαν σχεδόν στα 350 ευρώ τον Αύγουστο, αλλά έπεφταν τις τελευταίες εβδομάδες.
Επειδή ο Nord Stream 2 δεν τέθηκε ποτέ σε λειτουργία και η Ρωσία έκλεισε τον Nord Stream 1 στα τέλη Αυγούστου, δεν υπάρχει άμεση επίδραση στις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν τον Ιούλιο να μειώσουν τη χρήση φυσικού αερίου κατά 15% μέχρι την άνοιξη και έχουν κανονίσει εναλλακτικές προμήθειες, επιτρέποντάς τους να αναδημιουργήσουν τα αποθέματά τους.
Οι ευρωπαϊκές χώρες μείωσαν την εξάρτησή τους από το ρωσικό αέριο σε λιγότερο από 10% από περίπου 40% τον περασμένο χειμώνα. Οι ευρωπαϊκές χώρες ήταν δύο μήνες νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα όσον αφορά την πλήρωση των αποθεμάτων αποθήκευσης φυσικού αερίου σε πάνω από 80% και, σε ορισμένες περιπτώσεις, πάνω από 90%. Ωστόσο, ο πρόσφατος καιρός ήταν πιο κρύος από το κανονικό στην Ευρώπη, προκαλώντας επιπλέον απαιτήσεις στο ενεργειακό της σύστημα.
Δεν θα ήταν απλό να προκληθεί ζημιά και στους δύο αγωγούς Nord Stream, καθένας από τους οποίους είναι στην πραγματικότητα δύο αγωγοί. Σε ορισμένα σημεία, βρίσκονται πάνω από 300 πόδια κάτω από την επιφάνεια και οι χαλύβδινοι σωλήνες είναι επικαλυμμένοι με σκυρόδεμα και έχουν σχεδιαστεί για να αντέχουν τις πιέσεις σε τέτοια βάθη, καθώς και τις αλλαγές στην εσωτερική πίεση στη διαδρομή 760 μιλίων από τη Ρωσία στη Γερμανία. Υποβλήθηκαν σε πολυάριθμες δοκιμές ακραίων καταστάσεων και πιστοποιήσεις προτού τεθούν στον πυθμένα της θάλασσας.
Αλλά αυτό που είναι ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι οι εκρήξεις σημειώθηκαν όχι μακριά από το έργο Baltic Pipe, μια νέα γραμμή μεταφοράς φυσικού αερίου που θα φέρει το νορβηγικό αέριο στην Πολωνία και τις γειτονικές χώρες. Ο αγωγός Baltic θα καταστήσει δυνατή την εισαγωγή έως και 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως από τη Νορβηγία στην Πολωνία και τη μεταφορά 3 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου από την Πολωνία στη Δανία. Η έναρξη της μεταφοράς φυσικού αερίου έχει προγραμματιστεί για την 1η Οκτωβρίου 2022. Ο αγωγός Baltic είναι έργο κοινού ενδιαφέροντος από το 2013 και έχει λάβει περίπου 267 εκατομμύρια ευρώ (267 εκατομμύρια δολάρια) χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Νορβηγία είναι πλέον ο μεγαλύτερος πάροχος φυσικού αερίου στην Ευρώπη, εκτοπίζοντας τη Ρωσία.
Οι ελλείψεις και οι υψηλές τιμές φυσικού αερίου έχουν επηρεάσει την παραγωγή
Αρκετοί κατασκευαστές χρειάστηκε να διακόψουν τη λειτουργία τους λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας και της αναμενόμενης πτώσης της καταναλωτικής ζήτησης. Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 2,3% στην ευρωζώνη τον Ιούλιο από τον Ιούνιο, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο δείκτης τιμών παραγωγού για τα βιομηχανικά προϊόντα αυξήθηκε 45,8% σε ετήσια βάση από τον Αύγουστο του 2022.
Η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης έχει επηρεάσει πλήθος επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών χάλυβα, αλουμινίου, αυτοκινήτων, γυαλιού, κεραμικών, ζάχαρης και χαρτιού υγείας. Ορισμένες βιομηχανίες, όπως ο ενεργοβόρος τομέας μετάλλων, κλείνουν εργοστάσια που μπορεί να μην ξανανοίξουν ποτέ, με αποτέλεσμα την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας.
Η ArcelorMittal, η δεύτερη μεγαλύτερη βιομηχανία χάλυβα στον κόσμο, κλείνει ένα από τα δύο εργοστάσιά της στη Βρέμη της Γερμανίας, λόγω του υψηλού κόστους για φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια που επιβαρύνουν την ανταγωνιστικότητά της. Επιπλέον, από την 1η Οκτωβρίου, η γερμανική κυβέρνηση έχει προγραμματίσει εισφορά φυσικού αερίου στις επιχειρήσεις. Ο γαλλικός κατασκευαστής γυαλιού Duralex ανακοίνωσε ότι θα κλείσει από τον Νοέμβριο για τουλάχιστον τέσσερις μήνες, επειδή θα προκαλούσε μη βιώσιμες απώλειες με το υψηλό κόστος της ενέργειας.
Για να βοηθήσει τους καταναλωτές από την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να λάβει πάνω από 140 δισεκατομμύρια ευρώ φορολογώντας τα έσοδα από παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλού κόστους και τα κέρδη των εταιρειών ορυκτών καυσίμων.
Η πρόταση της Επιτροπής θα επιβάλει ανώτατο όριο 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα στα έσοδα που λαμβάνουν η αιολική, η ηλιακή, η πυρηνική, η βιομάζα, ο λιγνίτης και ορισμένοι υδροηλεκτρικοί σταθμοί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έως τον Μάρτιο, γεγονός που θα περιορίζει τα έσοδα των παραγωγών σε λιγότερο από το ήμισυ των τρεχουσών τιμών της αγοράς. Οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ καθορίζονται συνήθως από το φυσικό αέριο, του οποίου οι τιμές έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Η τιμή του πρώτου έτους ηλεκτρικής ενέργειας της Γερμανίας διαπραγματευόταν πρόσφατα λίγο κάτω από τα 500 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Επιπλέον, οι εταιρείες πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα και διύλισης θα φορολογηθούν με το 33% του πλεονασματικού τους κέρδους το οικονομικό έτος 2022. Ως πλεονασματικά κέρδη ορίζονται τα 20% πάνω από τα μέσα φορολογητέα κέρδη μιας εταιρείας τα τελευταία τρία χρόνια. Ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, έχουν ήδη θεσπίσει φόρο κερδοφορίας στις ενεργειακές επιχειρήσεις. Η ΕΕ θα έθετε ένα ελάχιστο επιτόκιο για όλες τις χώρες της ΕΕ, αλλά οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να επιλέξουν να το αυξήσουν.
Συμπέρασμα
Η Ευρώπη βρίσκεται σε δεινή κατάσταση και τα νέα συνεχίζουν να χειροτερεύουν καθώς οι αγωγοί φυσικού αερίου Nord Stream 1 και 2 έχουν επηρεαστεί από εκρήξεις που είχαν ως αποτέλεσμα διαρροές φυσικού αερίου.
Δεδομένου ότι και οι δύο αγωγοί δεν παρέδιδαν αέριο στην Ευρώπη, δεν υπάρχει άμεση απώλεια φυσικού αερίου στην ήπειρο και τα αποθέματα αποθήκευσης φυσικού αερίου είναι γεμάτα πάνω από 80%. Όμως, η κατάσταση για τους χειμερινούς μήνες είναι αβέβαιη.
Η ΕΕ ζήτησε από τις χώρες να μειώσουν τη ζήτηση κατά 15% και φορολογούν τις ηλεκτροπαραγωγές που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια για λιγότερο από ένα προκαθορισμένο ανώτατο όριο τιμής για να πληρώσουν φόρο για το πλεόνασμα. Μαζί με αυτό, οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων φορολογούνται με το 33% των πλεονασματικών κερδών τους.
Η παρέμβαση στις αγορές μπορεί να είναι επικίνδυνη και να έχει επίδραση μπούμερανγκ εάν δεν υπάρχουν αρκετά κέρδη για μελλοντικές επενδύσεις ή εάν η ζήτηση δεν μειωθεί επαρκώς μέσω εθελοντικών περικοπών για να εξισορροπηθεί η προσφορά και η ζήτηση χωρίς δελτίο.
Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν βρίσκονται επί του παρόντος στην ίδια ενεργειακή κατάσταση με την Ευρώπη, οι πολιτικές του Προέδρου Μπάιντεν κατά των ορυκτών καυσίμων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ενεργειακές ελλείψεις, καθώς αυτές αρχίζουν να εφαρμόζονται.
