Καθώς η παγκόσμια ενεργειακή κρίση συνεχίζει να επηρεάζει νοικοκυριά, επιχειρήσεις και ολόκληρες οικονομίες παγκοσμίως, είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε το γεγονός από τη φαντασία.
Υπάρχουν τρεις αφηγήσεις συγκεκριμένα που ακούω για την τρέχουσα κατάσταση που πιστεύω ότι είναι λανθασμένες – σε ορισμένες περιπτώσεις επικίνδυνα λανθασμένες, επισημαίνει ο εκτελεστικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας Φατίχ Μπιρόλ σε ένα άρθρο για τους Financial Times.
Η θέση της Ρωσίας στο διεθνές ενεργειακό σύστημα αλλάζει εις βάρος της
Το πρώτο είναι ότι η Μόσχα κερδίζει την ενεργειακή μάχη. Η Ρωσία είναι αναμφίβολα ένας τεράστιος προμηθευτής ενέργειας και οι αυξήσεις στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που προκλήθηκαν από την εισβολή της στην Ουκρανία έχουν οδηγήσει σε αύξηση των ενεργειακών της εσόδων προς το παρόν.
Ωστόσο, η βραχυπρόθεσμη αύξηση των εσόδων της αντισταθμίζεται περισσότερο από την απώλεια εμπιστοσύνης και αγορών, τις οποίες θα αντιμετωπίσει πολλά χρόνια στο μέλλον.
Η Μόσχα ζημιώνει τον εαυτό της μακροπρόθεσμα αποξενώνοντας την ΕΕ, μακράν τον μεγαλύτερο πελάτη και στρατηγικό εταίρο της. Η θέση της Ρωσίας στο διεθνές ενεργειακό σύστημα αλλάζει ριζικά και όχι υπέρ της.
Τα σχέδια επέκτασης LNG της Ρωσίας επανέρχονται
Αυτή η αφήγηση αγνοεί επίσης τις σημαντικές μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις των αυστηρότερων διεθνών κυρώσεων στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου της Ρωσίας. Αυτό αφορά ιδιαίτερα την ικανότητά της να παράγει πετρέλαιο και να μεταφέρει φυσικό αέριο.
Ένα αυξανόμενο μερίδιο της ρωσικής παραγωγής πετρελαίου θα προερχόταν από πιο σύνθετα κοιτάσματα πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένων των υπεράκτιων, της Αρκτικής ή άλλων πόρων που ήταν δύσκολο να ανακτηθούν. Η απουσία δυτικών εταιρειών, τεχνολογιών και παρόχων υπηρεσιών ως αποτέλεσμα των κυρώσεων εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για την ικανότητα της χώρας να εκμεταλλευτεί αυτούς τους πόρους.
Η Ρωσία βασιζόταν στο υγροποιημένο φυσικό αέριο ως τον κύριο τρόπο για να διαφοροποιήσει τις εξαγωγές της μακριά από τη μεγάλη εξάρτηση από την Ευρώπη. Πριν από την εισβολή της στην Ουκρανία, ο δηλωμένος στόχος της Ρωσίας ήταν να εξάγει 120-140 εκατομμύρια τόνους υγροποιημένου φυσικού αερίου ετησίως έως το 2035, τουλάχιστον τέσσερις φορές το σημερινό επίπεδο. Αυτό μοιάζει με μακρινή προοπτική χωρίς διεθνείς εταίρους και τεχνολογίες. Η εγχώρια τεχνολογία υγροποίησης έχει αντιμετωπίσει δυσκολίες και καθυστερήσεις.
Παράλογο ότι η ενεργειακή κρίση είναι μια κρίση καθαρής ενέργειας
Η δεύτερη πλάνη είναι ότι η σημερινή παγκόσμια ενεργειακή κρίση είναι μια κρίση καθαρής ενέργειας. Αυτός είναι ένας παράλογος ισχυρισμός. Μιλάω με υπεύθυνους για τη χάραξη ενεργειακής πολιτικής όλη την ώρα και κανένας από αυτούς δεν παραπονιέται ότι βασίζεται υπερβολικά στην καθαρή ενέργεια, επισημαίνει ο Μπιρόλ.
Αντίθετα, εύχονται να είχαν περισσότερα. Λυπούνται που δεν κινούνται γρηγορότερα για την κατασκευή ηλιακών και αιολικών πάρκων, για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και των οχημάτων ή για την παράταση της διάρκειας ζωής των πυρηνικών σταθμών.
Περισσότερη ενέργεια χαμηλών εκπομπών άνθρακα θα είχε βοηθήσει στην εκτόνωση της κρίσης – και η ταχύτερη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στην καθαρή ενέργεια είναι η καλύτερη διέξοδος από αυτήν.
Όσοι κατηγορούν την καθαρή ενέργεια για την κρίση αγνοούν τους ένοχους
Όταν οι άνθρωποι κατηγορούν ψευδώς τις πολιτικές καθαρής ενέργειας και κλίματος για τη σημερινή ενεργειακή κρίση, σκοπίμως ή όχι, απομακρύνουν τα φώτα της δημοσιότητας από τους πραγματικούς ενόχους – τις στενές προμήθειες φυσικού αερίου και τη Ρωσία.
Η τρίτη παρανόηση είναι ότι η σημερινή ενεργειακή κρίση είναι μια τεράστια οπισθοδρόμηση, η οποία θα μας εμποδίσει να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Δεν το βλέπω έτσι, σημειώνει ο εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας.
Αυτή η κρίση είναι μια έντονη υπενθύμιση της μη βιωσιμότητας του τρέχοντος ενεργειακού συστήματος που κυριαρχείται από ορυκτά καύσιμα. Έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε αυτή την κρίση μια ιστορική καμπή προς ένα καθαρότερο, πιο προσιτό και πιο ασφαλές ενεργειακό σύστημα. Και αυτό ήδη συμβαίνει.
Παγκόσμια κινητικότητα για καθαρή ενέργεια
Η ΕΕ αυξάνει τους στόχους της για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση και διαθέτει σημαντικούς πόρους για την επίτευξή τους, με το σχέδιο REPowerEU.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ μόλις θέσπισε τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού, δίνοντας ώθηση σε μια τεράστια γκάμα τεχνολογιών καθαρής ενέργειας, από ηλιακή και αιολική ενέργεια και ηλεκτρικά οχήματα, έως τη δέσμευση άνθρακα και το υδρογόνο.
Ο νόμος απαιτεί 370 δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις για την ενεργειακή ασφάλεια και την κλιματική αλλαγή, με τη δυνατότητα να κινητοποιηθούν πολύ περισσότερα από τον ιδιωτικό τομέα.
Η ιαπωνική κυβέρνηση επιδιώκει να επανεκκινήσει και να κατασκευάσει περισσότερους πυρηνικούς σταθμούς, καθώς και να επεκτείνει άλλες ζωτικής σημασίας τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών με το σχέδιο πράσινου μετασχηματισμού GX.
Η Κίνα συνεχίζει να σπάει ρεκόρ στην ποσότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ηλεκτρικών οχημάτων που προσθέτει κάθε χρόνο. Και η Ινδία μόλις έκανε ένα σημαντικό βήμα προς τη δημιουργία μιας αγοράς άνθρακα και την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και των συσκευών.
Οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου πιέζουν σκληρά για καθαρή ενέργεια. Και με όλες τις άμεσα διαθέσιμες, εξαιρετικά ανταγωνιστικές τεχνολογίες καθαρής ενέργειας, υπάρχει καλός λόγος να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες.
Μετά τον χειμώνα, έρχεται η άνοιξη
Μην πιστεύετε λοιπόν όλες τις αρνητικές αφηγήσεις για την ενεργειακή κρίση, τονίζει ο Μπιρόλ, προσθέτοντας: «Ναι, υπάρχουν μερικές δύσκολες προκλήσεις μπροστά, ειδικά αυτό το χειμώνα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ρωσία κερδίζει ή ότι οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι καταδικασμένες».
Και μετά τον χειμώνα έρχεται η άνοιξη. Τα πετρελαϊκά σοκ της δεκαετίας του 1970 οδήγησαν σε σημαντικές προόδους στην ενεργειακή απόδοση, την πυρηνική, την ηλιακή και την αιολική ενέργεια.
Η σημερινή κρίση μπορεί να έχει παρόμοιο αντίκτυπο και να βοηθήσει στην επιτάχυνση της μετάβασης σε ένα καθαρότερο και ασφαλέστερο ενεργειακό μέλλον.
