Την αποφασιστικότητα της Δύσης για εξοπλισμό της Ουκρανίας στον βαθμό που θα οδηγήσει στην ανάσχεση στης ρωσικής εισβολής εξετάζει με πολλές αμφιβολίες ο Economist, διερωτώμενος εάν τελικά οι δυτικές χώρες θέλουν να νικήσει στον πόλεμο η Ουκρανία.
Όπως επισημαίνει, όταν οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ρουμανίας επισκέφτηκαν το Κίεβο την περασμένη Πέμπτη, έφτασαν με δώρα. Υποστήριξαν την προσπάθεια της Ουκρανίας να γίνει υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μια θέση που επανέλαβε την επόμενη μέρα η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Προσέφεραν επίσης πλήρη υποστήριξη στη στρατιωτική προσπάθεια της Ουκρανίας. «Κάνουμε τα πάντα για να κερδίσει η Ουκρανία αυτόν τον πόλεμο», δήλωσε ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν.
Υποσχέθηκαν περισσότερα από τα όπλα που η Ουκρανία λέει ότι χρειάζεται απεγνωσμένα για να επιτευχθεί αυτό. Ο κ. Μακρόν υποσχέθηκε να στείλει έξι ακόμη υπερσύγχρονα όπλα πυροβολικού Σεζάρ «τις επόμενες εβδομάδες», πέρα από τα 12 που έχουν παραδοθεί μέχρι στιγμής.
Από την πλευρά του, ο Μπόρις Τζόνσον, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, κατέφθασε στο Κίεβο μια μέρα αργότερα και υποσχέθηκε ένα νέο μεγάλο πρόγραμμα στρατιωτικής εκπαίδευσης.
Τέτοια βοήθεια το Κίεβο τη χρειάζεται απεγνωσμένα. Τις τελευταίες εβδομάδες η Ουκρανία σημείωσε κάποια κέρδη στη νότια επαρχία της Χερσώνας και την Παρασκευή ισχυρίστηκε ότι βύθισε ένα ρωσικό σκάφος που ενίσχυε το Snake Island (Φιδονήσι), ένα μικρό κατεχόμενο από τη Ρωσία φρούριο στη Μαύρη Θάλασσα. Αλλά αυτά δεν είναι παρά μια παρηγοριά μπροστά στα σταθερά κέρδη που έχει σημειώσει ο ρωσικός στρατός στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, όπου επικεντρώνονται οι μάχες, αναφέρει ο Economist.
Η Ρωσία ελέγχει τώρα τα δύο τρίτα του Σεβεροντονέτσκ, μια πόλη που βρίσκεται βαθιά στην ουκρανική Ανατολή και βρίσκεται υπό επίθεση από τρεις πλευρές, με την αντίσταση να περιορίζεται σε μια βιομηχανική ζώνη στα δυτικά. Οι ρωσικές δυνάμεις σημειώνουν επίσης κέρδη δυτικά του Σεβεροντονέτσκ, γύρω από το Σλαβιάνσκ, επιτιθέμενοι στο ίδιο κρίσιμο σημείο από τον βορρά.
Η Rochan Consulting, μια εταιρεία που παρακολουθεί τον πόλεμο, λέει ότι οι οικισμοί Μποχορόντιτσνε, Ντόλινα και Κρασνοπίλιγια, στα βορειοδυτικά του Σλαβιάνσκ, είναι ζωτικής σημασίας.
Κίνδυνος
«Είναι πιθανό η ουκρανική άμυνα σε αυτήν την περιοχή να καταρρεύσει εάν οι Ρώσοι διατηρήσουν τον ρυθμό των επιθέσεων εδάφους και πυροβολικού», ανέφερε σε πρόσφατη ενημέρωση. Ακόμη και βορειοανατολικά του Χαρκόβου, όπου τον Μάιο οι ουκρανικές αντεπιθέσεις είχαν ωθήσει τα ρωσικά στρατεύματα σχεδόν πίσω από τα σύνορα, τα στρατεύματα του Βλαντιμίρ Πούτιν βρίσκονται για άλλη μια φορά στην επίθεση.
Ένας λόγος για αυτές τις ήττες είναι ότι ο ρωσικός στρατός συγκεντρώνει τις δυνάμεις του και τις χρησιμοποιεί πιο μεθοδικά απ’ ό,τι στο πρώτο στάδιο της σύγκρουσης – όταν επιτέθηκε σε πολλούς διαφορετικούς άξονες ταυτόχρονα, παραμερίζοντας κάποιες από τις στοιχειώδεις αρχές του πολέμου.
Η Ρωσία έχει επίσης ένα μεγάλο πλεονέκτημα στη δύναμη πυρός. Την περασμένη Τρίτη η Άννα Μάλιαρ, υφυπουργός Άμυνας της Ουκρανίας, είπε ότι η Ουκρανία εκτοξεύει 5.000-6.000 οβίδες την ημέρα, το ένα δέκατο των επιθέσεων της Ρωσίας. Ο Μιχάιλο Ποντόλιακ, σύμβουλος του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, πρόσθεσε ότι σε ορισμένα σημεία το πυροβολικό της Ουκρανίας υστερεί αριθμητικά με αναλογία 10 προς ένα.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί επίσης πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, οι οποίοι της επιτρέπουν να χτυπά τις ουκρανικές θέσεις, ενώ παραμένει ασφαλής από τα αντίποινα. Η Ουκρανία είναι σε μεγάλο βαθμό χωρίς πυρομαχικά για τους δικούς της εκτοξευτές πυραύλων Smerch και Uragan της σοβιετικής εποχής, οι οποίοι μπορούν να βάλλουν πολύ περισσότερο από το συμβατικό πυροβολικό. Έχει επίσης ξεμείνει από βαλλιστικούς πυραύλους Tochka. Ένα πρόσφατο βίντεο έδειξε Ουκρανούς στρατιώτες να χειρίζονται έναν αυτοσχέδιο εκτοξευτή πυραύλων —έναν πύραυλο αεροσκάφους δεμένο σε ένα ρυμουλκούμενο φορτηγό— αποκαλύπτοντας τόσο την εφευρετικότητα όσο και την έλλειψη που υπάρχει.
Οι απώλειες στην Ουκρανία έχουν φτάσει σε συγκλονιστικά επίπεδα. Στις 9 Ιουνίου, ο κ. Ποντόλιακ είπε ότι 100-200 Ουκρανοί στρατιώτες πέθαιναν την ημέρα, αριθμός που ο Mαρκ Μίλι, ο ανώτατος στρατηγός της Αμερικής, περιέγραψε ως «εντός των εκτιμήσεων» του Πενταγώνου.
Η έκκληση της Ουκρανίας για περισσότερα όπλα έχει αποκτήσει έτσι νέα ένταση. «Σήμερα έχουμε περίπου το 10% από όσα έχει δηλώσει η Ουκρανία ότι χρειαζόμαστε», παραπονέθηκε η κα Μάλιαρ.
Την περασμένη Τετάρτη μια ομάδα σχεδόν 50 χωρών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συναντήθηκε στο περιθώριο της συνάντησης των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες για να συντονίσουν τη βοήθεια προς την Ουκρανία. Ο στρατηγός Μίλι και ο Λόιντ Όστιο, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, προσπάθησαν να κατευνάσουν τις ανησυχίες της Ουκρανίας. Η όρεξη της χώρας ήταν, κατά μία έννοια, αχόρταγη, πρότεινε ο κ. ‘Οστιν, δείχνοντας τη δική του εμπειρία στον τομέα: «Ο στρατηγός Μίλι και εγώ έχουμε συμμετάσχει σε αρκετές συρράξεις, και όταν είσαι σε μια μάχη δεν χορταίνεις ποτέ. Πάντα θέλεις περισσότερα». Ορισμένοι δυτικοί αξιωματούχοι υπαινίσσονται ότι αυτό που απαιτεί η Ουκρανία δημόσια δεν είναι το ίδιο με αυτό που ζητά ιδιωτικά.
Στην πραγματικότητα, η Ουκρανία πήρε αυτό που ήθελε – και ακόμη περισσότερα, ισχυρίστηκε ο στρατηγός Μίλι. Είχε ζητήσει 10 στοιχεία πυροβολικού και έλαβε 12, μαζί με μισό εκατομμύριο φυσίγγια. Ήθελε 200 τανκς και πήρε 237. Τα 97.000 αντιαρματικά όπλα που είχε λάβει η Ουκρανία ήταν «περισσότερα… από όσα υπάρχουν στον κόσμο», επεσήμανε, αν και παραλείποντας να αναφέρει ότι χρησιμοποιούνται εναντίον άλλων στόχων.
Η ταχύτητα της υποστήριξης ήταν «χωρίς σύγκριση» – συχνά περνούσαν μόνο μερικές μέρες μεταξύ της έγκρισης ενός ουκρανικού αιτήματος και της παράδοσης ενός όπλου στα χέρια της Ουκρανίας.
Την ίδια μέρα με τη συνάντηση των υπουργών στις Βρυξέλλες, ο Λευκός Οίκος υποσχέθηκε 1 δισ. δολάρια για νέα όπλα, πέρα από σχεδόν 6 δισεκ. δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια που είχε ήδη παρασχεθεί.
Περισσότερα όπλα ετοιμάζονται: Περίπου 10 πολλαπλοί εκτοξευτές πυραύλων πρόκειται να καταφτάσουν σύντομα από ΗΠΑ και Βρετανία, και η κυβέρνηση Μπάιντεν εξετάζει το ενδεχόμενο αποστολής άλλων τεσσάρων. Αυτοί οι κατευθυνόμενοι πύραυλοι έχουν βεληνεκές έως και 84 χιλιόμετρα. Ορισμένοι μαχητές πυροβολικού της Ουκρανίας έχουν ήδη εκπαιδευτεί σχετικά στη Γερμανία και διδάσκονται περισσότερα.
Ο στρατηγός Μίλι είπε ότι η ποιότητα αυτών των όπλων θα φανεί τελικά στο πεδίο της μάχης: «Οι Ρώσοι απλώς κάνουν μαζικές βολές χωρίς απαραίτητα να επιτυγχάνουν στρατιωτικό αποτέλεσμα. Οι Ουκρανοί, από την άλλη πλευρά, χρησιμοποιούν πολύ καλύτερες τεχνικές πυροβολικού».
Η Γερμανία, η οποία έχει επικριθεί για την απροθυμία της να στείλει βαριά όπλα, στέλνει επίσης MLRS και είπε στις 14 Ιουνίου ότι είχε σχεδόν ολοκληρώσει την εκπαίδευση των ουκρανικών στρατευμάτων για τη χρήση του Panzerhaubitze 2000, ενός ισχυρού αυτοκινούμενου οβιδοφόρου με βεληνεκές 40 χλμ.
Δημόσια, τουλάχιστον, οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι ηγέτες ακούγονται επιθετικοί ως προς τη διατήρηση αυτής της ροής όπλων. «Θα παραμείνουμε συγκεντρωμένοι σε αυτό για όσο χρειαστεί», επέμεινε ο κ. Όστιν στις Βρυξέλλες.
«Όσο χρειαστεί, μέχρι να επιστρέψει η ειρήνη σε μια ελεύθερη και ανεξάρτητη Ουκρανία, θα παραμείνουμε δεσμευμένοι», έγραψε ο κ. Μακρόν στο Twitter.
Αμφιβολίες
Πίσω από τις κάμερες όμως υπάρχουν αμφιβολίες. Οι χώρες του ΝΑΤΟ έχουν αποδώσει ήδη όλο το είδος των πυρομαχικών που χρειάζονται τα σοβιετικής εποχής όπλα της Ουκρανίας: «Έχει φύγει ήδη σε τρεις μήνες», λέει ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος άμυνας. «Δεν υπάρχει πια».
Το σχέδιο, που θα επισημοποιηθεί στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ που θα ξεκινήσει στις 27 Ιουνίου, είναι να βοηθήσει η συμμαχία τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας να μεταβούν πληρέστερα στο νατοϊκό εξοπλισμό. Αυτό είναι ένα τεράστιο εγχείρημα και θα πάρει χρόνο.
Τα αποθέματα πυρομαχικών της ίδιας της Ευρώπης είναι χαμηλά και η εύρεση επιπλέον εργατών και εξαρτημάτων για σύνθετα όπλα, όπως ο αντιαεροπορικός πύραυλος Javelin ή Stinger, απαιτεί χρόνο. Επιπλέον, καθώς χώρες όπως η Γερμανία και η Πολωνία επανεξοπλίζονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, η ζήτηση θα ξεπεράσει την ικανότητα παραγωγής αμυντικών κατασκευαστών. Λίγο πριν από το ταξίδι του στο Κίεβο, ο κ. Μακρόν προειδοποίησε ότι η Γαλλία είχε εισέλθει σε μια «πολεμική οικονομία στην οποία πιστεύω ότι θα βρεθούμε για πολύ καιρό». Τα 18 Σεζάρ που έχει στείλει ή υποσχεθεί η Γαλλία στην Ουκρανία αποτελούν σχεδόν το ένα τέταρτο του συνόλου των αποθεμάτων της χώρας.
Υπάρχουν και άλλα ζητήματα. Οι μυημένοι λένε ότι ο φόβος της κλιμάκωσης μεταξύ των εταίρων της Ουκρανίας εξακολουθεί να περιορίζει τη ροή των όπλων. Αμερικανοί αξιωματούχοι παρακολουθούν προσεκτικά πώς η Ουκρανία χρησιμοποιεί τους ισχυρούς νέους εκτοξευτές της Himar – έχει υποσχεθεί να μην στοχεύσει το ρωσικό έδαφος – και πώς η Ρωσία ανταποκρίνεται, μια πολιτική που κινδυνεύει να δώσει στο Κρεμλίνο αδικαιολόγητη επιρροή στις μελλοντικές προμήθειες όπλων.
Την περασμένη Πέμπτη ο κ. Μακρόν επανέλαβε τον ισχυρισμό του, αρχικά τον Μάρτιο, ότι το ΝΑΤΟ είχε συμφωνήσει ανεπίσημα να μην παράσχει στην Ουκρανία «ορισμένα όπλα, όπως αεροπλάνα ή τανκς» – μια κόκκινη γραμμή που προφανώς πρέπει να αναφέρεται σε τανκς δυτικής κατασκευής, αντί για τα πρώην σοβιετικά που δόθηκαν στην Ουκρανία από την Τσεχία και την Πολωνία.
Η Αμερική και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της έχουν επιδείξει εξαιρετική ενότητα κατά τη διάρκεια σχεδόν τεσσάρων μηνών πολέμου. Σχεδόν όλοι θέλουν να δουν την Ουκρανία να αναδύεται ως ένα ασφαλές και κυρίαρχο κράτος. Αλλά τι σημαίνει αυτό στην πράξη δεν είναι πάντα σαφές, και φαίνεται να αλλάζει με την πάροδο του χρόνου.
Τον Απρίλιο, ο κ. Όστιν είπε ότι ο στόχος της Αμερικής ήταν να αποδυναμώσει τη Ρωσία: «Θέλουμε να δούμε τη Ρωσία αποδυναμωμένη σε βαθμό που δεν μπορεί να κάνει τα πράγματα που έκανε όταν εισέβαλε στην Ουκρανία». Σε μια συγκέντρωση των υπουργών Άμυνας την επόμενη μέρα πρόσθεσε: «Η Ουκρανία πιστεύει ξεκάθαρα ότι μπορεί να νικήσει, όπως και όλοι εδώ».
Την περασμένη εβδομάδα ήταν πιο προσεκτικός, λέγοντας με ασάφεια ότι ο στόχος της Αμερικής ήταν μια «δημοκρατική, ανεξάρτητη, κυρίαρχη και ευημερούσα Ουκρανία».
Δύο φορές ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ ρωτήθηκε αν ήθελε ακόμα να νικήσει η Ουκρανία. Δύο φορές απέφυγε την ερώτηση.
