Τις ευκαιρίες που παρουσιάζει στο Ισραήλ ο συνδυασμός των κοιτασμάτων φυσικού αερίου με την εξελισσόμενη παγκόσμια ενεργειακή κρίση εξετάζουν ειδικοί και θεσμοί στην Ευρώπη, θέτοντας το δίλημμα - μεταξύ άλλων επιλογών - της ανάπτυξης του αγωγού EastMed ή τη δημιουργία υποθαλάσσιου αγωγού προς την Τουρκία. Η επικρατέστερη επιλογή ωστόσο φαίνεται πως είναι άλλη...
Η ανακάλυψη μιας άλλης θαλάσσιας δεξαμενής φυσικού αερίου, που ανακοινώθηκε στις 9 Μαΐου από τη βρετανική εταιρεία φυσικού αερίου Energean, υπογραμμίζει την αναδυόμενη θέση του Ισραήλ την τελευταία δεκαετία ως περιφερειακής δύναμης στον τομέα του φυσικού αερίου. Η χώρα είναι σε θέση να παρέχει όχι μόνο για τις δικές της ανάγκες, αλλά και για τις ανάγκες των γειτόνων της, ακόμη και για άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Επαγγελματίες "εκβιαστές": Σουηδία και Φινλανδία να άρουν τις απαγορεύσεις προς την Τουρκία
Η ανακάλυψη του κοιτάσματος Athena οδήγησε την εταιρεία να αναφέρει τη σχεδόν βεβαιότητα ότι η ζώνη αναζήτησης του Block 12 περιείχε σχεδόν 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm), ή 1 κυβικό χιλιόμετρο, φυσικού αερίου.
Ο Shaul Zemach, της Energean Oil and Gas, είπε στο Al-Monitor ότι η άφιξη μιας νέας πλατφόρμας φυσικού αερίου στο Ισραήλ στις αρχές του καλοκαιριού θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της παραγωγής φυσικού αερίου σε όλο το απόθεμα της εταιρείας: Το Karish, το Tanin και η τρέχουσα δεξαμενή στο Block 12. Η ιδέα είναι να τοποθετηθεί ένας αγωγός που θα διατρέχει αρκετές δεκάδες χιλιόμετρα κατά μήκος αυτών των δεξαμενών και θα πηγαίνει στην πλατφόρμα.
Τα στοιχεία που παρέχονται από το Υπουργείο Ενέργειας δείχνουν ότι τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου του Ισραήλ ανέρχονται σε 921 bcm πριν από την πρόσφατη ανακάλυψη της Energean, ενώ η μέγιστη ανάγκη του Ισραήλ σε φυσικό αέριο τα επόμενα 25 χρόνια δεν θα υπερβαίνει τα 500 bcm. Οι συντηρητικές εκτιμήσεις ανεβάζουν την ποσότητα εξορυκτικού φυσικού αερίου που δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί σε άλλα 500 bcm για παραγωγή. Αυτό σημαίνει ότι το Ισραήλ διαθέτει περίπου 900 bcm φυσικού αερίου που μπορεί να πουλήσει στον κόσμο. Και ποιος είναι ο αναμενόμενος κύριος καταναλωτής του φυσικού αερίου του Ισραήλ; Η Ευρώπη.
Στις 27 Απριλίου, η Ρωσία είχε ανακοινώσει ότι σταματά τη μεταφορά του φυσικού της αερίου στην Πολωνία και την Ουγγαρία, εκτός εάν συμφωνούσαν να το πληρώσουν σε ρούβλια. Αυτή η κύρωση διαφαίνεται στην Ευρώπη από την έναρξη του ρωσικού πολέμου κατά της Ουκρανίας. Η Τζίνα Κοέν, διεθνούς φήμης ειδικός στη διεθνή αγορά φυσικού αερίου, με ειδίκευση στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, εμφανίστηκε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες την ίδια ημέρα. Σύμφωνα με την Κοέν, το Ισραήλ θα μπορούσε να ανακουφίσει μέρος της ρωσικής πίεσης στην Ευρώπη αυξάνοντας τις εξαγωγικές του ποσοστώσεις.
Στην παρουσίασή της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Κοέν συζήτησε τις δυνατότητες που ενυπάρχουν στην εξαγωγή φυσικού αερίου από την ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, αντικατάστασης του ρωσικού φυσικού αερίου. Αυτό θα απαιτούσε, πρώτον, τη συνεχή ανάπτυξη των τεράστιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην περιοχή, καθώς και τρόπους μεταφοράς του φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Η παρουσίαση της Κοέν βασίστηκε σε ένα εκτενές ερευνητικό πρόγραμμα που πραγματοποίησε για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα ευρήματά της παρουσιάστηκαν επίσης στο Υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ, προκειμένου η κυβέρνηση να λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις για το θέμα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στόχος της ΕΕ είναι να σταματήσει πλήρως την απόκτηση ρωσικού φυσικού αερίου έως το 2027. Η Κοέν είπε ότι εναπόκειται στην ισραηλινή ηγεσία να ανταποκριθεί σε αυτήν την πρόκληση και να αποφασίσει γρήγορα να προχωρήσει με τεχνικές λύσεις στο πρόβλημα της μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Με αυτόν τον τρόπο, εξήγησε, οι εταιρείες φυσικού αερίου θα μπορέσουν να συνάψουν μακροπρόθεσμες συμφωνίες με τους Ευρωπαίους, οι οποίες θα δικαιολογούσαν τόσο την ανάπτυξη υφιστάμενων κοιτασμάτων φυσικού αερίου όσο και τη συνέχιση των γεωτρήσεων για την εύρεση πρόσθετων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου.
«Η ισραηλινή ηγεσία δίνει την εντύπωση ότι δεν κατανοεί καθόλου τη στρατηγική σημασία των δεξαμενών φυσικού αερίου μας. … Πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτό το δυναμικό και να προωθήσουμε την πώληση φυσικού αερίου στην Ευρώπη, η οποία το χρειάζεται. Θα επεκταθεί σε μια περίοδο 20 ετών και θα έφερνε τουλάχιστον 30 δισεκατομμύρια δολάρια στη χώρα», δήλωσε η Κοέν στο Al-Monitor.
Υπάρχουν πολλές δυνατότητες μεταφοράς φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Ευρώπη που παρουσιάζει το Al Monitor:
- Μια πιθανότητα είναι η τοποθέτηση υποθαλάσσιου αγωγού προς την Τουρκία, η οποία έχει δικό της αγωγό για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
- Μία δεύτερη είναι να τοποθετηθεί ένας αγωγός φυσικού αερίου απευθείας από τις δεξαμενές στη θάλασσα έως τις εγκαταστάσεις υγροποίησης στην Αίγυπτο και να επεκταθεί η ροή κατά μήκος των χερσαίων αγωγών προς την Αίγυπτο.
- Μια τρίτη επιλογή είναι η ανάπτυξη του έργου του αγωγού EastMed από το Ισραήλ προς την Ελλάδα και την Ιταλία μέσω Κύπρου. Αλλά η σκοπιμότητα αυτού του έργου δεν είναι ακόμη σαφής. Η εταιρεία Poseidon έχει επιφορτιστεί να εξετάσει ακριβώς αυτό. Η τελική μελέτη σκοπιμότητας του θα πρέπει να δημοσιευθεί έως το τέλος του έτους.
- Μια άλλη δυνατότητα είναι η δημιουργία υπεράκτιας εγκατάστασης υγροποίησης στη θάλασσα.
H Κοέν προτείνει την τελευταία από αυτές τις επιλογές, λέγοντας ότι είναι η πιο γρήγορη και αποτελεσματική. Εξήγησε ότι αυτό θα κάνει το Ισραήλ εντελώς ανεξάρτητο στην εξαγωγή φυσικού αερίου. Με αυτόν τον τρόπο, το Ισραήλ δεν θα χρειάζεται πλέον να βασίζεται στην Αίγυπτο ή την Τουρκία και θα έχει την ευελιξία να επιλέξει σε ποιον θέλει να πουλήσει το αέριο του.
Υπάρχουν πέντε τέτοιες υπεράκτιες εγκαταστάσεις υγροποίησης στον κόσμο σήμερα, συνέχισε. Το κόστος είναι πάνω από 5 δισεκατομμύρια δολάρια για μια εγκατάσταση που μπορεί να υγροποιήσει 5-7 bcm αερίου ετησίως. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κυβέρνηση πρέπει να μεριμνήσει για τις απαραίτητες ρυθμίσεις ώστε μια τέτοια εγκατάσταση να μπορεί να μεταφερθεί απευθείας στα κοιτάσματα στη θάλασσα.
Το Υπουργείο Ενέργειας μελετά συνεχώς τα αποθέματα φυσικού αερίου του Ισραήλ και εκδίδει συστάσεις πολιτικής για τις ποσοστώσεις εξαγωγών. Μία από τις κεντρικές μελέτες του τεύχους δημοσιεύτηκε πέρυσι. Η έκθεση του 2021 της επιτροπής Adiri II — υπό την καθοδήγηση του τότε Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Ενέργειας Ehud Adiri — συνιστούσε στο Ισραήλ να αυξήσει τις ποσοστώσεις εξαγωγών του για φυσικό αέριο.
Με αυτό το πνεύμα κατά νου, ο σημερινός Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Ενέργειας Lior Schillat είπε στο Al-Monitor ότι καλωσορίζουν την ανακοίνωση της Energean στις 9 Μαΐου, καθώς σηματοδοτεί αύξηση των αποθεμάτων φυσικού αερίου του Ισραήλ.
«Το Ισραήλ, όπως και ο υπόλοιπος δυτικός κόσμος, βαδίζει προς τα εμπρός σε μια υβριδική εποχή στην οποία χρησιμοποιούνται διαφορετικές πηγές ενέργειας, ενώ κάνει μια μαζική μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το ισραηλινό φυσικό αέριο είναι ένα μεταβατικό καύσιμο, το οποίο θα μας επιτρέψει να τα βγάλουμε πέρα από αυτήν την εποχή, ενισχύοντας παράλληλα την οικονομία μας και τις σχέσεις μας με τους γείτονές μας και με την Ευρώπη», δήλωσε ο Schillat.
Το Ισραήλ εξάγει σήμερα περίπου 10 bcm φυσικού αερίου ετησίως. Μέρος από αυτό πηγαίνει στην Ιορδανία, για χρήση στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής της. Κι όμως, αν και αυτό είναι αναγκαιότητα για την ιορδανική οικονομία, κάθε τόσο το ιορδανικό κοινοβούλιο ζητά την ακύρωση της συμφωνίας με το Ισραήλ.
Το υπόλοιπο φυσικό αέριο πηγαίνει στην Αίγυπτο. Ένα μεγάλο μέρος αυτού αποστέλλεται στις εγκαταστάσεις υγροποίησης στις ακτές της Μεσογείου και από εκεί στην Ευρώπη. Η Κοέν ισχυρίζεται ότι το Ισραήλ από μόνο του μπορεί να προμηθεύει την Ευρώπη με 10-25 bcm φυσικού αερίου ετησίως, επιπλέον αυτού που ήδη παρέχει στην Ιορδανία και την Αίγυπτο. Αυτό όμως θα απαιτούσε την επέκταση των γεωτρήσεων και της ανάπτυξης και τη βελτίωση των οδών μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Θεωρεί επίσης ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα παραμείνουν υψηλές για τα επόμενα δύο ή τρία τουλάχιστον χρόνια, έως ότου εφαρμοστούν οι λύσεις που επεξεργάζονται τώρα. Με άλλα λόγια, αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που το Ισραήλ πρέπει να δράσει γρήγορα.
Η έκθεση Adiri II δείχνει ότι μόλις τρεις γεωτρήσεις αναζήτησης αερίου έχουν πραγματοποιηθεί στη θαλάσσια επικράτεια του Ισραήλ από το 2012: δύο το 2013 και μία τρίτη το 2019. Εν τω μεταξύ, γειτονικά κράτη έχουν πραγματοποιήσει δεκάδες έρευνες εκείνη την περίοδο. Η ισραηλινή κυβέρνηση αναμένεται να αποφασίσει σύντομα εάν θέλει να ανανεώσει την προηγούμενη δυναμική της προκειμένου να επωφεληθεί στο μέγιστο από αυτόν τον σημαντικό ενεργειακό πόρο.
