Η 5η Γαλλική Δημοκρατία είναι η τρέχουσα μορφή του δημοκρατικού πολιτεύματος που είναι σε ισχύ στη Γαλλία. Έχει αρχίσει από τις 4 Οκτωβρίου του 1958 οπότε και διαδέχτηκε την 4η Γαλλική Δημοκρατία.
Διέπεται από το Σύνταγμα της 4ης Οκτωβρίου 1958, που εγκρίθηκε με δημοψήφισμα. Εμπνευστής της είναι ο Σαρλ ντε Γκωλ που έγινε και ο πρώτος πρόεδρός της. Από πλευράς διάρκειας, η 5η Δημοκρατία, που εορτάζει τα 64 χρόνια της φέτος, είναι το πιο σταθερό γαλλικό ρεπουμπλικανικό καθεστώς μετά την Τρίτη Δημοκρατία (1870-1940).
Ο Ναπολέοντας και η 1η Δημοκρατία
Η πρώτη Γαλλική Δημοκρατία ή Première République, είναι το δημοκρατικό πολίτευμα της Γαλλίας από τις 22 Σεπτεμβρίου 1792, κατά τον τρίτο χρόνο της Γαλλικής Επανάστασης, έως τις 18 Μαΐου 1804 με την ανακήρυξη της Πρώτης Αυτοκρατορίας από τον Ναπολέοντα. Αυτή η περίοδος της ιστορίας της Γαλλίας χαρακτηρίστηκε από την κατάργηση της μοναρχίας.
Ο Ναπολέοντας, για να θέσει τέρμα στις αβεβαιότητες της επαναστατικής περιόδου και να διασφαλίσει την εξουσία της αστικής τάξης, δημιούργησε διοικητικούς, οικονομικούς, θρησκευτικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς, πολλοί από τους οποίους εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι σήμερα.
Στις 18 Μαΐου 1804, ο Ναπολέοντας ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας των Γάλλων, τερματίζοντας την Πρώτη Γαλλική Δημοκρατία και εγκαινιάζοντας την Πρώτη Γαλλική Αυτοκρατορία.
Η 2η Δημοκρατία
Η Δεύτερη Γαλλική Δημοκρατία, είναι το δημοκρατικό πολίτευμα της Γαλλίας από τις 24 Φεβρουαρίου 1848, ημερομηνία προσωρινής ανακήρυξης της Δημοκρατίας στο Παρίσι, μέχρι τις 2 Δεκεμβρίου 1852.
Η Δεύτερη Δημοκρατία διακρίνεται από τα άλλα πολιτικά καθεστώτα στην ιστορία της Γαλλίας, πρώτα από τη συντομία της αλλά και επειδή είναι το τελευταίο καθεστώς που έχει θεσπιστεί μετά από επανάσταση. Εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η καθολική ψηφοφορία για τους άνδρες στη Γαλλία και καταργήθηκε η δουλεία στις γαλλικές αποικίες.
Μετά από μια μεταβατική περίοδο, όπου η κυβέρνηση έλαβε μέτρα οικονομικής στήριξης των ασθενέστερων τάξεων, το καθεστώς σταθεροποιήθηκε, απομάκρυνε τους Σοσιαλιστές και στη συνέχεια υιοθέτησε ένα σύνταγμα
Την κατέλυσε ένας άλλος Ναπολέων Βοναπάρτης, ο Λουδοβίκος Ναπολέων – Βοναπάρτης, ανιψιός του γνωστού.
Η 3η Δημοκρατία
Η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία ήταν το σύστημα κυβέρνησης της Γαλλίας από το 1870, με την κατάρρευση της Δεύτερης Γαλλικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του Γαλλο-Πρωσικού πολέμου, μέχρι το 1940 με την ήττα της Γαλλίας από τη Γερμανία στον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ήταν το πρώτο γαλλικό καθεστώς που σταθεροποιήθηκε από το 1789, καθώς μετά τη Γαλλική Επανάσταση η Γαλλία βίωσε μέσα σε 80 χρόνια επτά πολιτικά καθεστώτα: τρεις συνταγματικές μοναρχίες, δύο εφήμερες δημοκρατίες (για δώδεκα και τέσσερα χρόνια) και δύο αυτοκρατορίες.
Η 4η Γαλλική Δημοκρατία
Μεταξύ της 3ης Γαλλικής Δημοκρατίας και της 4ης υπήρξε η μαύρη περίοδος της «Δημοκρατίας του Βισύ». φιλογερμανική κυβέρνηση που σχηματίστηκε από τον Γάλλο στρατάρχη και ήρωα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου Φιλίπ Πεταίν στο ελεύθερο τμήμα της Γαλλίας, νοτίως του Λίγηρα, μετά την εισβολή της Γερμανίας και τη συνθηκολόγηση κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Διήρκεσε από τον Ιούλιο του 1940 μέχρι τον Αύγουστο του 1944.
Η Τέταρτη Γαλλική Δημοκρατία ήταν η ρεπουμπλικανική κυβέρνηση της Γαλλίας από το 1946 έως και το 1958, η οποία βασιζόταν στο τέταρτο δημοκρατικό σύνταγμα της χώρας. Ήταν με πολλούς τρόπους μια αναβίωση της Τρίτης Δημοκρατίας, η οποία ήταν σε ισχύ πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και υπέφερε πολλά από τα ίδια προβλήματα. Η Γαλλία υιοθέτησε το σύνταγμα στις 13 Οκτωβρίου 1946.
Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται τόσο για τη μεγάλη οικονομική ανάπτυξη της χώρας όσο και για την πολιτική αστάθεια που υπήρχε. Μέσα σε 12 χρόνια, η Γαλλία άλλαξε συνολικά 22 κυβερνήσεις.
Οι Πρόεδροι
Στην 1η Γαλλική Δημοκρατία ο Πρόεδρος (διευθυντήριο αποκαλούσαν το σύστημα) που ξεχώριζε και κινούσε τα νήματα ήταν ο Πολ Μπαράς. Ο Ναπολέων Βοναπάρτης ήταν ο Πρώτος Ύπατος μέχρι που ανακήρυξε τον εαυτό του Αυτοκράτορα των Γάλλων, κυβερνώντας ως Αυτοκράτωρ Ναπολέων Ά από το 1804 μέχρι το 1814 και 1815.
Στη 2η Γαλλική δημοκρατία Πρόεδρος ήταν ο ανιψιός του, ο Λουί (Λουδοβίκος) Ναπολέων Βοναπάρτης μέχρι που και αυτός ανακήρυξε τον εαυτό του Αυτοκράτορα των Γάλλων το 1852, κυβερνώντας ως Αυτοκράτωρ Ναπολέων Γ΄ από το 1852 μέχρι το 1870.
Στην 3η Γαλλική δημοκρατία οι Πρόεδροι που πέρασαν ήταν 14 μετξύ αυτών ήταν ο Αδόλφος Θιέρσος, ο Ζαν Κασιμίρ Περιέ, ο Εμίλ Λουμπέ, και ο Αλμπερ Λεμπρούν
Στην 4η Γαλλική Δημοκρατία οι πρόεδροι που πέρασαν ήταν δυο. Ο Βινσέντ Οριόλ και ο Ρενέ Κοτί
Στην 5η Γαλλική δημοκρατία οι Πρόεδροι που έχουν περάσει είναι 10. Ο Σαρλ ντε Γκωλ, ο Αλαίν Ποέρ, ο Ζορζ Πομπιντού, ξανά ο Αλαίν Ποέρ, ο Βαλερί Ζισκάρ ντΕσταίν , ο Φρανσουά Μιτεράν, ο Ζακ Σιράκ, ο Νικολά Σαρκοζί, ο Φρανσουά Ολάντ και τέλος ο Εμανουέλ Μακρόν.
