Την Κυριακή, τουλάχιστον 13 διαφορετικά πολεμικά πλοία από χώρες του ΝΑΤΟ έφτασαν στο Frihamnen της Στοκχόλμης. Οι Ένοπλες Δυνάμεις δηλώνουν ότι πρόκειται για επίσκεψη ρουτίνας που δεν έχει καμία σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Υπάρχουν εννέα γερμανικά και τέσσερα πλοία της Βαλτικής που τώρα κατευθύνονται προς το Frihamnen στη Στοκχόλμη για να αφήσουν το προσωπικό να ξεκουραστεί, λέει ο Mikael Ågren, υπεύθυνος επικοινωνίας στις Ένοπλες Δυνάμεις, στο TT.
Τα πλοία θα παραμείνουν στη Στοκχόλμη για μερικές ημέρες, σύμφωνα με τον Mikael Ågren.
Από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές πολιτικές έχουν αλλάξει, φαινομενικά με μεγάλη ταχύτητα. Ακόμη και η Γερμανία αναγκάστηκε να λάβει στα σοβαρά τις αμυντικές της δεσμεύσεις και να διορθώσει τις στρατιωτικές της ελλείψεις.
Η Δανία ανακοίνωσε σχέδια να εκπληρώσει το σημείο αναφοράς του ΝΑΤΟ για δαπάνες 2% του ΑΕΠ για την άμυνα. Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ντράγκι ζήτησε επίσης σημαντικές αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες, δηλώνοντας: «Η σημερινή απειλή από τη Ρωσία είναι ένα κίνητρο για να επενδύσουμε περισσότερα στην άμυνα από ό,τι έχουμε κάνει ποτέ πριν».
Σαφώς, η βαρβαρότητα του Πούτιν έχει γκρεμίσει τις ψευδαισθήσεις πολλών Ευρωπαίων σχετικά με τη φύση του καθεστώτος στη Μόσχα, την αναγκαιότητα στρατιωτικής ικανότητας και την πεποίθηση ότι η «διεθνής τάξη βασισμένη σε κανόνες» θα μπορούσε να αποφύγει το είδος της άσκοπης αιματοχυσίας που βλέπουμε καθημερινά στο Ουκρανία.
Στη Φινλανδία και τη Σουηδία, έχει επιταχύνει τη βαρετή, μακροχρόνια συζήτηση για την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Αυτή η συζήτηση προχωρά τώρα με κάπως εκπληκτικούς τρόπους.
Αν και δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ, η Φινλανδία και η Σουηδία είναι «εταίροι ενισχυμένων ευκαιριών» με τη συμμαχία. Και οι δύο έχουν υπογράψει συμφωνίες υποστήριξης του κράτους υποδοχής με το ΝΑΤΟ. Επιπλέον, η Φινλανδία, η Σουηδία και οι ΗΠΑ υπέγραψαν το 2018 μια τριμερή δήλωση προθέσεων για την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας.
Ενώ είναι ευθυγραμμισμένες και σε μεγάλο βαθμό μέρη της Δύσης, κανένα έθνος δεν επιδίωξε σοβαρά την ένταξη στο ΝΑΤΟ από φόβο μήπως διαταράξει την περιφερειακή σταθερότητα και επίσης λόγω —τουλάχιστον μέχρι τώρα— της χλιαρής δημόσιας υποστήριξης για την ιδέα.
Ωστόσο, υπήρχε πάντα μια ανείπωτη πεποίθηση ότι, εάν επιδιώξουν ποτέ την ένταξη, το ΝΑΤΟ θα συναντούσε τη Φινλανδία και τη Σουηδία με ανοιχτές αγκάλες.
Αυτό εξακολουθεί να ισχύει. Εκτός από τη στενότητα των σχέσεων (για παράδειγμα, και τα δύο έθνη συμμετέχουν επί του παρόντος στην Cold Response 2022 του ΝΑΤΟ, μια άσκηση μεγάλης κλίμακας στη Νορβηγία για κρύο καιρό), η Φινλανδία και η Σουηδία θα καταστούσαν τη συμμαχία ισχυρότερη και θα αφαιρούσαν τυχόν ερωτηματικά που απομένουν στον επιχειρησιακό σχεδιασμό της συμμαχίας για το θέατρο της Βαλτικής.
Ωστόσο, ο Πούτιν ανησυχεί βαθιά για οποιαδήποτε επέκταση του ΝΑΤΟ. Στα τέλη Φεβρουαρίου, επανέλαβε τις μακροχρόνιες απειλές ότι, εάν οποιοδήποτε έθνος επιδιώξει την ένταξη, θα είχε «σοβαρές στρατιωτικοπολιτικές συνέπειες».
Νωρίτερα, πριν από την εισβολή, η Φινλανδία και η Σουηδία έλαβαν επιστολές από τη Ρωσία που απαιτούσαν «εγγυήσεις ασφαλείας». Απάντησαν μέσω συλλογικής επιστολής από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενώ η Συνθήκη της Λισαβόνας της ΕΕ περιέχει μια ρήτρα αμοιβαίας άμυνας, ο μικροσκοπικός ρόλος του οργανισμού στην απάντηση στον συνεχιζόμενο πόλεμο της Ουκρανίας υπογραμμίζει αυτό που γνωρίζουν ήδη οι Φινλανδοί και οι Σουηδοί: η ρήτρα αμοιβαίας άμυνας της ΕΕ δεν υποκαθιστά το Άρθρο V του ΝΑΤΟ.
Αυτή η πραγματικότητα αντικατοπτρίζεται σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις, οι οποίες δείχνουν αυξανόμενη υποστήριξη για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Στη Σουηδία, για πρώτη φορά, περισσότεροι άνθρωποι υποστηρίζουν την ένταξη παρά την αντίθεση. Στη Φινλανδία, το 63% υποστηρίζει τώρα την ένταξη, ενώ μόνο το 16% είναι αντίθετο. Μόλις πριν από λίγα χρόνια, το 51% των Φινλανδών αντιτάχθηκε στη συμμετοχή.
Η συναινετική πεποίθηση ότι οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι θα πρέπει να υποστηρίξουν σθεναρά την ένταξη στο ΝΑΤΟ και να φέρουν την κοινή γνώμη έχει ανατραπεί.
Σήμερα, οι αξιωματούχοι στο Ελσίνκι και στη Στοκχόλμη είναι αυτοί που σέρνουν τα πόδια τους. Ενώ τα αντιπολιτευόμενα συντηρητικά κόμματα της Σουηδίας υποστηρίζουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ, οι Σοσιαλδημοκράτες που βρίσκονται στην εξουσία παραμένουν αντίθετοι. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η Σουηδή πρωθυπουργός Magdalena Andersson είπε ότι η ένταξη θα «αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την κατάσταση».
Αυτό δεν εμπόδισε το έθνος να ενισχύσει τις αμυντικές του ικανότητες. Η κυβέρνηση πρόσφατα ανακοίνωσε επίσης ότι θα αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες από 1,3% του ΑΕΠ σε 2%. Η πρωθυπουργός χαρακτήρισε την αύξηση «ένα ξεκάθαρο μήνυμα στον σουηδικό λαό και στον κόσμο γύρω μας: η αμυντική ικανότητα της Σουηδίας πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά».
Η συζήτηση θερμαίνεται επίσης στη Φινλανδία, η οποία έχει χερσαία σύνορα 830 μιλίων με τη Ρωσία. Μετά την εισβολή του Πούτιν, μια «πρωτοβουλία πολιτών για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το αν η Φινλανδία θα έπρεπε να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ συγκέντρωσε τις απαιτούμενες 50.000 υπογραφές σε λιγότερο από μια εβδομάδα». Αυτό ανάγκασε το Κοινοβούλιο να συζητήσει το θέμα στα τέλη Φεβρουαρίου.
Τόσο ο Πρόεδρος όσο και ο Πρωθυπουργός της Φινλανδίας δήλωσαν ότι οι συζητήσεις για πιθανή ένταξη θα συνεχιστούν αλλά με μεθοδικό ρυθμό. Η Φινλανδία φαίνεται πιθανό να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες στις εαρινές διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό. Η Φινλανδία δεν μείωσε ποτέ τις στρατιωτικές της δυνατότητες όσο η γειτονική Σουηδία και τον Δεκέμβριο ανακοίνωσε συμφωνία 9,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την προμήθεια 64 αεροσκαφών F-35 έως το 2030. Πέρυσι, ο υπουργός Άμυνας Antti Kaikkonen έγραψε: «Διατηρήσαμε και αναπτύξαμε μια εθνική αμυντική ικανότητα καθ' όλη τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Δεν πέσαμε ποτέ στην άμυνα».
Ενώ η Φινλανδία και η Σουηδία παραμένουν στενά συνδεδεμένες με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, η επίσημη ένταξη στη συμμαχία έχει νόημα και ουσιαστική αποτρεπτική αξία. Το σφαγείο του Πούτιν στην Ουκρανία έχει φαινομενικά πυροδοτήσει την υποστήριξη του κοινού για ένταξη σε αυτά τα δύο έθνη, που πάντα θεωρούνταν ότι ήταν το άλμπατρος που εμποδίζει τη σοβαρή σκέψη.
Η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδο της κυβέρνησης, τόσο στο Ελσίνκι και στη Στοκχόλμη όσο και σε κάθε κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, το οποίο θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα αποδεχτεί ή όχι την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας. Φαίνεται πιθανό ότι θα ενωθούν και θα γίνουν αποδεκτοί από τα μέλη της συμμαχίας. Ωστόσο, οι ανησυχίες σε ορισμένες γωνιές σχετικά με την ένταξη ως «αποσταθεροποιητική» ή «προκλητική» σημαίνει ότι η Φινλανδία και η Σουηδία δεν θα πρέπει να αναλάβουν την αυτόματη ένταξη.
Τροφοδοτημένοι από τις ρωσικές απειλές σχετικά με την ένταξη στο ΝΑΤΟ, αυτές οι ίδιες ανησυχίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τη λήψη αποφάσεων της κυβέρνησης με ρυθμό σαλιγκαριού.
Ωστόσο, κάτι φαίνεται να έχει αλλάξει ριζικά σε αυτή τη μακροχρόνια συζήτηση. Η κοινή άμυνα που υποτίθεται παρέχει το ΝΑΤΟ και ο πραγματικός κίνδυνος της ρωσικής επιθετικότητας έχουν επιταχύνει τη μακροχρόνια συζήτηση για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Το αν θα οδηγήσει σε νέο αποτέλεσμα ή όχι μένει να φανεί.
