Ο λόγος που προβάλλεται για την ίδρυση της ακαδημίας είναι η ανάπτυξη της επαγγελματικής επάρκειας του νέου προσωπικού της Diyanet. Τα σχέδια περιλαμβάνουν επίσης την εισαγωγή προσωπικού εκτός του Diyanet στην ακαδημία με αντάλλαγμα τρία χρόνια υποχρεωτικής υπηρεσίας μετά την αποφοίτησή του. Ωστόσο, ο νέος κανονισμός προβλέπει επίσης την εκπαίδευση ξένων κληρικών.
Ο νομοθέτης του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και θεολόγος Ahmet Özdemir, ο οποίος υπέβαλε τη νομοθετική πρόταση, δήλωσε ότι η εκτέλεση των θρησκευτικών υπηρεσιών με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής είναι δυνατή μόνο με ειδικευμένους θρησκευτικούς λειτουργούς, δηλώνοντας ότι το Diyanet απαιτεί μια τέτοια ακαδημία για να το επιτύχει αυτό. Σύμφωνα με τον Özdemir, η ακαδημία θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των προκαταλήψεων κατά του Ισλάμ και των μουσουλμάνων.
Πρόταση τροποποίησης του νόμου Diyanet:
Οι βουλευτές που αντιτίθενται στην πρόταση δήλωσαν κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής συζήτησης ότι τα σημερινά εκπαιδευτικά τμήματα του Diyanet επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες που περιγράφονται στην πρόταση και ότι η ακαδημία θα αποτελούσε σπατάλη πόρων.
Ισχυρίστηκαν επίσης ότι η ανάγκη για την εξειδίκευση νέου προσωπικού αποτελεί παραδοχή της ανεπάρκειας των σχολείων ιμάμ-χατίπ (θρησκευτικά λύκεια) και των θεολογικών σχολών στα πανεπιστήμια της Τουρκίας, στα οποία η τουρκική κυβέρνηση έχει επενδύσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια για να βελτιώσει την ποιότητα της εκπαίδευσης.
Σύμφωνα με την αντιπολίτευση, υπάρχουν παρόμοια εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως η Αστυνομική Ακαδημία και η Ακαδημία Δικαιοσύνης, τα οποία ιδρύθηκαν με ξεχωριστό νόμο ανεξάρτητα από τα ιδρύματά τους, αλλά υποστηρίζουν ότι το γεγονός ότι η ακαδημία Diyanet θα ιδρυθεί στο πλαίσιο του νόμου Diyanet είναι προβληματικό για τη διαφάνεια.
Για πολλά χρόνια το Diyanet διαχειρίζεται ένα εκτεταμένο πρόγραμμα υποτροφιών για τη συμμετοχή θρησκευτικών λειτουργών σε ακαδημαϊκές σπουδές. Στέλνει επίσης φοιτητές θεολογίας που επιθυμούν να κάνουν μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο εξωτερικό με τον όρο να εργαστούν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για το Diyanet μετά την ολοκλήρωσή τους. Επιπλέον, στο πλαίσιο του προγράμματος υποτροφιών, προσφέρει ευκαιρίες για ανώτερες σπουδές και διδακτορικές σπουδές σε ξένους πτυχιούχους θεολογίας για να κάνουν ακαδημαϊκές σπουδές σε τουρκικά πανεπιστήμια. Καλύπτονται τα δίδακτρα, τα έξοδα διαμονής και τα έξοδα ταξιδιού των φοιτητών.
Με τον νέο κανονισμό, το Diyanet θα μπορεί να προσλαμβάνει ξένους κληρικούς που εργάζονται σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου στη νέα ακαδημία μέσω μιας διαφορετικής διαδικασίας επιλογής από αυτή που χρησιμοποιούν τα πανεπιστήμια. Αντί για ορισμένα ακαδημαϊκά και γλωσσικά προσόντα, όπως απαιτείται από τα πανεπιστήμια, το Diyanet θα μπορεί να παρέχει εκπαίδευση σε κληρικούς στην Τουρκία, πιθανότατα σε όσους παραπέμπονται από τους εκπροσώπους του στο εξωτερικό. Αυτό θα επιτρέψει επίσης να προπαγανδιστεί η ισλαμιστική ιδεολογία που προωθεί η κυβέρνηση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε ξένους κληρικούς.
Το Diyanet είναι ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους θεσμούς στην Τουρκία. Ο Ερντογάν κατηγορείται συχνά ότι το χρησιμοποιεί για τους δικούς του πολιτικούς σκοπούς. Οι αντίπαλοι του Ερντογάν ισχυρίζονται ότι το Diyanet χρησιμεύει για να ενισχύσει την αντίληψη ότι οι ενέργειες της κυβέρνησης είναι σε αρμονία με το Ισλάμ και ότι ο Ερντογάν είναι ένας ηγέτης που υπηρετεί το Ισλάμ. Ο πρόεδρος της Diyanet είναι πιο ορατός στον κοινωνικό χώρο, κάτι που η βάση του κόμματος, η οποία είχε διαμαρτυρηθεί για τις αυστηρές κοσμικές πολιτικές που έκαναν διακρίσεις εις βάρος του ευσεβούς τμήματος της κοινωνίας πριν από την έλευση του ΑΚΡ, θεωρεί ότι παίρνει εκδίκηση από τους κοσμικούς και παρέχει ένα δέσιμο στο εσωτερικό του κόμματος. Η υποστήριξη της κυβέρνησης και η έμμεση κριτική της αντιπολίτευσης, ιδίως στα κηρύγματα στα τζαμιά, επικρίνεται συχνά από την αντιπολίτευση. Οι διορισμένοι από την κυβέρνηση ιμάμηδες υπονοούν συχνά στα τζαμιά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η υποστήριξη της αντιπολίτευσης θα ήταν αμαρτία και ότι τα κέρδη των μουσουλμάνων θα χαθούν.
Το Diyanet είναι ένας οργανισμός που βρίσκεται επίσης στην ατζέντα της Ευρώπης. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν αρχίσει να λαμβάνουν μέτρα κατά της Diyanet, η οποία απασχολεί κληρικούς στην ΕΕ, λόγω της εμπλοκής των κληρικών σε πολιτικές δραστηριότητες, της διάδοσης προπαγάνδας υπέρ του Ερντογάν και των υποτιθέμενων κατασκοπευτικών δραστηριοτήτων τους για τη σκιαγράφηση των αντιπάλων του Ερντογάν στην Ευρώπη.
Ενώ η Γερμανία καταστρώνει σχέδια για την εκπαίδευση του δικού της μουσουλμανικού κλήρου, απαιτεί από τους αξιωματούχους του Diyanet να μιλούν γερμανικά.
Το 2017 η Γερμανία ξεκίνησε έρευνα για ιμάμηδες της Τουρκικής-Ισλαμικής Ένωσης Θρησκευτικών Υποθέσεων (DITIB), θυγατρικής της Diyanet, οι οποίοι φέρονται να παρείχαν πληροφορίες για αντιπάλους της κυβέρνησης στην Άγκυρα. Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν συνολικά 19 ιμάμηδες, δεν μπόρεσε να μετατραπεί σε ποινική υπόθεση επειδή είχαν εγκαταλείψει τη Γερμανία και η τύχη τους ήταν άγνωστη.
Εν τω μεταξύ, το Τουρκικό Ίδρυμα Θρησκευτικών Υποθέσεων (Türkiye Diyanet Vakfı, TDV), ένα ίδρυμα με τεράστια περιουσιακά στοιχεία και ετήσιο προϋπολογισμό που ξεπερνά κατά πολύ το ένα δισεκατομμύριο τουρκικές λίρες, έχει μετατραπεί σε μέσο προβολής της πολιτικής ισλαμιστικής ιδεολογίας στο εξωτερικό. Η κυβέρνηση Ερντογάν αξιοποίησε τον οργανισμό για την ανέγερση τζαμιών και θρησκευτικών σχολείων στο εξωτερικό και την παροχή υποτροφιών σε χιλιάδες ξένους φοιτητές, όλα με στόχο την προώθηση της φλογερής θρησκευτικής ιδεολογίας που κατά καιρούς μοιάζει με αυτές που ενστερνίζονται οι ριζοσπαστικές τρομοκρατικές ομάδες.
Το Nordic Monitor αυτή την εβδομάδα ανέφερε ότι σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιοποιημένα οικονομικά στοιχεία, η TDV είχε έσοδα 1,3 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών το 2020, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προήλθε από δωρεές, και δαπάνησε 853,6 εκατομμύρια τουρκικές λίρες το ίδιο έτος για τη χρηματοδότηση έργων. Η αξία των περιουσιακών της στοιχείων, κυρίως με τη μορφή ακινήτων που ανήκουν σε εταιρείες χαρτοφυλακίου και μετοχών σε εμπορικές επιχειρήσεις, δεν δηλώθηκε ποτέ, αλλά εκτιμάται ότι είναι ένα ποσό πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το ίδρυμα δραστηριοποιείται σε 149 χώρες και έχει 1.003 υποκαταστήματα στην Τουρκία. Το εμβληματικό έργο του ιδρύματος είναι η εκπαίδευση και η κατάρτιση των φοιτητών που ανταλλάσσουν ξένες σπουδές σύμφωνα με την ισλαμιστική ιδεολογία του καθεστώτος Ερντογάν και η ανατροφή μιας γενιάς νέων ισλαμιστών που θα βοηθήσουν και θα προωθήσουν αυτή την ιδεολογία σε άλλες χώρες.
