Αποχαιρετώντας το 2021, μπορούμε να κάνουμε μια εκτίμηση ορισμένων γεωπολιτικών εξελίξεων που μπορεί να συμβούν με βάση όσα συνέβησαν φέτος:
Ουκρανία, η ρωσική αρκούδα εξακολουθεί να περιφέρεται
Οι εντάσεις στην ουκρανική σύγκρουση κλιμακώθηκαν τον τελευταίο μήνα του χρόνου, με τη Μόσχα να αναπτύσσει στρατεύματα κοντά στις αυτονομιστικές δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ. Ένα τέτοιο γεγονός συνέβη και τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους. Το υπολογισμένο μπρα ντε φερ της Μόσχας με την ανάπτυξη στρατευμάτων κατά μήκος των συνόρων είναι πιθανό να συνεχιστεί και το 2022, ιδίως αν το Κίεβο συνεχίσει να δείχνει σημάδια προσέγγισης με τη Δύση. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά απίθανο η Ρωσία να αποτολμήσει έναν πόλεμο με την Ουκρανία. Μια τέτοια ενέργεια θα είχε ως αποτέλεσμα την επέμβαση του ΝΑΤΟ και η προβληματική οικονομία της Ρωσίας θα δυσκολευόταν να αντέξει τον πόλεμο μακροπρόθεσμα. Για τον Πούτιν, είναι προτιμότερο να κρατήσει τη Δύση υπό τον φόβο της επέμβασης με την ανάπτυξη στρατευμάτων παρά με τη διεξαγωγή πολέμου. Αυτή η στρατηγική είναι πιθανό να κάνει το Κίεβο να εγκαταλείψει τις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για την επίλυση της σύγκρουσης.
Σαχέλ
Το Παρίσι φεύγει και η αβεβαιότητα αρχίζει: Η Γαλλία είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα συνεχίσει να μειώνει την παρουσία της στο Μάλι, είτε υπάρξει αλλαγή στο Ελιζέ είτε όχι. Η αποχώρηση των Γάλλων από το Τιμπουκτού στο βόρειο τμήμα της χώρας είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Μια τέτοια απόσυρση αφήνει ένα κενό ασφαλείας στο βόρειο τμήμα της χώρας, το οποίο πιθανότατα θα εκμεταλλευτούν οι τρομοκρατικές ομάδες, καθώς τόσο ο στρατός του Μάλι όσο και οι Κυανόκρανοι, δεν διαθέτουν τους πόρους και τη λαϊκή υποστήριξη για να διασφαλίσουν την τάξη. Ως αποτέλεσμα, θα μπορούσαμε να δούμε μια επανάληψη αυτού που συνέβη το 2012, όταν μια εξέγερση των Τουαρέγκ πήρε τον έλεγχο του βόρειου τμήματος της χώρας και σχεδόν κατέλαβε τον έλεγχο στο Μάλι. Θα πρέπει επίσης να προσέξουμε για πιθανή ρωσική παρέμβαση μέσω των μισθοφόρων του Ομίλου Βάγκνερ. Η δράση αυτή κερδίζει την αποδοχή στο Μάλι και θα ήταν ένα ιδανικό πραξικόπημα για τη Μόσχα ώστε να προωθήσει τη Ρωσία ως εγγυητή της ασφάλειας στην αφρικανική ήπειρο.
Ισραήλ-Παλαιστίνη
Η ατέλειωτη ιστορία συνεχίζεται. Για έντεκα ημέρες τον Μάιο, ο κόσμος έγινε μάρτυρας του πώς η αραβοϊσραηλινή σύγκρουση -ίσως μία από τις πιο περίπλοκες προς επίλυση στη σύγχρονη ιστορία- εξακολουθούσε να υφίσταται. Η παύση των εχθροπραξιών δεν έφερε το τέλος της βίας, όπως αποδείχθηκε τον Νοέμβριο, όταν ένας τρομοκράτης της Χαμάς πυροβόλησε εναντίον ισραηλινών αστυνομικών και πολιτών στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ. Πρόσφατα εμφανίζεται ένα νέο φαινόμενο: μαχαιρώματα και επιθέσεις από Παλαιστίνιους νέους που δεν συνδέονται με παλαιστινιακές οργανώσεις εναντίον Ισραηλινών πολιτών και αστυνομικών. Οι επιθέσεις αυτές είναι πιθανό να τροφοδοτήσουν τις εντάσεις στην περιοχή και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επανάληψη του Μαΐου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Στήνονται τα μέτωπα που νέου ψυχρού πολέμου;- Ρωσία, Ιράν και Κίνα θα πραγματοποιήσουν κοινές ασκήσεις στον Κόλπο
Αφγανιστάν
Ανθρωπιστική καταστροφή στον ορίζοντα. Τον Αύγουστο παρακολουθήσαμε, μέσα σε μια εβδομάδα, την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία στο Αφγανιστάν. Έκτοτε, η ανθρωπιστική κατάσταση και η κατάσταση ασφαλείας έχει επιδεινωθεί. Εκτός από την έλλειψη διεθνούς βοήθειας και τις προειδοποιήσεις των Ηνωμένων Εθνών για προβλέψιμο λιμό και προσφυγική κρίση, η βαρβαρότητα του ISIS-K, με τις αιματηρές τρομοκρατικές επιθέσεις του, έχει γίνει η κύρια απειλή για την ασφάλεια της χώρας. Ένα τέτοιο σενάριο είναι πολύ πιθανό να έχει ως αποτέλεσμα η χώρα να γίνει εστία αστάθειας που μπορεί να επηρεάσει την ΕΕ, ιδίως αν υπάρξει προσφυγική κρίση. Μια τέτοια κρίση θα αναζωπυρώσει τις εντάσεις μεταξύ των Βρυξελλών και των χωρών που συνορεύουν με το Αφγανιστάν, οι οποίες είναι απίθανο να δεχτούν να είναι οι φύλακες των προσφύγων που κατευθύνονται προς την Ευρώπη.
Μαρόκο και Αλγερία
Το Μαγκρέμπ στα άκρα. Οι δύο χώρες, έδειξαν φέτος την κακή τους σχέση με τη διακοπή των διπλωματικών τους επαφών. Έκτοτε, η σύγκρουση στη Δυτική Σαχάρα, όπου η Αλγερία είναι ''νονός'' του αυτονομιστικού Μετώπου Πολισάριο, το Ραμπάτ φιλοδοξεί να αναγνωρίσει διπλωματικά την κυριαρχία του στη Δυτική Σαχάρα, και το ενδιαφέρον του Μαρόκου να αποκτήσει ισραηλινή στρατιωτική τεχνολογία έχουν τροφοδοτήσει τις εντάσεις. Η σύγκρουση για τη Δυτική Σαχάρα είναι πιθανό να επηρεάσει τη βελτίωση ή την υποβάθμιση της σχέσης, ιδίως αν επαναληφθούν περιστατικά όπως ο μαροκινός βομβαρδισμός οδηγών φορτηγών στο Μπιρ Λεχλού. Τέτοια περιστατικά θα αυξήσουν την ένταση στην περιοχή, με το ενδεχόμενο μιας σύγκρουσης μεταξύ Ραμπάτ και Αλγερίου να διαφαίνεται.
Αν και τα παραπάνω αποτελούν προβλέψεις -υπάρχει πάντα η πιθανότητα να επαληθευτούν ή να μην επαληθευτούν- τα πέντε αυτά γεγονότα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη νέα χρονιά. Οι πολιτικές τους συνέπειες θα μπορούσαν να είναι αρνητικές για την περιφερειακή σταθερότητα. Για το σκοπό αυτό, η πρόβλεψη μελλοντικών σεναρίων θα μας βοηθήσει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι να τα αντιμετωπίσουμε σε περίπτωση επιδείνωσης της κατάστασης και να λάβουμε τις κατάλληλες αποφάσεις.
