Οι υψηλές τιμές στους λογαριασμούς ρεύματος που έχουν υποστεί εδώ και μήνες οι χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να εξηγηθούν από πολλούς παράγοντες (κλιματολογικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, το ευρωπαϊκό περιθωριακό σύστημα για τον καθορισμό της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, της έντασης στην αγορά εκπομπών CO₂, της αύξησης των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου κτλ).
Μεταξύ όλων αυτών, κυρίαρχη θέση κατέχουν οι εντάσεις στη διεθνή αγορά φυσικού αερίου, σύμφωνα με τον καθηγητή Διεθνών Οικονομικών José Manuel Muñoz Puigcerver. Τόσο πολύ που η αύξηση της ζήτησης για φυσικό αέριο, σε συνδυασμό με τη διαρθρωτική έλλειψη της προσφοράς του, οδήγησαν σε τιμές στη χονδρική αγορά που δεν είναι ιδιαίτερα αποδεκτές για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις καθώς μετακυλίονται στους λογαριασμούς ρεύματος.
Σύμφωνα με τους Financial Times, τα futures του φυσικού αερίου που συνδέονται με το TTF, την χονδρεμπορική τιμή ευρωπαϊκού φυσικού αερίου, ανέβηκαν σήμερα κατά 5,4%, στα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα που έρχεται σε αντιστοιχία με μία τιμή πετρελαίου στα 190 δολάρια ανά βαρέλι.
Εν συνεχεία, έπεσαν κάτω από τα €100, στα 98,35 ευρώ.
Ο επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων της ING τόνισε πως «οι ημερήσιες ροές από τη Ρωσία έχουν αυξηθεί κατά περίπου 43% από την αρχή του μήνα, αλλά είναι περίπου 22% χαμηλότερα από το επίπεδο που ήταν πέρυσι».
Έτσι, αυτή η τέλεια καταιγίδα δεν είναι τίποτα άλλο παρά η συνέπεια της ακραίας ενεργειακής εξάρτησης την οποία υφίσταται χρόνια η Ευρώπη και, ως εκ τούτου, πρέπει να αναλυθεί από διαφορετικές οπτικές γωνίες για να αναλυθεί πλήρως.
Οι λόγοι της αύξησης των τιμών
Η κατανάλωση φυσικού αερίου έχει εκτοξευθεί στα ύψη στην Ευρώπη ως αποτέλεσμα της επιλογής αυτού του καυσίμου από την ΕΕ για την ενεργειακή της μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωστόσο, αυτό το στρατηγικό ζήτημα δεν είναι η αιτία της αύξησης της διεθνούς ζήτησης φυσικού αερίου.
Η κλιματική αλλαγή, προκαλώντας ακραίες θερμοκρασίες τόσο το χειμώνα όσο και το καλοκαίρι, έχει οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατανάλωση αυτής της πηγής ενέργειας παγκοσμίως. Μακριά από την Ευρώπη, χώρες όπως η Ιαπωνία ή η Ινδία, αποθηκεύουν επίσης φυσικό αέριο εν αναμονή ενός ιδιαίτερα σκληρού χειμώνα.
Υπάρχει επίσης μείωση της προσφοράς φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Σε αυτό το σημείο, οι γεωστρατηγικές αιτίες παίζουν υπερβατικό ρόλο. Η Ρωσία, που συνηθίζει να κλείνει τη «στρόφιγγα» στην Ευρώπη σύμφωνα με τα γεωπολιτικά της συμφέροντα, έχει κατηγορηθεί ότι μείωσε τις προμήθειες φυσικού αερίου προκειμένου να ξεκινήσει ο νέος αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Γαλλικά ΜΜΕ: Το Anadolu δεν θα μεταφέρει drone παρά μόνο ελικόπτερα-Σε δεινή θέση η τουρκική αμυντική βιομηχανία
Αλλά όχι μόνο η Ρωσία αλλά και η Νορβηγία, ένας παραδοσιακός εταίρος της ΕΕ, πουλά φυσικό αέριο σε άλλες αγορές, αν και έχει υποσχεθεί στην Ευρώπη περισσότερο φυσικό αέριο εν μέσω ανόδου των τιμών.
Από την πλευρά της, η Κίνα μείωσε την εξόρυξη άνθρακα για περιβαλλοντικούς λόγους, αυξάνοντας τη ζήτηση φυσικού αερίου για τη λειτουργία των θερμοηλεκτρικών της σταθμών. Αν και τον τελευταίο καιρό, και ακριβώς για να αντιμετωπίσει την ενεργειακή κρίση, αύξησε για άλλη μια φορά την εξόρυξη και την κατανάλωση άνθρακα.
Ως αποτέλεσμα των ακραίων θερμών και ψυχρών επεισοδίων που υπέστη η Ευρώπη το 2021, τα αποθέματα φυσικού αερίου είναι στο ναδίρ. Μάλιστα, από τις 16 Νοεμβρίου 2021 βρίσκονται στο 73,52% της χωρητικότητάς τους, το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων δέκα ετών.
Σύμφωνα με τον Ισπανό καθηγητή, σε αυτή τη μείωση των αποθεμάτων συνέβαλε και η ταχεία ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας μετά τη διακοπή που προκάλεσε ο Covid-19. Η πλεονάζουσα κατανάλωση, έχει προκαλέσει μεγαλύτερη ζήτηση ενέργειας και, κατά συνέπεια, μεγαλύτερη ανάγκη για φυσικό αέριο, το οποίο, όπως έχουμε ήδη δει, ρέει κυρίως προς τις ασιατικές χώρες.
Η περίπτωση της Ολλανδίας
Η Ολλανδία είναι σημαντικός παραγωγός φυσικού αερίου εντός της ΕΕ. Στην πραγματικότητα, το κοίτασμα του Γκρόνινγκεν είναι ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο και το μεγαλύτερο σε ολόκληρη την ήπειρο.
Ωστόσο, λόγω της συνεχιζόμενης και σχετικά έντονης σεισμικής δραστηριότητας που προκαλείται από τα έργα εξόρυξης, η ολλανδική κυβέρνηση αποφάσισε το 2020 να μειώσει την παραγωγή στο Groningen για να την εξαλείψει εντελώς το 2030, αν και η ημερομηνία αυτή μετατέθηκε αργότερα για το 2022.
Παραδόξως, οι υψηλές τιμές ενέργειας δεν επηρεάζουν υπερβολικά την Ολλανδία, τουλάχιστον σε σχετικούς όρους, χάρη στις καλές διασυνδέσεις της με τη Γερμανία (παρά την άνοδο των τιμών, είναι η χώρα με την τέταρτη φθηνότερη ενέργεια στον κόσμο) που της επιτρέπει να εισάγει, εάν χρειαστεί, ενέργεια που παράγεται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (και, επομένως, φθηνότερη), από τη γείτονά της Γερμανία.
Φυσικό Αέριο, πετρέλαιο και CO₂
Κατά την ανάκαμψη, οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου προκαλούν επίσης ανάκαμψη της τιμής του πετρελαίου, καθώς η ζήτησή του έχει επίσης αυξηθεί λειτουργώντας ως «υποκατάστατο» για το φυσικό αέριο. Δεδομένου ότι είναι ορυκτά καύσιμα, τονίζουν (ακόμα περισσότερο) την ήδη πιεσμένη αγορά δικαιωμάτων εκπομπής CO₂.
Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι πολύ χαμηλότερες για το φυσικό αέριο από ό,τι για άλλα ορυκτά καύσιμα. Ακριβώς για αυτό το λόγο χρησιμοποιείται στην ενεργειακή μετάβαση προς τις ανανεώσιμες πηγές. Ωστόσο, δεν είναι μια εντελώς καθαρή ενέργεια και η κερδοσκοπία που προκύπτει από αυτά τα δικαιώματα εκπομπής είναι ένας άλλος παράγοντας που εξηγεί την αύξηση της τιμής της.
Η ισπανική μοναδικότητα
Στην περίπτωση της Ισπανίας, υπάρχει ένας άλλος παράγοντας (ο γεωπολιτικός) που επηρεάζει τις τιμές του φυσικού αερίου: ο ιστορικός ανταγωνισμός μεταξύ Μαρόκου και Αλγερίας.
Στις 31 Οκτωβρίου, η κυβέρνηση της Αλγερίας ακύρωσε τη σύμβαση για τη διαχείριση του αγωγού φυσικού αερίου Μαγκρέμπ-Ευρώπης (GME), καθώς, σύμφωνα με τα λόγια του προέδρου της, Abdelmayid Tebún, το βασίλειο του Μαρόκου ασκούσε «εχθρικές πρακτικές».
Η Αλγερία έχει εξασφαλίσει ότι το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να φτάνει στην Ισπανία (τώρα και με πλοίο) και σχεδιάζει να αυξήσει τη χωρητικότητα του αγωγού Medgaz κατά 50%. Ωστόσο, η αύξηση του κόστους αυτού του καυσίμου θα είναι αναπόφευκτη.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Συμφωνία “ουδετερότητας” Ελλάδος-Ρωσίας σε Εύξεινο Πόντο, Αιγαίο και Α.Μεσόγειο-Τι υπέγραψε ο Βαρβιτσιώτης στη Μόσχα
Καθαρή ενέργεια και ενεργειακή ανεξαρτησία
Εν ολίγοις, το φυσικό αέριο έχει γίνει ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα όσον αφορά την απόκτηση οικονομικών και πολιτικών ερεισμάτων στο νέο παγκόσμιο σύστημα. Δυνάμεις με υπερβολική ενεργειακή εξάρτηση, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, διατρέχουν τον κίνδυνο να χάσουν το παιχνίδι από τα...αποδυτήρια!
Για το λόγο αυτό, όπως αναφέρει ο Ισπανός καθηγητής, περισσότερο από ποτέ, είναι επείγον να επιταχυνθεί η ευρωπαϊκή στρατηγική απαλλαγής από εκπομπές CO₂ και η σταθερή και αποφασιστική δέσμευση για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την επίτευξη των πολυαναμενόμενων μηδενικών εκπομπών έως το 2050. Δεν είναι μόνο ζήτημα οικολογικής βιωσιμότητας, αλλά και η εφαρμογή μιας οικονομικής στρατηγικής που εγγυάται την ενεργειακή ασφάλεια για την Ευρώπη.
