Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν πριν από ένα μήνα περίπου, προσπάθησε να αποκρύψει από τους πολίτες την άφιξη κεφαλαίων ύψους 6,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που ζήτησε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την ενίσχυση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της χώρας, με αποτέλεσμα το κύριο αντιπολιτευτικό κόμμα της χώρας να τον κατακεραυνώσει, στηλιτεύοντας την κίνησή του αυτή και το ψεύδος του.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Ahval το ΔΝΤ παρείχε στην Τουρκία ποσό 6,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με ειδικά δικαιώματα άντλησης, ένα διεθνές αποθεματικό που μπορεί να μετατραπεί σε ξένο νόμισμα.
Το κεφάλαιο αυτό, αποτελεί μέρος της παγκόσμιας εισφοράς κεφαλαίων ύψους 650 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το ΔΝΤ, για τη σταθεροποίηση της παγκόσμιας οικονομίας μετά την πανδημία του COVID-19.
Την περασμένη εβδομάδα, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας μείωσε το επιτόκιο αναφοράς της, παρά τις παγκόσμιες πληθωριστικές πιέσεις και τις προειδοποιήσεις του ΔΝΤ.
Η απόφαση της τράπεζας, που ελήφθη υπό ισχυρή πολιτική πίεση από τον Ερντογάν, σημαίνει ότι οι εγχώριοι και ξένοι επενδυτές πιθανότατα θα κατευθυνθούν προς την πόρτα της εξόδου και η λίρα, η οποία έχει φτάσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, φαίνεται να αποδυναμώνεται περαιτέρω, δήλωσε ο Lachman σε ένα άρθρο του για το Hill την Τρίτη.
Η περηφάνια του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν, για την πρόσφατη μείωση των επιτοκίων της χώρας του θυμίζει την αποκρυφική ιστορία της περηφάνειας της μητέρας για τον γιο της σε στρατιωτική παρέλαση. Η πηγή της περηφάνιας της ήταν, ότι ο γιος της ήταν ο μόνος στην παρέλαση που, στο μυαλό της τουλάχιστον, βάδιζε στο σωστό βήμα.
Ο Ερντογάν είναι επίσης περήφανος για τη μείωση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα της χώρας του, σε μια περίοδο αύξησης του εσωτερικού πληθωρισμού. Το κάνει ακόμη και όταν οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στις αναδυόμενες αγορές, βρίσκονται στη διαδικασία να σφίξουν τη νομισματική τους πολιτική ως απάντηση στα σημάδια του αυξανόμενου πληθωρισμού.
Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Ερντογάν απέλυσε τρεις διοικητές κεντρικών τραπεζών επειδή δεν συμμορφώθηκαν με την εκκεντρική του άποψη, ότι τα υψηλά επιτόκια είναι η αιτία του πληθωρισμού και όχι η θεραπεία. Την περασμένη εβδομάδα, ο Σαχάπ Καβτσιόγλου, ο πιο πρόσφατος διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, φάνηκε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του Ερντογάν μειώνοντας τα επιτόκια κατά 100 μονάδες βάσης στο 18 % από 19 %. Το έκανε ακόμη και σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός είχε επιταχυνθεί στο 19,25 %. Το έκανε επίσης τη στιγμή που η τουρκική λίρα ήταν το νόμισμα με τις χειρότερες επιδόσεις στον κόσμο, όπως υπογράμμισε η πτώση του νομίσματος κατά 16 % από την αρχή του έτους.
Ο Ντέσμοντ Λάχμαν, πρώην στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, προειδοποίησε ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, παίρνει ένα «απερίσκεπτο στοίχημα» με την οικονομία της χώρας ενόψει των προεδρικών εκλογών το 2023.
Ακόμη πιο εκπληκτικό για την απότομη μείωση των επιτοκίων της Τουρκίας, ήταν ότι αντιμετώπισε τη ρητή προειδοποίηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για τους κινδύνους μιας τέτοιας κίνησης.
Σε μια πρόσφατη έκθεση, το ΔΝΤ παρατήρησε ότι ακόμη και πριν από τον COVID-19 η τουρκική οικονομία υπέφερε από εξωτερικές ευπάθειες με τη μορφή δυσάρεστα χαμηλών διεθνών αποθεμάτων, μεγάλο αριθμό καταθέσεων σε τραπεζικό σύστημα σε δολάρια και υψηλό ποσό εταιρικού χρέους σε δολάρια. Αυτά τα τρωτά σημεία, έχουν αυξηθεί ως αποτέλεσμα της πολύ ισχυρής ανταπόκρισης της νομισματικής πολιτικής στην κρίση του COVID-19. Αυτό υπογραμμίστηκε, από την επανεμφάνιση σημαντικού ελλείμματος εξωτερικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και την αύξηση των καταθέσεων σε δολάρια, σε ποσοστό έως και 60 τοις εκατό των συνολικών καταθέσεων του τραπεζικού συστήματος.
Παρά το τρεμάμενο τραπεζικό σύστημα της χώρας, το χαμηλό επίπεδο διεθνών αποθεμάτων και το δυσάρεστα υψηλό ποσό εταιρικού χρέους σε δολάρια, κατάφερε να αποφύγει μια πλήρη νομισματική κρίση. Το έκανε αυτό καθώς οι τράπεζές της συνέχισαν να έχουν εύκολη πρόσβαση σε μια παγκόσμια κεφαλαιαγορά, που ήταν γεμάτη ρευστότητα, και που είχε τους διεθνείς επενδυτές απελπισμένους για απόδοση σε περιβάλλον χαμηλού παγκόσμιου επιτοκίου.
Σε απάντηση των αρχικών σημείων πληθωρισμού σε πολλές χώρες, πολλές κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη ξεκινήσει αυστηρότερη πολιτική. Εν τω μεταξύ, ο πρόεδρος της Federal Reserve Jerome Powell δίνει αυξημένα σημάδια, ότι η Federal Reserve πρόκειται να αρχίσει να μειώνει το επιθετικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, το οποίο έχει προτείνει ότι πιθανότατα θα λήξει στα μέσα του 2022. Αυτό κινδυνεύει να θέσει την Τουρκία, ξανά στην πρώτη γραμμή των αναδυόμενων οικονομιών της αγοράς, που θα επηρεαστούν σοβαρά από τη στροφή προς τη σύσφιξη των συνθηκών της παγκόσμιας νομισματικής πολιτικής, όπως συνέβη κατά τη διάρκεια του Bernanke Taper Tantrum 2013.
Τίποτα από αυτά δεν προμηνύει καλά για την τουρκική οικονομία, ενόψει των προεδρικών της εκλογών το 2023. Εγχώριοι και ξένοι επενδυτές πιθανότατα θα κατευθυνθούν προς τα έξω, καθώς βλέπουν τα επιτόκια να υστερούν σε σχέση με τον πληθωρισμό και καθώς τα επιτόκια στο εξωτερικό γίνονται πιο ελκυστικά. Αυτό με τη σειρά του, είναι πιθανό να στείλει το νόμισμα σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα, τα οποία θα τροφοδοτήσουν την ανοδική πορεία του εσωτερικού πληθωρισμού, για τον οποίο ο Ερντογάν θα μπορούσε να πληρώσει ένα βαρύ τίμημα στις εκλογές του 2023.
Ένα ασήμαντο πλεονέκτημα είναι ότι τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας, μπορεί να χρησιμεύσουν ως προειδοποιητική ιστορία για άλλες αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς σχετικά με τους κινδύνους, από την άσκηση ανορθόδοξων νομισματικών πολιτικών σε μια περίοδο σκλήρυνσης των παγκόσμιων συνθηκών ρευστότητας. Θα μπορούσε επίσης να χρησιμεύσει, ως πρώιμη προειδοποίηση για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στις προηγμένες βιομηχανικές χώρες, για πιθανό πρόβλημα που θα προκύψει στις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς.
Η Τουρκία δαπάνησε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια από τα αποθέματά της, σε ξένο νόμισμα πέρυσι, για να στηρίξει τη λίρα και να βοηθήσει χρεοκοπημένες εταιρείες.
To όργιο δαπανών οδήγησε τα καθαρά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας, συμπεριλαμβανομένων υποχρεώσεων όπως ανταλλαγές νομισμάτων, σε βαθιά αρνητικά επίπεδα.
Η κυβέρνηση Ερντογάν, «σπατάλησε τα αποθέματα για το τίποτα κι αυτά εξατμίστηκαν», δήλωσε ο αναπληρωτής επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Οtztrak. «Αλλά τώρα, αντί να ντρέπεται, ο πρόεδρος προσπαθεί να κάνει επίδειξη, αναφερόμενος στα ακαθάριστα αποθέματα της χώρας ενώ ζητά μετρητά από το ΔΝΤ». είπε.