Η διάκριση αυτή εντάσσεται στη λεγόμενη «θεωρία του νου», δηλαδή στην ικανότητα να αντιλαμβάνεται κανείς τόσο τις δικές του ψυχικές καταστάσεις όσο και εκείνες των άλλων.
Η συγκεκριμένη ικανότητα θεωρούνταν γενικώς ότι ανήκει αποκλειστικά στον άνθρωπο, όμως οι φουντωτοί μας φίλοι φαίνεται πως την έχουν επίσης αποκτήσει κάποια στιγμή στην εξελικτική τους πορεία – τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό.
«Τα ευρήματά μας παρέχουν σημαντικά αρχικά στοιχεία, που δείχνουν ότι τα σκυλιά μπορεί να έχουν τουλάχιστον μία πτυχή της θεωρίας του νου: της ικανότητας δηλαδή να αναγνωρίζουν την πρόθεση στη δράση», αναφέρουν οι συγγραφείς της έρευνας, υπογραμμίζοντας πως η συγκεκριμένη δεξιότητα έχει εντοπιστεί και σε άλλα ζώα, όπως χιμπατζήδες, γκρίζους παπαγάλους της Αφρικής και άλογα.
Στο παρελθόν, επιστήμονες είχαν διαπιστώσει πως οι σκύλοι αποφασίζουν για το πότε θα φάνε και πώς θα ανταποκριθούν σε χειρονομίες, βάσει των παρατηρήσεών τους επί της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Και μπορούμε να γνωρίζουμε εμπειρικά ότι οι πιστοί μας σύντροφοι είναι σε θέση να προβλέψουν τις άμεσες κινήσεις μας βάσει συγκεκριμένων ενδείξεων: Όπως για παράδειγμα όταν αρχίζουν να χοροπηδούν όταν μας βλέπουν να πιάνουμε το λουρί ή το μπολ τους.
Αυτό όμως, όπως τονίζουν οι ειδικοί, δεν σημαίνει ότι οι σκύλοι είναι απαραιτήτως σε θέση να αντιληφθούν και την ανθρώπινη πρόθεση.
Στην πιο πρόσφατη μελέτη επάνω στο ζήτημα που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, γερμανοί επιστήμονες επιχείρησαν να δώσουν μια απάντηση μέσα από το εξής πείραμα:
Ένας ερευνητής προσέφερε μια λιχουδιά σε έναν σκύλο από το κενό σε ένα διαχωριστικό που υπήρχε ανάμεσά τους.
Για τις ανάγκες του πειράματος, ο ερευνητής άλλες φορές προσπαθούσε να του προσφέρει τη λιχουδιά, αλλά έκανε ότι του έπεφτε κατά λάθος στο πλάι, σηματοδοτώντας το ατύχημα με το επιφώνημα «ωχ!».
Στη δεύτερη περίπτωση, προσπαθούσε να προσφέρει τη λιχουδιά, αλλά το κενό έκλεινε, ενώ στην τρίτη περίπτωση απέσυρε γρήγορα το χέρι του, τη στιγμή που ο σκύλος πήγαινε να την πιάσει και γελούσε – σημάδι πως το έκανε επίτηδες.
«Η ιδέα αυτού του πειράματος είναι ότι και στις τρεις περιπτώσεις, το σκυλί δεν λαμβάνει τη λιχουδιά για κάποιον λόγο», εξήγησε η Δρ. Τζουλιάν Μπρόιερ, μια εκ των συγγραφέων της έρευνας έρευνας από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας.
Επιπλέον, ανέφερε ότι η κύρια διαφορά μεταξύ των τριών περιπτώσεων ήταν ακριβώς η ύπαρξη ή έλλειψη πρόθεσης του ερευνητή.
Βάσει της ανάλυσης βίντεο από 51 σκύλους, προέκυψε ότι στην τρίτη περίπτωση, όταν δηλαδή ο ερευνητής τους έδειχνε ότι δεν τους προσφέρει επίτηδες τη λιχουδιά, τα ζώα αργούσαν περισσότερο να κατευθυνθούν προς το διαχωριστικό σε σχέση με τις δυο πρώτες. Στις περισσότερες περιπτώσεις δε, σταμάτησαν να κουνούν την ουρά τους και άλλαξε η γλώσσα του σώματός τους: Δηλαδή είτε ξάπλωσαν είτε απλώς κάθισαν και περίμεναν.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτή η συμπεριφορά δείχνει ότι μπόρούσαν να καταλάβουν τη διαφορά ανάμεσα στις τρεις συνθήκες.
«Αυτό δείχνει ότι τα σκυλιά πράγματι διακρίνουν τις σκόπιμες ενέργειες από την ακούσια συμπεριφορά», σημείωσαν χαρακτηριστικά.
Φυσικά, τόνισαν επίσης ότι απαιτούνται περισσότερες σχετικές έρευνες για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο οι σκύλοι να έχουν μάθει για άλλους λόγους να μην πλησιάζουν σε τρόφιμα που αποσύρονται ή να αναπτύσσουν συγκεκριμένες συμπεριφορές έναντι των αντιδράσεων που αναπαρήγαγε ο ερευνητής.
Υπογράμμισαν επίσης ότι σκύλοι με μικρότερη εξοικείωση με τους ανθρώπους είναι πιθανό να μην έχουν αναπτύξει τη συγκεκριμένη δεξιότητα.