Εδώ και καιρό η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση. Εδώ και δύο χρόνια η λίρα διαρκώς βυθίζεται. Οι συνεχείς διακυμάνσεις τιμών, ειδικά των τροφίμων, ταλαιπωρούν τους καταναλωτές.Σύμφωνα με το Τουρκικό Ινστιτούτο Στατιστικής (TÜiK) οι τιμές τον τελευταίο μήνα καταγράφουν νέα αύξηση. Τον Ιούνιο σημειώθηκε αύξηση 1,94% σε σύγκριση με τον Μάιο, με το ποσοστό πληθωρισμού να ανέρχεται τώρα στο 17,5%. Παράλληλα οι τιμές παραγωγής έφτασαν στα ύψη αγγίζοντας το 42,9%. Συνολικά ο πληθωρισμός έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και δύο χρόνια.
Η επιστροφή στην «κανονικότητα» είναι ακριβή
Ο Ογκούζ Ντεμίρ από το Εμπορικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης θεωρεί ότι η περίφημη «επιστροφή στην κανονικότητα» συνέβαλε επίσης στην αύξηση του πληθωρισμού. Από την 1η Ιουλίου η τουρκική κυβέρνηση ανέστειλε πολλά από τα μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας. Η άρση της απαγόρευσης και η επιστροφή πολλών εργαζομένων στις δουλειές τους θα έπρεπε να είχε αυξήσει την κατανάλωση, σύμφωνα με τον Τούρκο οικονομολόγο. Αυτό που συνέβη ήταν ότι τον Ιούνιο κατασκευαστές και παραγωγοί αναπροσάρμοσαν ξανά τις τρέχουσες τιμές. Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, η αύξηση του πληθωρισμού στην Τουρκία θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πώς ο Ερντογάν με τις έμμονες ιδέες του καταστρέφει την αεροπορική δύναμη της Τουρκίας
Στο μεταξύ από την 1η Ιουλίου αυξήθηκαν οι τιμές για το ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο. Αυτό οφείλεται στην πτώση της αξίας της λίρας και την αύξηση της τιμής του δολαρίου. Μεγάλες απώλειες καταγράφουν οι πάροχοι ενέργειας δεδομένου ότι οι εισαγωγές εξαρτώνται από την ισοτιμία λίρας-δολαρίου. Πολλές εταιρείες προσπαθούν έτσι να κλείσουν ελλείμματα μέσω της αύξησης των τιμών. Αντίκτυπο όμως στην άνοδο του πληθωρισμού, σύμφωνα με ειδικούς, έχει και η εκτεταμένη ξηρασία φέτος το καλοκαίρι. Η ξηρασία προκαλεί άνοδο στις τιμές των τροφίμων, ιδίως φρούτων και λαχανικών, εξηγεί ο Ενέρ Γκιουτζαβντί από το Πολυτεχνείο Κωνσταντινούπολης.
Η αγοραστική δύναμη μειώνεται
Σύμφωνα με τo TÜiK αύξηση καταγράφουν επίσης τα κόστη μεταφοράς κατά 26,29%, ενώ τα κόστη για εγχώριες μετακινήσεις αυξήθηκαν ακόμη και κατά 51,6%. Ακολουθούν αυξήσεις στις τιμές οικιακών ειδών κατά 25,69 % και τροφίμων κατά 19,99%. Πολλοί οικονομολόγοι εκτιμούν ότι το ποσοστό πληθωρισμού στην Τουρκία θα φτάσει σύντομα στο 20%.
Η αρνητική αυτή εξέλιξη στην πορεία των τιμών τείνει να εξαφανίσει την μεσαία τάξη. Υπάρχουν μόνο πλούσιοι και φτωχοί. Η αύξηση των τιμών αφορά κυρίως τα τρόφιμα κι έτσι οι χαμηλόμισθοι και όσοι ζουν στα όρια της φτώχειας επηρεάζονται ακόμη περισσότερο από τις επιπτώσεις του πληθωρισμού. Πολλοί θεωρούν υπαίτια γι αυτή την εξέλιξη τη νομισματική πολιτική της τουρκικής κυβέρνησης.
Η ριψοκίνδυνη νομισματική πολιτική του Ερντογάν
Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είναι υποστηρικτής ενός χαμηλού βασικού επιτοκίου, διότι καθιστά τα δάνεια φθηνότερα, κάτι που ενισχύει δυνητικά την ανάπτυξη. Πρόκειται όμως για μια ανορθόδοξη συνταγή: στις περισσότερες οικονομίες κοινή πρακτική είναι η αύξηση του βασικού επιτοκίου σε περιόδους πληθωρισμού. Μάλιστα παρά τις πιέσεις, ο Ερντογάν δεν εγκαταλείπει τη νομισματική του πολιτική, ενώ έχει απολύσει ανώτερους αξιωματούχους της Τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας επειδή εναντιώθηκαν.
Σύμφωνα με τον Ενέρ Γκιουτζαβντί αυτή η νομισματική τακτική είναι λανθασμένη. Θεωρεί ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα ανατίμησης της τουρκικής λίρας ώστε να μειωθεί η πίεση από τον υψηλό πληθωρισμό. Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να αυξηθούν όμως τα επιτόκια. Βάσει έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Απρίλιος 2021) η Τουρκία κατατάσσεται στην 14η θέση μεταξύ των χωρών με το υψηλότερο ποσοστό πληθωρισμού.
