Με μια ανοιχτή επιστολή προς τον Ύπατο Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, Ζοζέπ Μπορέλ, ο Τούρκος πολιτικός επιστήμονας, δημοσιογράφος και συγγραφέας Cengiz Aktar μιλά για την σημερινή Τουρκία και τις σχέσεις της με την ΕΕ.
Ο Aktar, χωρίς να «μασά τα λόγια του» αποδομεί ένα προ ένα τα σημεία της δήλωσης που έκανε ο Μπορέλ ενόψει της συνάντησής του με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου: από τα ελληνοτουρκικά και τη Λιβύη, μέχρι το Ναγκόρνο Καραμπάχ, τη Συρία και το προσφυγικό.
Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του σε όσα είπε ο Μπορέλ για την Ανατολική Μεσόγειο και την πρόσφατη κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, σημειώνοντας: «Η νέα λέξη-κλειδί της «απο-κλιμάκωσης» για την επίλυση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο χάνει το νόημα, καθώς η κλιμάκωση ήταν η μόνη ενέργεια της Άγκυρας. Ως πρώην υπουργός Εξωτερικών, υποθέτω ότι δεν θα εξομοιώσετε την διπλωματία των κανονιοφόρων με την κανονική διπλωματία».
Ακολουθεί ολόκληρη η ανοικτή επιστολή του Aktar προς τον Ζοζέπ Μπορέλ:
«Αγαπητέ κ. Μπορέλ,
Την Πέμπτη, δεχτήκατε τον αγαπητό σας φίλο Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu με ανοιχτές αγκάλες στις Βρυξέλλες. Ήσασταν το αφεντικό των τελετών. Κανονικά για την Τουρκία, μια αποκαλούμενη «υποψήφια χώρα», ο οικοδεσπότης του Çavuşoğlu θα έπρεπε να ήταν ο Oliver Varhelyi, Επίτροπος για τη Διεύρυνση.
Αλλά αυτές οι μέρες έχουν προ πολλού παρέλθει. Η Τουρκία αποσύρθηκε από τη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ για να γίνει «τρίτη χώρα», που υπάγεται στην αρμοδιότητα της Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης σας, της οποίας ηγήθηκε η προκάτοχός σας Federica Mogherini.
Έτσι, ο «αγαπητός σας Mevlüt» έφτασε στις Βρυξέλλες με μια γεμάτη ατζέντα. Πιθανότατα τον συμβούλεψε ο άνθρωπός σας στην Άγκυρα, ο Nikolaus Meyer-Landrut, πρώην στενός συνεργάτης του πραγματικού εγκεφάλου της πολιτικής κατευνασμού της ΕΕ, της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ.
Η φάρσα στις Βρυξέλλες την Πέμπτη ξεκίνησε με το «ορόσημο» σας, τη δήλωσή σας στον Τύπο πριν από τις συναντήσεις.
Πρώτα απ ‘όλα, αναφέρατε ορισμένα άσχετα ζητήματα και αποφύγατε προσεκτικά να πείτε κάτι σχετικά με τη θλιβερή κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το κράτος δικαίου στην Τουρκία.
Ως μεταγενέστερη σκέψη, προσθέσατε μια αναφορά σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ένα μεταγενέστερο αντίγραφο των σχολίων σας (και σε παρενθέσεις!)
Δυστυχώς, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε προγραμματίσει μια συζήτηση για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία την ίδια μέρα. Δεδομένου ότι είχατε ένα επιτακτικό καθήκον να ηρεμήσετε έναν Τούρκο, στείλατε την Επίτροπο για την Ισότητα Helena Dalli να εκφωνήσει ομιλία στο κοινοβούλιο εκ μέρους σας. Είναι αυτονόητο ότι τα περιφρονητικά σας λόγια εκτός του Çavuşoğlu αντικατέστησαν και ακύρωσαν την κυνικά σύντομη ομιλία στο Κοινοβούλιο.
Ας περάσουμε στα άσχετα σχόλια που κάνατε στον Τύπο, ένα προς ένα.
Η νέα λέξη-κλειδί της «απο-κλιμάκωσης» για την επίλυση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο χάνει το νόημα, καθώς η κλιμάκωση ήταν η μόνη ενέργεια της Άγκυρας. Ως πρώην υπουργός Εξωτερικών, υποθέτω ότι δεν θα εξομοιώσετε την διπλωματία των κανονιοφόρων με την κανονική διπλωματία.
Συνεχίσατε να μιλάτε για «κοινές αξίες» και «αρχές μεταξύ της Άγκυρας και της ΕΕ». Στην πραγματικότητα, ο τρόπος λειτουργίας της Άγκυρας έρχεται σε αντίθεση με τους κανόνες, τα πρότυπα, τις αξίες και τις αρχές της ΕΕ. Αυτοί οι κανόνες, στην πραγματικότητα, αντιπροσωπεύουν τα ίδια τα εμπόδια στον τρόπο της «ομαλής» λειτουργίας του τουρκικού καθεστώτος.
Γι ‘αυτό το καθεστώς στην Άγκυρα δεν μπορεί ποτέ να αναμορφωθεί.
Αναφέρατε τις πολιτικές διαδικασίες για τον τερματισμό των περιφερειακών συγκρούσεων στη Λιβύη, τη Συρία και το Ναγκόρνο Καραμπάχ, και ζητήσατε τη συνεργασία της Τουρκίας. Αλλά δεν μπορείτε και δεν πρέπει να αγνοήσετε ότι η Τουρκία είναι μια δύναμη κατοχής στη Συρία, διατηρώντας τον εμφύλιο πόλεμο ζωντανό και δημιουργώντας όλο και περισσότερους πρόσφυγες. Η Τουρκία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο στα κατεχόμενα εδάφη της Συρίας, σύμφωνα με την επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Michelle Bachelet.
Στη Λιβύη, συμμετείχατε προσωπικά στην Επιχείρηση Ειρήνη, μια ναυτική αστυνομική δύναμη η οποία στοχεύει ειδικότερα την Τουρκία που καταπατά το εμπάργκο. Και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, η Τουρκία δεν ήταν ένας ουδέτερος παίκτης, αλλά ένας πολεμικός παίκτης.
Πρέπει λοιπόν να αναρωτηθεί κανείς ποιες «πολιτικές διαδικασίες» έχετε στο μυαλό σας.
Αναφέρατε επίσης τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ António Guterres να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις για το μέλλον της εθνοτικά διχασμένης Κύπρου. Ωστόσο, η νέα τουρκοκυπριακή διοίκηση στο Βορρά, εντελώς υποταγμένη στην Άγκυρα, επιμένει τώρα σε μια λύση δύο κρατών που απορρίπτεται από τον υπόλοιπο κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ.
Δεν χρειάζεται να αναφέρω τη λεγόμενη «Μεσογειακή Διάσκεψη», που πρότεινε η Τουρκία. Μια τέτοια συγκέντρωση πολιτικών ηγετών παραμένει εκτός συζήτησης από την Κύπρο που είμαι μέλος της ΕΕ, διότι θα νομιμοποιούσε την αποσχισμένη διοίκηση στο Βορρά.
Αναφερθήκατε επίσης στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας χρησιμοποιώντας τη γαλλική λέξη «adhésion», που σημαίνει προσήλωση στα αγγλικά. Αυτό το λεξιλόγιο είναι κατανοητό όμως, καθώς παραμένετε προσηλωμένος στις απόψεις της Άγκυρας!
Προφανώς, οι σύμβουλοί σας δεν ήταν αρκετά προσεκτικοί κατά τη σύνταξη της δήλωσής σας την Πέμπτη. Ωστόσο, δεν μπορείτε να αγνοήσετε, ακόμη λιγότερο να παρακάμψετε, τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2018, τα οποία παγώνουν, πιθανώς για πάντα, τη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας καθώς και την αναθεώρηση της τελωνειακής ένωσης. Αυτά τα συμπεράσματα υπογράφηκαν από τη χώρα σας, την Ισπανία, η οποία παρά τις καρποφόρες εμπορικές της συμφωνίες με την Τουρκία, δεν είναι έτοιμη να συζητήσει την ένταξη.
Όσον αφορά την εξαίρεση από τις θεωρήσεις Σένγκεν για τους πολίτες της Τουρκίας, να γνωρίζετε ότι το τελικό εμπόδιο παραμένει πολιτικό. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ γνωρίζουν καλά την ύπαρξη Τούρκων υπηκόων ανάμεσα στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), την αυξανόμενη ισλαμοφοβία και την Τουρκοφοβία στην Ευρώπη, τον τεράστιο αριθμό ανέργων στην Τουρκία και τους πιθανούς αιτούντες άσυλο που αυξάνονται σε αριθμό λόγω της εύφλεκτης πολιτικής κατάστασης στη χώρα. Αυτά αποτρέπουν οποιαδήποτε θετική έκβαση, μην ξεχνάτε τα κριτήρια της ΕΕ που δεν πληρούνται από την Άγκυρα.
Στην πραγματικότητα, κύριε Μπόρελ, διατηρείτε μια θέση χωρίς αντικείμενο, όσο η ΕΕ δεν έχει κοινή εξωτερική πολιτική και δεν θα έχει στο εγγύς μέλλον.
Επομένως, αποφύγετε να προσποιείστε. Εκτός από τις εθνικές εξωτερικές πολιτικές, οι εξωτερικές αποφάσεις της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής διεύρυνσης, λαμβάνονται με συναίνεση μεταξύ των ξεχωριστών κρατών μελών.
Τώρα, επιτρέψτε μου να σας πω τι γνωρίζουμε πλήρως στην Τουρκία και ότι φαίνεται να αγνοείτε αλαζονικά.
– Κανένας Τούρκος πολίτης δεν πιστεύει λογικά στη σκοπιμότητα ένταξης στην ΕΕ, πλέον.
– Με την προοπτική προσχώρησης να εκλείπει, δεν υπάρχει μεγάλο καρότο για να χειριστεί η ΕΕ.
Επομένως, σταματήστε να προσποιείται ότι έχετε κάποιο μοχλό απέναντι στην Άγκυρα.
Σταματήστε όλες τις προσδοκίες και να είστε ευχαριστημένοι με τις συναλλαγές με την Τουρκία, όπως η συμφωνία για τους πρόσφυγες. Δεν χρειάζεται να ζητωκραυγάζετε τον αγαπημένο σας φίλο Mevlüt. Είναι περισσότερο από έτοιμος να κλείσει τη συμφωνία.
Κανείς δεν έχει ψευδαισθήσεις σχετικά με την επικείμενη «θετική ατζέντα» με την Τουρκία, την οποία σας ανατέθηκε να σχεδιάσετε μετά από μια έντονη ώθηση από έναν νέο «άξονα» υπέρ της Άγκυρας, με επικεφαλής τη Γερμανία και με τη συμμετοχή Βουλγαρίας, Ουγγαρίας, Ιταλίας, Μάλτας, Πολωνίας και Ισπανίας.
Γνωρίζουμε πλήρως ότι πίσω από την κενή περιεχομένου συζήτηση «θετικής δράσης» και «στρατηγικής εταιρικής σχέσης», υπάρχει στην πραγματικότητα μια συγκεκριμένη, κυνική ατζέντα, με πέντε ομάδες λόγων για τη συνεργασία με την Άγκυρα.
Είστε τρομοκρατημένοι από την προοπτική να χάσετε την «εταίρο στο ΝΑΤΟ Τουρκία» από τη Ρωσία, να θέσετε σε κίνδυνο τα οικονομικά σας συμφέροντα στην Τουρκία, να διακινδυνεύσετε τη συμφωνία για τους πρόσφυγες, να προκαλέσετε επιθετικά στοιχεία της τουρκικής διασποράς στις χώρες σας και να επιταχύνετε την κατάρρευση της Τουρκίας.
Δυστυχώς, εξακολουθείτε να μην καταλαβαίνετε ότι όσο περισσότερο ευχαριστείτε τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τόσο περισσότερο χρησιμοποιεί και καταχράται τους φόβους σας και μεγαλώνει ο κύκλος ζωής του καθεστώτος του.
Επιτρέψτε μου να τελειώσω αυτήν την επιστολή χρησιμοποιώντας τον όρο σας, «ζωντανή τουρκική κοινωνία».
Ίσως θελήσατε να πείτε, «κοινωνία των πολιτών», αλλά δεν πειράζει. Πράγματι, το μισό αυτής της κοινωνίας, που είναι ένθερμοι υποστηρικτές του Τούρκου δικτάτορα, «δονείται» – ή μήπως πρέπει να πούμε «τρέμει» – μπροστά του, είτε από έκσταση, μυστικό φόβο, είτε λόγω κρύου, ασθένειας και πείνας.
Πιθανότατα δεν το γνωρίζετε, ναι, στην πραγματικότητα υπάρχει πείνα στην Τουρκία τώρα.
Όσον αφορά το υπόλοιπο μισό της κοινωνίας, υπάρχουν πολλές πραγματικές πληροφορίες και δεδομένα που παρέχονται από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα σχετικά με τις «δονήσεις» αυτών των ανθρώπων και τις τρομερές μοίρες τους.
Επιτρέψτε μου να μοιραστώ δύο νέες φιγούρες. Σύμφωνα με τον Sezgin Tanrıkulu, έναν κορυφαίο βουλευτή του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), 1.855 Τούρκοι πολίτες βασανίστηκαν υπό αστυνομική κράτηση και σε φυλακές το 2020. Αυτό αυξάνει το σύνολο από την έναρξη της θητείας του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) το 2002 στους 27.493 «δονούμενους» πολίτες που υπέστησαν βασανιστήρια, κάτι που έχει γίνει συστηματικό.
Επομένως, αποφύγετε να προσθέτετε προσβολή στον τραυματισμό. Σύμφωνοι;
Παρεμπιπτόντως: Είμαι βέβαιος ότι έχετε ακούσει ότι τα κράτη μέλη στην Ανατολική Ευρώπη είναι αρκετά δυσαρεστημένα με το ταξίδι σας στη Μόσχα για να κατευνάσετε έναν άλλο δικτάτορα, ο οποίος μόλις φυλάκισε τον κορυφαίο αντίπαλό του, Alexei Navalny. Ακριβώς όπως και ο αντίστοιχος αντιπολιτευόμενος στην Τουρκία, ο Selâhattin Demirtaş, είναι προφανώς κάποιος που ποτέ δεν σας ενδιέφερε πραγματικά».
- Ο Cengiz Aktar είναι Τούρκος πολιτικός επιστήμονας, δημοσιογράφος και συγγραφέας. Έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις σχέσεις της με την Τουρκία. Εργάστηκε για τα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
