Οι επιστολές δεν είναι μόνο ένα ρομαντικό κομμάτι μιας εποχής που έχει περάσει ανεπιστρεπτί -ποιος στέλνει πλέον γράμματα την εποχή του ίντερνετ;- αλλά σε μερικές περιπτώσεις λειτουργούν και ως σημαντικές ιστορικές παρακαταθήκες.
Γι’ αυτό και πολλοί συλλέκτες κονταροχτυπιούνται σε δημοπρασίες μεγάλων οίκων προκειμένου να τις αποκτήσουν, ξοδεύοντας ολόκληρες περιουσίες. Η μοναδικότητα των επιστολών πέρα από τις πληροφορίες που περιέχουν έγκειται και στο ότι λειτουργούν ως πολιτιστική κληρονομιά, μιας και φέρουν τον γραφικό χαρακτήρα μεγάλων προσωπικοτήτων, γεγονός που οι ειδικοί θεωρούν ότι μπορεί να αποδείξει πολύ περισσότερα στοιχεία για τον χαρακτήρα τους απ’ ό,τι πιθανόν και ίδιο το έργο τους.
Η πιο σημαντική επιστολή του 20ου αιώνα μάλλον είναι αυτή που έστειλε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν στον πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Ρούσβελτ τον Οκτώβριο του 1939, αν και ο σπουδαίος νομπελίστας φαίνεται πως την είχε συντάξει αρκετά νωρίτερα, τον Αύγουστο, και την παρέδωσε στον οικονομολόγο Αλεξάντερ Ζακς. Ο τελευταίος όμως έχοντας δεύτερες σκέψεις και ανησυχίες σε σχέση με το περιεχόμενό της, καθυστέρησε πολύ να την παραδώσει στα χέρια του Ρούσβελτ. Ο λόγος ήταν ότι ο μεγάλος φυσικός έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου και υπογράμμιζε πόσο επιτακτική είναι η κατασκευή ατομικής βόμβας από τις ΗΠΑ, πριν προλάβει να τη φτιάξει η Ναζιστική Γερμανία. Προέτρεπε μάλιστα τον Πρόεδρο να διατάξει τη σύσταση μιας ερευνητικής ομάδα, στην οποία τελικά ο Αϊνστάιν δεν θέλησε να συμμετάσχει. Έτσι λοιπόν μπήκε σε εφαρμογή το «σχέδιο Μανχάταν» που κατέληξε στην παραγωγή ατομικών όπλων, που διέλυσαν την Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Ο Αϊνστάιν συντετριμμένος από την τραγωδία, μετάνιωσε που έστειλε αυτή την επιστολή, η οποία πωλήθηκε τελικά για 2.1 εκατομμύρια δολάρια το 2002 από τον οίκο Christie's στη Νέα Υόρκη.
Αντίστοιχα και το περιβόητο «Γράμμα του Θεού» που έγραψε ο επιστήμονας πουλήθηκε σχεδόν 3 εκατ. δολάρια. Σε αυτό το χειρόγραφο ο Αϊνστάιν εξέθετε τις απόψεις του για τη θρησκεία και το Θεό στον φιλόσοφο Έρικ Γκούτκιντ, ως απάντηση στο βιβλίο του «Επιλέξτε τη Ζωή: Η Βιβλική κλήση για εξέγερση».
Μια κοινή επιστολή του Βίνσεντ Βαν Γκονγκ και του Πολ Γκογκέν στον φίλο τους και επίσης ζωγράφο Εμίλ Μπερνάρντ που γράφτηκε την 1η ή την 2α Νοεμβρίου του 1888 στην Αρλ της Γαλλίας, δημοπρατήθηκε από τον οίκο Hôtel Drouot στο Παρίσι για 210.600 ευρώ. Σε αυτό το γεμάτο πάθος γράμμα οι δύο Ιμπρεσιονιστές μοιράζονται το όραμά τους για την τέχνη, που κατά τη γνώμη τους εκείνη την εποχή βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο, εκφράζουν ο ένας στον άλλο τον θαυμασμό τους και περιγράφουν τις νυχτερινές τους περιπλανήσεις, «Κάναμε κάποιες επισκέψεις στα πορνεία και είναι πιθανό να καταλήγουμε συχνά να δουλεύουμε εκεί», γράφει ο Βαν Γκονγκ, παραδίδοντας την τελευταία σελίδα στον Γκογκέν, ο οποίος με τη σειρά του αναφέρει ότι συμμερίζεται την ιδέα του Ολλανδού φίλου του για την αναγέννηση της art nouveau. Αργότερα βέβαια, οι δυο ζωγράφοι μάλωσαν και ο Βαν Γκονγκ έκοψε το αυτί του το οποίο πήγε και άφησε σε μια ιερόδουλη, την οποία μάλλον είχε γνωρίσει σε εκείνες τις βόλτες.
Η σχέση του Λέοναρντ Κοέν με την Μαριάν Ιλέν, τη μούσα της ζωή του, που επηρέασε όσο καμία άλλη το έργο του -γι’ αυτήν άλλωστε έχει γράψει μερικά από τα ωραιότερα τραγούδια του, όπως το «Bird on a Wire», «Hey, That’s No Way to Say Goodbye» και «So Long, Marianne»- υπήρξε μυθιστορηματική. Οι δυο τους γνωρίστηκαν στην Ύδρα και έζησαν ένα πάθος που εκφραζόταν όχι μόνο μέσα από τη μουσική του Κοέν αλλά και τα γράμματα που αντάλλασσαν όταν βρίσκονταν χώρια. Σύμφωνα με τον οίκο Christie’s, η αλληλογραφία τους «τεκμηριώνει μια από τις πιο σαγηνευτικές ερωτικές περιπέτειες της εποχής του ‘60 και της επανάστασης των παιδιών των λουλουδιών». Oι επιστολές αυτές, που ανήκαν στη οικογένεια της Μαριάν πουλήθηκαν σε δημοπρασία έναντι 2 εκατ. δολαρίων, δηλαδή πέντε φορές περισσότερο από όσα αρχικά είχαν εκτιμήσει οι ειδικοί.
Τα γράμματα που έστελνε σε γνωστούς και φίλους ο Τζέιμς Τζόυς όταν έγραφε τον «Οδυσσέα», ένα από τα μεγαλύτερα βιβλία όλων των εποχών, πουλήθηκαν σε κάποιον συλλέκτη στις Ηνωμένες Πολιτείες για 24,650.68 δολάρια. Σε αυτά ο νομπελίστας συγγραφέας εκφράζει τα παράπονά του γιατί δεν μπορεί να βρει έναν εκδότη στην Αγγλία, ενώ αναφέρεται και σε μια αρρώστια στα μάτια που τον ταλαιπωρούσε και τον καθυστέρησε στο να τελειώσει το έργο του.
Η ακτιβίστρια Ρόζα Παρκς η Αφροαμερικανή που δεν σηκώθηκε από τη θέση της σε ένα λεωφορείο για να καθίσει ένας λευκός και έγινε από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες στον αγώνα κατά του ρατσισμού, είχε γράψει ένα γράμμα για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που βγήκε σε δημοπρασία για 54.000 δολάρια. Στην πραγματικότητα ένας συλλέκτης αυτόγραφων ονόματι Κέσλερ, της είχε ζητήσει την άποψή της κι εκείνη του έστειλε μια επιστολή, ως απάντηση, όπου μεταξύ άλλων ανέφερε: «Τον θαύμαζα και τον σεβόμουν ως έναν πραγματικά μεγάλο άνδρα αφοσιωμένο στην ελευθερία, την ειρήνη και την πίστη σε κάθε καταπιεσμένο άνθρωπο».
Μια εξαιρετικά σπάνια επιστολή που βρέθηκε στη σορό ενός επιβάτη από τον θρυλικό «Τιτανικό» έπιασε το αστρονομικό ποσό των 126.000 λιρών. Συντάκτης της, ήταν ο Αλεξάντερ Όσκαρ Χόλβερσον, που ταξίδευε στην πρώτη θέση του πλοίου. Γράφοντας στη μητέρα του της ανέφερε λεπτομέρειες από το ταξίδι, καθώς και την παρουσία ενός εκατομμυριούχου επενδυτή, του Τζον Τζέικομπ Άστορ, που σύμφωνα με τον συγγραφέα φερόταν πολύ απλά και φιλικά σε όλους. Ο οίκος Henry Aldridge & Son που είχε αναλάβει τη δημοπρασία, έχει αναφέρει: «Είναι εξαιρετική από κάθε άποψη -και λόγω του περιεχομένου της, της ιστορικής συγκυρίας και της σπανιότητάς της. Το γράμμα αυτό είναι ένα από τα τελευταία που γνωρίζουμε ότι επέζησαν του ναυαγίου και το τελευταίο γνωστό γράμμα, που συνέταξε ένα θύμα πάνω στο πλοίο».
Η Μέριλιν Μονρόε υπήρξε σύμβολο του ερωτισμού και φαντασίωση για πολλούς άνδρες, όποτε είναι λογικό οι ερωτικές επιστολές που αντάλλασσε με τους συντρόφους της να συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των συλλεκτών. Πριν από μερικά χρόνια 300 επιστολές που είτε είχε στείλει είτε λάβει η μεγάλη σταρ βγήκαν στο σφυρί. Η πιο πολύτιμη από όλες θεωρήθηκε εκείνη που η ίδια η Μονρόε έγραψε προς τον σύζυγό της, τον μεγάλο Αμερικανό συγγραφέα Άρθουρ Μίλερ, ζητώντας του να μην την εγκαταλείψει. Αντίστοιχα και επιστολές εκείνου που της έγραφε: «Αν ποτέ σ' έχω κάνει να κλάψεις, ακόμη και για ένα δευτερόλεπτο, σε παρακαλώ συγχώρα με, τέλειο κορίτσι μου. Σ' αγαπώ», αποδεικνύουν την ιδιαίτερη σχέση τους και τον μεγάλο έρωτά τους που αν και δεν κράτησε πολύ, τους καθόρισε.
Είκοσι πέντε χιλιάδες δολάρια περίπου έπιασε ένα ερωτικό γράμμα είκοσι σελίδων που έγραψε το 1989 ο μύθος των Chicago Bulls Μάικλ Τζόρνταν στην ηθοποιό Έϊμι Χάντερ, με την οποία είχε παράνομη σχέση εκείνη την περίοδο. Ανάμεσα στα άλλα, έγραφε: «Έιμι, μερικές φορές είμαι το πιο εγωιστικό άτομο σε αυτήν τη γη επειδή για έναν ολόκληρο χρόνο τον μοναδικό που σκέφτηκα ήταν ο Μάικλ. Παραδέχομαι ότι έκανα ένα λάθος, αλλά δυσκολεύτηκα να το αλλάξω. Ας πούμε ότι αλλάζω το λάθος: Δεν θα πίστευες τα προβλήματα που θα συναντούσαμε. Είναι αδιανόητο. Δεν θα είχαμε μια ευχάριστη σχέση ή μια ιδιωτική σχέση. Αυτή είναι μια πίεση που δεν μπορώ να ζήσω». Η επιστολή στάλθηκε στις 11 Ιουλίου, αλλά μάλλον γράφτηκε νωρίτερα, όπως προέκυψε από εξέταση της υδατογραφίας.
