Σε μια εποχή που οι αποφάσεις της τουρκικής κυβέρνησης πολώνουν περαιτέρω την τουρκική κοινωνία και αναμοχλεύουν τις αντιπαραθέσεις μεταξύ κοσμικών και συντηρητικών, μουσουλμάνων και μη μουσουλμάνων, η πρωτεύουσα της Τουρκίας, η Άγκυρα, πρόκειται να φιλοξενήσει μια έκθεση που επισημαίνει δύο ζητήματα που αν μη τι άλλο αποτελούν πρόκληση:
α) τον φυλακισμένο Τούρκο φιλάνθρωπο Οσμάν Καβάλα και
β) τις μακροχρόνιες προσπάθειές του για την προώθηση του διαθρησκευτικού διαλόγου
Μετά το ντεμπούτο της στην Κωνσταντινούπολη πέρυσι, η παγκόσμια έκθεση "Shared Sacred Sites", η οποία υπογραμμίζει τον διαθρησκευτικό διάλογο, σχεδιάζεται να συνεχιστεί στο μοναδικό μουσείο σύγχρονης τέχνης της Άγκυρας, CerModern, από τις αρχές Νοεμβρίου έως τον Δεκέμβριο του 2020. Η επιμέλεια της έκθεσης της Τουρκίας είναι εν μέρει το αποτέλεσμα διαβουλεύσεων με τον Καβάλα, έναν από τους εξέχοντες προστάτες έργων τέχνης και πολιτιστικών πρωτοβουλιών που εξυπηρετούν τον διάλογο. Ο Καβάλα βρίσκεται πίσω από τα κάγκελα για περισσότερες από 1.000 μέρες με ψευδείς κατηγορίες που πολλοί θεωρούν πως υπαγορεύονται από πολιτικά κίνητρα.
Αφού ταξίδεψε από το MuCEM της Μασσαλίας στη Νέα Υόρκη, στο Παρίσι, στη Θεσσαλονίκη και αλλού, το "Shared Sacred Sites" έκανε το ντεμπούτο του στην Τουρκία στο Depo της Κωνσταντινούπολης, έναν χώρο τέχνης που ιδρύθηκε το 2008 από τον Καβάλα. Και φτάνουμε στο ζουμί! Το τμήμα της έκθεσης στην Τουρκία περιλαμβάνει επίσης φωτογραφίες από την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, η οποία μετατράπηκε σε τζαμί στις 24 Ιουλίου εν μέσω έντονης κριτικής στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Πέρυσι, προτού περάσει το "Shared Sacred Sites" από το Depo από τον Απρίλιο έως τον Ιούλιο, ο Καβάλα εργάστηκε από τη φυλακή με επιμελητές τους Manoel Penicaud και Dionigi Albera, συμβουλεύοντας για τη συμπερίληψη έργων τέχνης που σχετίζονται με την Τουρκία. Υπάρχουν τρεις φωτογραφίες της Αγίας Σοφίας από τον Izzet Keribar. Το έργο του «Εσωτερικό της Αγίας Σοφίας» (2012) επαναφέρει στην μνήμη τις φωτογραφίες του Dumbarton Oaks του 1935 μέσα από το κτίριο, στις οποίες λείπουν εμφανώς τα καλλιγραφικά πάνελ.
Ο Καβάλα, ο οποίος βρίσκεται στη φυλακή του Silivri από την 1η Νοεμβρίου 2017, αναμένει επί του παρόντος κατηγορητήριο για καταγγελίες κατασκοπείας κατά τη διάρκεια του αποτυχημένου πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016. Τον Φεβρουάριο, το δικαστήριο του Silivri τον αθώωσε για την προηγούμενη κατηγορία για απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια όσων συνέβησαν το 2013 στις διαμαρτυρίες στο Gezi Park, αλλά ο ίδιος συνελήφθη ξανά την ίδια μέρα πριν φύγει από τη φυλακή.
Οι "Shared Sacred Sites" , που μεταφράζεται «Κοινόχρηστα Ιερά Αξιοθέατα» ενσωματώνουν τις αρχές τις οποίες υπερασπίστηκε ο Καβάλα και οι οποίες είναι όλο και πιο σημαντικές, καθώς η Τουρκία αντιμετωπίζει διεθνή κριτική για τα προβλήματα της διαθρησκευτικής αρμονίας. Παρόλο που φυλακίστηκε, ο Καβάλα συνέχισε να συνεργάζεται με το Depo, το οποίο εδρεύει στο κτίριο όπου ο παππούς του διοικούσε μια επιχείρηση καπνού αφού η οικογένειά του υπήρξε κομμάτι στην ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923.
«Είναι πάντα ευγενικός, διακριτικός, αλτρουιστής. Ήταν πάντα ανοιχτός στον διάλογο και έκανε πολλά για να φέρει κοντά τους ανθρώπους », δήλωσε στο πρακτορείο Al-Monitor η συντονίστρια του Depo, Asena Gunal. Είναι επίσης εκτελεστική διευθύντρια του Anadolu Kultur, του μη κερδοσκοπικού πολιτιστικού ιδρύματος που ίδρυσε ο Καβάλα το 2002 και εξακολουθεί να προεδρεύει από τη φυλακή. «Τον τιμωρούν όχι μόνο λόγω του πολιτιστικού του έργου, αλλά και λόγω της συνεργασίας και της συνδιαλλαγής του με μέλη της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών και με πολιτικούς», πρόσθεσε.
Ο Καβάλα έχει προκαλέσει πολιτική διαμάχη για την παροχή χώρου σε Κούρδους καλλιτέχνες, ειδικά στο Κέντρο Τεχνών Diyarbakir που ίδρυσε στα νοτιοανατολικά της χώρας και για τη φιλοξενία δραστηριοτήτων της κοινωνίας των πολιτών στο εστιατόριο του στην Κωνσταντινούπολη, όπου καλλιτέχνες και συγγραφείς από διαφορετικές εθνικότητες μπορούσαν να εκφραστούν ελεύθερα.«Τα τελευταία δύο χρόνια [από τη σύλληψη του Καβάλα], συνέχισε η αλληλεγγύη και η συνεργασία μεταξύ καλλιτεχνικών κοινοτήτων», δήλωσε ο Ferhat Ozgur, καλλιτέχνης και καθηγητής που συνεργάστηκε με τον Καβάλα στην πρώτη Μπιενάλε της Mardin το 2010. «Οι γκαλερί έχουν ανοίξει. … Πιστεύω ότι ο Καβάλα είναι πολύ χαρούμενος που μας βλέπει να οργανώνουμε. Η σύλληψή του και η συνεχιζόμενη πολιτική κρίση μας ενώνουν έντονα, περισσότερο από πριν », πρόσθεσε. «Έκανε κριτική δουλειά, αλλά δεν επικρίνει συγκεκριμένα αυτήν την κυβέρνηση. Αυτό που κάνει και έκανε στο Depo είναι κατά της άρνησης παρελθόντων φρικαλεοτήτων », δήλωσε η Gunal.
Η τελευταία επιμέλεια των "Shared Sacred Sites" στο Depo βρίσκεται υπό περαιτέρω αναθεώρηση μετά την μετατροπή της Αγίας Σοφίας. Το νέα παρουσίαση της έκθεσης στην Άγκυρα, μια συνεργασία μεταξύ του Anadolu Kultur και του Γαλλικού Ινστιτούτου, δεν θα περιλαμβάνει μόνο το έργο του Izzet Keribar στην Αγία Σοφία, αλλά και φωτογραφίες του Manuel Citak του τζαμιού Eyup Sultan, της εκκλησίας Surp Hresdagabed, της Συναγωγής Beth Yaakov και του Μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου στο νησί Buyukada (Πρίγκηπος) της Κωνσταντινούπολης. Κι άλλα έργα, για παράδειγμα, από τον Gencer Yurttas, εστιάζονται σε θρησκευτικά ιερά στην Κωνσταντινούπολη.
Στο Depo, η εκτεταμένη τριώροφη παράσταση απεικόνιζε κοινούς ιερούς χώρους σε όλη την Τουρκία, από την Antakya, την Καππαδοκία, τη Mardin, την Έφεσο και το Dersim. Το CerModern, ένας μεγαλύτερος χώρος, αναμένεται να παρουσιάσει την ανανεωμένη επέκταση της επιμέλειας της έκθεσης. “Ο Osman Kavala παρακολούθησε την προετοιμασία του εκθέματος παρά τους σοβαρούς περιορισμούς στην επικοινωνία του με τον εξωτερικό κόσμο. Θαυμάζουμε πάρα πολύ το θάρρος του! " λένε οι συνεργάτες του.
Επομένως, λοιπόν, η μπαμπεσιά της Τουρκίας με την Αγιά Σοφιά, εκδηλώνεται και ως πολλαπλή υποκρισία, αφενός με το άνοιγμα της Παναγίας Σουμελά και αφετέρου με την προαναφερθείσα έκθεση. Γιατί από την μια οι διαθρησκειακές αρχές δέχονται επίθεση με τις μουσουλμανικές προσευχές στην Αγιά Σοφιά, ενώ από την άλλη προβάλλεται ως σπουδαίο γεγονός μια έκθεση με συντονιστή έναν πολιτικά κρατούμενο, ο οποίος έχει αφιερώσει την ζωή του στην προώθηση του διαθρησκευτικού διαλόγου.
Παραλογισμός που θα ζήλευε και ο Ιονέσκο...
