Όπως συμβαίνει σε κάθε θέμα, υπάρχει ευρεία σύγχυση όσον αφορά το ποιος είναι πρόσφυγας και ποιος όχι. Υπάρχουν οι Σύριοι που έχουν καταφύγει στην Τουρκία, υπάρχουν εκείνοι που δεν είναι Σύριοι αλλά παράνομοι μετανάστες που έχουν συσσωρευθεί στην Τουρκία με στόχο να φτάσουν στην Ευρώπη, ανάμεσά τους εκείνοι που έχουν στοιβαχτεί στα σύνορα με την Ελλάδα, με την προτροπή και υποστήριξη του καθεστώτος Ερντογάν, υπάρχουν τα παιχνίδια που παίζονται γύρω από τη συμφωνία για το μεταναστευτικό μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών, που υπογράφηκε τις 18 Μαρτίου 2016… Όλα αυτά είναι μπερδεμένα και αλληλοσυνδεόμενα μεταξύ τους.
Επιτρέψτε μου πρώτα να υπενθυμίσω δύο βασικές αρχές. Πρώτον, τα μεταναστευτικά έμβια όντα, δεν μεταναστεύουν από απόλαυση. Δεύτερον, όταν τα πλάσματα που μπορούν να μετακινηθούν δεν αισθάνονται ασφαλή σε ένα μέρος, θα διαφύγουν και κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να τα εμποδίσει.
Μεταξύ των πλασμάτων που μπορούν να κινηθούν, ο άνθρωπος είναι αυτός που έχει μεταναστεύσει από τότε που εμφανίστηκε στη γη. Σε γενικές γραμμές, μεταναστεύει επειδή δεν είναι σε θέση να διατηρήσει τη ζωή του στη γενέτειρά του. Οι λόγοι μπορεί να είναι οικονομικοί, κοινωνικοί, πολιτικοί, περιβαλλοντικοί, φυσικοί.
Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές προσεγγίσεις στο θέμα της μετανάστευσης. Η μετανάστευση που γίνεται για πολιτικούς /στρατιωτικούς λόγους διαχωρίστηκε από άλλους λόγους. Στον πυρήνα αυτού βρίσκονται οι μαζικοί πόλεμοι και οι σφαγές που έγιναν τον 19ο και 20ό αιώνα. Η Σύμβαση της Γενεύης του 1951, η οποία αποτελεί τον κύριο πυλώνα του σημερινού διεθνούς δικαίου για το άσυλο, γράφτηκε μετά την τραγωδία των Εβραίων, οι οποίο είδαν τις πόρτες των κρατών να κλείνουν γι’ αυτούς, όταν προσπαθούσαν να διαφύγουν και να γλυτώσουν από τη ναζιστική σφαγή κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μεταξύ των συγγραφέων εκείνης της σύμβασης είναι ο διάσημος συγγραφέας Albert Cohen, ο οποίος είναι επίσης ένας λαμπρός δικηγόρος.
Σύμφωνα με τον νόμο περί ασύλου, εάν δεν υπάρχει πολιτικός λόγος πίσω από το αίτημα κάποιου που έχει υποβάλει αίτηση ασύλου σε άλλη χώρα, η αίτηση απορρίπτεται. Αυτό εφαρμόζεται ευρέως στους οικονομικούς μετανάστες. Ωστόσο, οι λόγοι που αναγκάζουν ένα άτομο να μεταναστεύσει μπορούν να θεωρηθούν ουσιαστικά ως πολιτικοί. Αυτό το δίλημμα ισχύει και για περιβαλλοντικούς λόγους. Εξάλλου, δεν είναι οι παράνομες οι αποφάσεις των πολιτικών ιθυνόντων που οδηγούν στην καταστροφή του περιβάλλοντος; Πάντως, το κύριο χαρακτηριστικό του ατόμου που πρέπει να λάβει άσυλο είναι να καταφύγει σε άλλο κράτος επειδή έχει χάσει την προστασία του κράτους που είναι πολίτης, ενώ οι οικονομικοί και περιβαλλοντικοί λόγοι, καθώς και οι πολιτικοί λόγοι, απομακρύνουν το δικαίωμα προστασίας του αιτούντα.
Αν και το δίλημμα είναι λογικό, ακόμα και αν τα κράτη τηρούν το διεθνές δίκαιο και θέλουν να παραχωρήσουν άσυλο σε πρόσφυγες και πολιτικούς, οικονομικούς και περιβαλλοντικούς μετανάστες, γίνεται αντιληπτό ότι τα κράτη αυτά δεν είναι δυνατόν πρακτικά, για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους, να δεχτούν όλον αυτόν τον κόσμο. Επειδή αυτή η μετανάστευση είναι μαζική και πάντα ρέει προς πλούσιες χώρες.
Με άλλα λόγια, το “δικαίωμα ασύλου”, που σωστά επικαλούνται οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν είναι απεριόριστο επειδή αυτό είναι αδύνατον. Για να δώσουμε σύγχρονα παραδείγματα, σήμερα οι περισσότεροι κάτοικοι του Αφγανιστάν, του Ιράκ, του Ιράν, της Σομαλίας, της Τουρκίας και της Συρίας, δεν είναι εύκολο να επιβιώσουν στην πατρίδα τους και προσπαθούν να μεταναστεύσουν. Επιπλέον, το μέλλον των προαναφερόμενων χωρών είναι εξαιρετικά σκοτεινό. Για τους υπερασπιστές του δικαιώματος στο άσυλο, είναι φυσικό αυτές οι δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων να καταφύγουν σε μια χώρα της αρεσκείας τους και να ζητήσουν άσυλο. Δυστυχώς, κανένα κράτος και καμία κοινωνία δεν μπορούν να καλωσορίσουν αυτόν τον αριθμό των ανθρώπων. Είναι παράλογο να υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα ασύλου χωρίς να βλέπουμε αυτή τη γυμνή αλήθεια αναφέρεται στην ιστοσελίδα Ahval.
Διότι αυτό που πρέπει να γίνει, είναι να αγωνιστούμε για τα να εξαλείψουμε τα πραγματικά αίτια (root causes) που κάνουν τους ανθρώπους να φεύγουν από την πατρίδα τους, να μεταναστεύουν και να ζητούν καταφυγή σε άλλες χώρες. Όπως είπαμε στην αρχή, κανείς δεν αφήνει τον τόπο όπου γεννήθηκε από την ευχαρίστησή του. Ο πραγματικός αγώνας λοιπόν, είναι αυτός που πρέπει να δοθεί για να εξαλειφθούν οι λόγοι που εμποδίζουν κάποιον να ζήσει στον τόπο που γεννήθηκε.
Αν εξετάσουμε τα βασικά δεδομένα και την αλλοπρόσαλλη προσφυγική/μεταναστευτική πολιτική της Άγκυρας, θα δούμε ότι η βασική αιτία που κρύβεται πίσω από την είσοδο των Συρίων προσφύγων αλλά και των άλλων φυλών που έχουν καταφύγει στην τουρκική επικράτεια, είναι η ίδια η επιθετική πολιτική του καθεστώτος της Άγκυρας. Είτε μας αρέσει είτε όχι, όλοι ρητά ή σιωπηρά παραδέχονται ότι το καθεστώς της Δαμασκού έχει κερδίσει τον εμφύλιο πόλεμο. Παρόλα αυτά, η Άγκυρα συνεχίζει να τροφοδοτεί την φωτιά που πήγαινε να σβήσει στο Ιντλίμπ και στις άλλες περιοχές της συριακής γης που έχει καταλάβει με το στρατό της. Υπό αυτήν την έννοια, η Άγκυρα είναι η βασική αιτία της πρόκλησης του κύματος των Συρίων προσφύγων προς την Τουρκία.
Εάν το καθεστώς της Άγκυρας τραβήξει τους στρατιώτες και τα τρομοκρατικά δίκτυα που υποστηρίζει από τη Συρία, τότε μπορεί να ξεκινήσει μια διαδικασία διαπραγμάτευσης και συμφιλίωσης μετά των Κούρδων και της κυβέρνησης της Συρίας. Σε αυτήν την περίπτωση, οι Σύριοι πρόσφυγες που έχουν κουραστεί από τον εμφύλιο πόλεμο, θα αρχίσουν να επιστρέφουν στα σπίτια τους.
Εκτός από τους Σύριους, η Άγκυρα, με τη χαλαρή πολιτική που ακολουθεί στο θέμα της βίζας για τους ξένους πολίτες, έχει καταστήσει την Τουρκία της κέντρο μεταφοράς και διακίνησης ανθρώπων από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη. Σήμερα, ο κάθε άτυχος από οποιαδήποτε χώρα του κόσμου, που έχει ως στόχο να μεταβεί στην Ευρώπη, έρχεται στην Τουρκία και στη συνέχεια προσπαθεί να βρει έναν τρόπο να φτάσει στην Ευρώπη. Αν και η Άγκυρα δεν αποτελεί τη βασική αιτία της μετανάστευσης των πολιτών αυτών των χωρών, η Άγκυρα είναι ο κύριος διοργανωτής αυτής της μεταναστευτικής πίεσης και της εκμετάλλευσης των μεταναστών και αυτό το κάνει για καθαρά πολιτικούς και στρατιωτικούς λόγους. Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στα ελληνικά σύνορα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πολιτικής που ακολουθεί η Τουρκία, και η Άγκυρα πιθανότατα θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τους μετανάστες για δικούς της σκοπούς όπως αναφέρει το infognomonpolitics.gr.
Και φυσικά υπάρχουν και οι πολίτες της Τουρκίας. Οι όλο και πιο έντονες πιέσεις και διώξεις που άρχισαν από το 2013, έχουν αναγκάσει εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες της Τουρκίας να φύγουν και να πάνε στο εξωτερικό. Σύμφωνα με στοιχεία της Βρετανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, ο αριθμός αυτός, μετά πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016, έφθασε το ενάμισι εκατομμυρίου. Είναι φανερό ότι το καθεστώς της Άγκυρας είναι η βασική αιτία αυτής της αξιοσημείωτης αύξησης των πολιτών της Τουρκίας που φεύγουν από τη χώρα και ζητούν άσυλο από χώρες της Ευρώπης. Όσο υπάρχει ολοκληρωτικό καθεστώς, όσοι φεύγουν δεν πρόκειται να επιστρέψουν στη χώρα, ενώ κι άλλοι θα πάρουν τους δρόμους της φυγής και του εκπατρισμού.
Το θέμα είναι ότι, η Τουρκία και όσον αφορά εκείνους που έρχονται από άλλες χώρες και όσον αφορά τους δικούς της πολίτες, είναι η χώρα που συνειδητά διακινεί και εξάγει ατυχείς ανθρώπους στις χώρες τις Ευρώπης.
