Την ώρα που η τουρκική εισβολή στη Συρία συνεχίζεται, η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει 500 εκατομμύρια ευρώ στον Ερντογάν με όρους που προκαλούν ερωτήματα. H Τουρκία υλοποιεί μια άνανδρη εθνοκάθαρση στις κουρδικές περιοχές της Συρίας, προκαλώντας τη διεθνή κατακραυγή.
Ωστόσο, η ΕΕ φαίνεται πως ικανοποιείται με τη λεκτική απειλή των κυρώσεων, τη σιτγμή που χρηματοδοτεί το τουρκικό κράτος με εκατομμύρια ευρώ, σε μια περίοδο που δεν κάνει τίποτα απολύτως για τη μεταναστευτική κρίση εντός των συνόρων της.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Ben Parker στο New Humanitarian, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διάλεξε εταίρο για το πιο ακριβό πρόγραμμα ανθρωπιστικής βοήθειας στον κόσμο. Η Διεθνής Ομοσπονδία του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC) αντικαθιστά το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ στη διαχείριση 500 εκατομμυρίων ευρώ που διατίθενται για επιδόματα σε Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία.
Στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας, για την οποία έχουν πλέον διατεθεί τα κονδύλια, όπως αναφέρει έγγραφο στην ιστοσελίδα της ΕΕ, η IFRC θα αναλάβει το έργο να παρέχει μηνιαία επιδόματα σε 1,6 εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες εκ των οποίων το 61% είναι παιδιά.
Η IFRC – Ερυθρά Ημισέληνος επελέγη για να αναλάβει το πρόγραμμα (γνωστό ως Emergency Social Safety Net-ESSN) μετά από μια διαδικασία υποβολής προσφορών στην οποία συμμετείχαν επίσης το Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ και η Παγκόσμια Τράπεζα. Η IFRC κατέθεσε την πιο χαμηλή προσφορά σε ό,τι αφορά τα έξοδα διαχείρισης του προγράμματος.
Η επιτυχία της IFRC έχει προκαλέσει αναστάτωση στο χώρο των ανθρωπιστικών προγραμμάτων, στη διαχείριση των οποίων κυριαρχούν το Επισιτιστικό Πρόγραμμα και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, σε βάρος των ΜΚΟ.
«Αυτή είναι μια ουσιαστική μετατόπιση», δήλωσε ο Paula Gil Baizan, ειδικός στα επιδόματα σε χρήμα. «Βασικά, ένας δωρητής στέλνει το μήνυμα ότι ένας τοπικός οργανισμός όπως ο Ερυθρός Σταυρός, είναι σε θέση να διαχειριστεί το μεγαλύτερο έργο ανθρωπιστικής βοήθειας», υποστηρίζει.
Πώς δουλεύει το πρόγραμμα
Το πρόγραμμα ESSN λειτουργεί ως επέκταση του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας της τουρκικής κυβέρνησης και βασίζεται στις υπηρεσίες μιας κρατικής τράπεζας, της Halkbank.
Οι επιλέξιμοι πρόσφυγες (περίπου το ένα τρίτο όσων βρίσκονται στην Τουρκία) λαμβάνουν μια τραπεζική χρεωστική κάρτα που συμπληρώνεται κάθε μήνα με περίπου 120 τουρκικές λίρες (περίπου 20$) ανά άτομο που μπορούν να ξοδέψουν όπως θέλουν.
Η καθημερινής εφαρμογή του προγράμματος γίνεται κατά κύριο λόγο από την Τουρκική Ερυθρά Ημισέληνο, το Υπουργείο Οικογένειας, Εργασίας και Κοινωνικών Υπηρεσιών και τα τοπικά φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Αναφορές δείχνουν ότι το πρόγραμμα έχει σημειώσει επιτυχία στην αποτροπή της εξαθλίωσης των οικογενειών των προσφύγων.
Η πολιτική σημασία
Όπως σημειώνει το New Humanitarian, το πρόγραμμα έχει πολιτική σημασία για την Ευρώπη. Η ΕΕ ανέβασε δραματικά την βοήθεια προς την Τουρκία μετά την κορύφωση το 2015 των αφίξεων από τη Συρία και αλλού το 2015. Υποσχέθηκε δισεκατομμύρια ευρώ, η χορήγηση των οποίων συνδέθηκε σε μεγάλο βαθμό με τον περιορισμό της ροής των προσφύγων.
Σε ό,τι αφορά τη στρατηγική εξόδου, οι υπηρεσίες της ΕΕ παραδέχονται ότι η επιτυχής μεταβίβαση του προγράμματος εξαρτάται τελικά από την προθυμία των τουρκικών αρχών να το αναλάβουν και να διαθέσουν επαρκείς πόρους για τη χρηματοδότησή του.
Η διακοπή του προγράμματος θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχή στην Τουρκία και να ενισχύσει τις προσφυγικές ροές, σύμφωνα με τα εσωτερικά έγγραφα της ΕΕ. Η ΕΕ σχεδιάζει να ξοδέψει 840 εκατ. ευρώ στο πρόγραμμα ESSN τα επόμενα δύο χρόνια.
Τουρκικές πιέσεις
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με δημοσίευμα του Σεπτεμβρίου της Handelsblatt η Τουρκία άσκησε έντονες πιέσεις για να αναλάβει η ίδια τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για το προσφυγικό – πράγμα που πετυχαίνει τώρα δια της Ερυθράς Ημισελήνου. Η τουρκική πλευρά προέβαλε ως επιχείρημα τα μεγάλα διαχειριστικά κόστη των υπηρεσιών του ΟΗΕ και των ευρωπαϊκών ΜΚΟ που είχαν σαν αποτέλεσμα να δίνονται λιγότερα χρήματα στους Σύρους πρόσφυγες. Ο τρόπος που διαμορφώθηκαν οι προκηρύξεις των ευρωπαϊκών προγραμμάτων ουσιαστικά ικανοποίησαν το τουρκικό αίτημα.
Λίγες μέρες μετά την εισβολή στη Συρία που παραβιάζει κατάφωρα το διεθνές δίκαιο και παρά τις κυρώσεις που έχουν αποφασιστεί τις της γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, η ΕΕ κάνει ένα γενναιόδωρο δώρο στον Ερντογάν. Του χορηγεί μισό δισ. με τους όρους που έχει ζητήσει ο ίδιος.
