Απίστευτες καταστάσεις και καταιγιστικά γεγονότα θα δούμε όπως δείχνουν τα πράγματα το επόμενο διάστημα στην ευρύτερη περιοχή των Στενών των Δαρδανελίων, ή «Τουρκικών Στενών» σύμφωνα με Τούρκο υποναύαρχο ε.α. και μέλος κρατικού τουρκικού ινστιτούτου, από την σφοδρή ρήξη του βαθέως αμερικανικού κράτους και του Ερντογάν, στην οποία συμμετέχει και η Ρωσία, η οποία δεν επιθυμεί επουδενί να δει νατοϊκά πολεμικά πλοία στον Εύξεινο Πόντο.
Διακύβευμα και κύρια επιδίωξη για την Άγκυρα, η αλλαγή της συνθήκης του Μοντρέ,ως μέτρο πίεσης στις ΗΠΑ λόγω των νυν αλά και των επερχόμενων, πιθανών, πάσης λογής κυρώσεων.
Σύμφωνα με τον Τούρκο ανώτατο αξιωματικό, η «Γαλάζια πατρίδα» (δηλαδή το ΝΑ Αιγαίο και μέρος της Α.Μεσογείου), τα Τουρκικά Στενά και η Κύπρος, αποτελούν την καρδιά της τουρκικής γεωπολιτικής και τα πιο σημαντικά στοιχεία της.
ΤΙ ΔΗΛΩΝΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ:
«Όλοι γνωρίζουμε την αξία των τουρκικών στενών τα οποία κρατάμε σφιχτά ενώ οφείλομε να τα φροντίζουμε. Όταν είναι απαραίτητο πρέπει να τα προστατεύσουμε ενώ παρακολουθούμε συνεχώς όλες τις σχετικές εξελίξεις. Εάν υπάρχει κάποιο πρόβλημα θα παρέμβουμε, για να το λύσουμε. Σε αυτό το πλαίσιο, όμως γνωρίζουμε πραγματικά την αξία των Τουρκικών Στενών; διερωτάται ο Gürdeniz.
Ο εν αποστρατεία και μέλος τουρκικού αμυντικού ινστιτούτου (από αυτά που καθορίζουν την τουρκική πολιτική εις το διηνεκές ανεξαρτήτου το ποιο κόμμα κυβερνάει), Υποναύαρχος Cem Gürdeniz, έθεσε τους στόχους για την Τουρκία στην πορεία προς το 2023. Εκεί επισήμανε ότι οι γεωπολιτικές προτεραιότητες για την χώρα του είναι, η «Γαλάζια πατρίδα», τα Τουρκικά Στενά και η Κύπρος, τα οποία αποτελούν την καρδιά της τουρκικής γεωπολιτικής.
"Τα τουρκικά στενά είναι η σωτηρία μας διότι ενώνουν και ενσωματώνουν στην πατρίδα μας την γαλάζια πατρίδα. Είναι η καρδιά της τουρκικής γεωπολιτικής. Σε αυτό το άρθρο, θα ήθελα να θέσω υπό αμφισβήτηση το πόσο γνώστες είμαστε της διαχείρισης τους , και το πόσο γνωρίζουμε ότι μέσω αυτών (των Στενών) έχουμε τεράστιες ζωτικές λειτουργίες. Κατά τη διεξαγωγή αυτής της έρευνας, σκοπεύω να αποκαλύψω το γεγονός ότι έχουμε πολλά προβλήματα σχετικά με τα Τουρκικά Στενά.
Όταν αναφέρεται η λέξη "Τουρκικά Στενά", σχεδόν όλοι μπορούν να σκεφτούν τη Σύμβαση του Μοντρέ. Όταν χρησιμοποιούνται αυτές οι δύο έννοιες, η έμφαση δίνεται σε στρατιωτικές διαβάσεις πλοίων και σε ατυχήματα που απειλούν την ασφάλεια. Είναι πλήρως γνωστές οι έννοιες και το περιεχόμενο αυτών των εννοιών; Για να το καταλάβουμε, ας δούμε μαζί τις απαντήσεις στις ακόλουθες ερωτήσεις.
- Υπάρχει ένας γενικά αποδεκτός ορισμός των στενών ως «τουρκικά Στενά» που να είναι γνωστός από όλους; Η έννοια αυτή ορίζεται σαφώς στην εθνική νομοθεσία; Είναι ο ορισμός αυτός συνεπής με την κρατική πολιτική με την οποία υπερασπιζόμαστε τα τουρκικά στενά;
- 2.Η Σύμβαση του Μοντρέ δεν δεσμεύει τα χέρια μας στην ανάπτυξη μέτρων ασφαλείας στα τουρκικά στενά; Ο καθένας που διαβάζει το άρθρο 2 της Σύμβασης πιστεύει ότι αυτό συμβαίνει κάνοντας απλά μια δήλωση προς αυτήν την κατεύθυνση; Πόσοι Τούρκοι θα συμφωνούσαν ότι το άρθρο 2 δεν δεσμεύει τα χέρια μας; Έχουν οι μη συμμετέχοντες αναθεωρήσει ουσιαστικά τα πρακτικά των διαπραγματεύσεων της εν λόγω συνθήκης ;
- Τα Τουρκικά Στενά σημαίνουν μόνο την συνθήκη του Μοντρέ; Είναι η συνθήκη αυτή η αρχή ή το τέλος μιας διαδικασίας; Ποια είναι όμως η αρχή και ποιο το τέλος ;
- Πόσοι άνθρωποι γνωρίζουν τις έννοιες της "στοιχειώδους τρέλας" "διαμετακόμισης" πλοίων στα Στενά; Πόσοι γνωρίζουν ότι η έννοια της «διαμετακόμισης» είναι ένας πολύ επικίνδυνος όρος για το καθεστώς διέλευσης από τα τουρκικά στενά; Ας υποθέσουμε ότι είναι γνωστό, ισχύει με ακρίβεια;
- Οι έννοιες της διεθνούς και τουρκικής ασφάλειας είναι σαφώς διαφορετικές από την άποψη της εφαρμογής και αλλά πως αυτές διαχωρίζονται; Είναι σαφώς καθορισμένες οι ρυθμίσεις για αυτές τις δύο έννοιες; Έχουν αντιμετωπιστεί με την ίδια σαφήνεια όλα αυτά από την τουρκική νομοθεσία;
- Ο κανονισμός για την θαλάσσια κυκλοφορία πλοίων από τα Τουρκικά Στενά που χρονολογείται από το 1994, και αναθεωρήσαμε το 1998, είναι σχεδόν η οδηγία εφαρμογής της συνθήκης του Montreux. Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών που αναφέρεται στο θέμα, (ΟΗΕ IMO), αφορά συζήτηση στην Τουρκία για την περίοδο ισχύς της συνθήκης του Μοντρέ μεταξύ 94-99 ετών. Πόσοι άνθρωποι γνωρίζουν ότι η Επιτροπή των Στενών, η οποία προτάθηκε κατά τη διάρκεια αυτών των συζητήσεων, ανατράπηκε; Από το 1998, η πολιτική μας είναι να σύρουμε την χώρα σε μια νέα διεθνή πολιτική συζήτηση που αγγίζει όμως το τουρκικό σύνταγμα. Αυτή η πολιτική είναι παρωχημένη. Έχουμε όμως αναπτύξει μια νέα, ισχυρότερη, αποτελεσματικότερη πολιτική; Εάν ναι, ποιος γνωρίζει τις λεπτομέρειες, αν όχι, γιατί τροποποιήσαμε τον κανονισμό το 2016, ο οποίος προκάλεσε μείωση των εθνικών μας συμφερόντων; Γιατί είναι και πάλι σήμερα η τροποποίηση του κανονισμού αυτού σε ημερήσια διάταξη;7.Υπάρχει κάποιος στα Τουρκικά Στενά που τοποθετεί τα εμπορικά του συμφέροντα δίπλα στα εθνικά μας συμφέροντα και στην ασφάλεια μας ; Υπάρχουν ρυθμίσεις για τα διεθνή εμπορικά συμφέροντα; Αν ναι, ποιος το κάνει και για ποιο σκοπό;
- Γενικά το θέμα έχει μεγάλο βάθος. Υπάρχουν εκατοντάδες χρόνια αγώνων ενδιαφέροντος σχετικά με τα Τουρκικά Στενά. Κάθε βήμα που λαμβάνεται σε αυτή τη διαδικασία είναι σαν κίνηση σκακιού. Ενδέχεται να μην κατανοήσουμε αμέσως τα θετικά ή τα αρνητικά αποτελέσματα. Το πραγματικό αποτέλεσμα εμφανίζεται μετά από τρεις έως πέντε κινήσεις. Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων σχετικά με τα τουρκικά στενά γνωρίζουν αυτό το γεγονός; Αν ξέρουμε τι παίζεται φροντίζουμε ανάλογα ;
- Έχουμε σταθερές κυβερνητικές πολιτικές σχετικά με τα Τουρκικά Στενά; Εάν ναι, γιατί εξακολουθούν να υπάρχουν ομιχλώδεις " γραφειοκρατικές μεταβλητές πολιτικές την τρέχουσα περίοδο;
- Πόσο καλά κυριαρχούν στα μέσα ενημέρωσης οι έννοιες των Τουρκικών Στενών και του Μοντρέ; Ποια είναι τα αποτελέσματα των δηλώσεων που χρησιμοποιούνται στις ειδήσεις προς την αντίληψη του κοινού, μήπως δεν αντιλαμβανόμαστε βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τις συνέπειες;
- Οι υπεύθυνοι για τη λήψη αποφάσεων στο επίπεδο των Τουρκικών Στενών κυριαρχούν όντως πλήρως στις λεπτομέρειες που αναφέρονται παραπάνω, τόσο στον εμπορικό τομέα όσο και στον δημόσιο τομέα; Λαμβάνουν όλοι αυτοί υπόψη όλες αυτές τις λεπτομέρειες κατά τη λήψη αποφάσεων και τη διαχείριση των Τουρκικών Στενών;
Έχω περάσει τα τελευταία 15 χρόνια της ζωής μου εργαζόμενος αποκλειστικά σε θέματα που σχετίζονται με τα Τουρκικά Στενά. Δυστυχώς, η απάντηση σε όλες σχεδόν τις παραπάνω ερωτήσεις είναι αρνητική.
Ο στόχος μου δεν είναι να βάλω στο τραπέζι ένα σενάριο καταστροφής. Επειδή δεν εισήλθαμε ακόμα στην άβυσσο, αλλά είμαστε στο χείλος της. Ο τουρκικός λαός αντιλαμβάνεται ταχύτατα και αρχίζει να εκπληρώνει το καθήκον του, με το να επιθεωρεί και να αναφέρει σφάλματα στις αρχές σχετικά με τις κρατικές πολιτικές. Εάν οι γραφειοκράτες και πολιτικοί χειριστούν σωστά αυτά τα προβλήματα, θα μπορέσουμε εύκολα να ξεφύγουμε από την άβυσσο. Πρέπει να τονίσω ότι πρέπει να ξεκινήσουμε αμέσως και να ολοκληρώσουμε το συντομότερο δυνατό το θέμα των «Τουρκικών Στενών».
Υπάρχει μια ιστορία, συνεχίζει ο Τούρκος Υποναύαρχος ε.α. που αποδίδεται στον Μέγα Αλέξανδρο: "Μια μέρα ο Αλέξανδρος καλεί έναν από τους συμβούλους του και του λέει ότι θα τον απομακρύνει. Εκείνος τότε ρώτησε: «Αλλά κύριε, είχαμε τόσο μεγάλη επιτυχία, τι φταίω;» ρωτά ο σύμβουλος του.
Ο στρατηλάτης Αλέξανδρος απάντησε αμέσως: «Ούτε μια φορά, δεν μου είπες ότι έκανα λάθος. Αυτό οφείλεται είτε στην άγνοιά σου, είτε επειδή ήθελες να καλύψεις τα λάθη μου. Είτε έτσι είτε αλλιώς, με έβαλες σε κίνδυνο. Δεν έχει σημασία αν το έκανες από άγνοια, ή ανεπάρκεια, είσαι προδότης».
Δεν μπορούμε λοιπόν ποτέ να ανεχθούμε άγνοια ή κάλυψη των προβλημάτων σχετικά με τα Τουρκικά Στενά. Θέλω να πιστεύω ότι οι ελαττωματικές πρακτικές που συμβαίνουν οφείλονται στην άγνοια. Προκειμένου να συμβάλλω στη λύση αυτού του προβλήματος, θα εκπληρώσω το καθήκον μου να ενημερώσω με ακόλουθα άρθρα. Νομίζω όμως ότι είναι απαραίτητο να διερευνηθεί η πιθανότητα τέτοιων παραπτωμάτων που διεξάγονται με συνειδητό και οργανωμένο τρόπο. Να θυμόμαστε πάντα ότι τα τουρκικά Στενά, αποτελούν για την Τουρκία την ψυχή και την καρδιά. Να μην τα παραμελήσουμε ποτέ», κατέληξε ο ίδιος.
Επισημαίνουμε σύμφωνα με παλαιότερο άρθρο μας ότι σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Ρωσικής Ακαδημίας Γεωπολιτικών Επιστημών και σύμβουλο του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Ανοχίν, «οι Αμερικανοί δεν θα ανέχονταν την παραμικρή εκδήλωση ανεξάρτητων βημάτων από τους Τούρκους, αλλά τώρα με όσα συνέβηκαν, βρίσκονται σε υστερία και αμηχανία.
«Υπενθυμίζουμε» συνεχίζει ο Ανόχιν, ότι «η εμπορική ναυτιλία εξυπηρετείται μέσω Δαρδανελίων και Βοσπόρου, συνδέοντας την Ευρώπη με την Ασία δια θαλάσσης, ενώ διέπεται από τη Διεθνή Συνθήκη του Montreux που εγκρίθηκε το 1936.
Η συμφωνία αναφέρει ότι σε καιρό ειρήνης, η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να επιτρέπει την είσοδο σε οποιαδήποτε πλοίο υπό οποιαδήποτε σημαία.
Αλλά αν όμως η Άγκυρα θεωρεί ότι αυτό το πλοίο ή πλοία αποτελούν στρατιωτική απειλή για την ίδια, τότε έχει το δικαίωμα να απαγορεύσει τη διέλευση των πλοίων ενός δυνητικού εχθρού.
Η Τουρκία έχει επανειλημμένα δείξει ότι μπορεί να ερμηνεύσει τους κανόνες της Σύμβασης προς όφελός της. Έτσι, το 1982, οι τουρκικές αρχές προσπάθησαν να επεκτείνουν στα Στενά τους εσωτερικούς κανονισμούς του λιμένα της Κωνσταντινούπολης και μόνο μετά την πίεση της ΕΣΣΔ τότε και ορισμένων δυτικών δυνάμεων οι Τούρκοι αποσύρθηκαν από αυτή την ιδέα».
«Ο Ερντογάν ακολουθεί απλώς την πολιτική του και η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να το καταπιούν. Ναι θα καταπιούν την αγορά των S-400, επειδή το τελεσίγραφο περί ακύρωσης παράδοσης των F-35 δεν λειτούργησε» , λέει ο ειδικός.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «αυτά τα αεροσκάφη εμφανίστηκαν με μάλλον ασαφή προοπτική περαιτέρω βελτίωσης, ενώ πρόσφατες δοκιμές έδειξαν ότι πρόκειται για μια μη αξιόπιστη επιχειρησιακά ιπτάμενη πολεμική μηχανή». Έτσι, οι Τούρκοι δεν θα χάσουν πολλά αν δεν αγοράσουν αυτά τα αεροσκάφη», συνέχισε ο Βλαντιμίρ Ανόχιν.
Όσο για το σύστημα αεράμυνας S-400, κατά την άποψή του, έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό σε Συρία για την Ρωσία, ενώ Ινδία και Κίνα τα αγόρασαν (για τους ίδιους λόγους), για αυτό και «η Τουρκία δεν θέλει να μείνει πίσω».
Ενάντια στο «μαστίγιο» του ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει μια ικανοποιητική απάντηση. «Οι Τούρκοι θα μπλοκάρουν τα Δαρδανέλια και για κάποιες χώρες το όλο θέμα θα τελειώσει», δήλωσε ο Βλαντιμίρ Ανόχιν.
«Ο πρόεδρος Ερντογάν γαβγίζει πολύ, αλλά όταν κάποιος του δείχνει τα δόντια του, συνήθως σταματάει», δήλωσε από την άλλη πλευρά Αμερικανός αναλυτής στο Bloomberg «με βαθιά γνώση της Τουρκίας».
Όπως και να είναι όμως, είναι προφανές ότι οι σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας θα περάσουν από πολλά κύματα τους ερχόμενους μήνες.
