Με μια κίνηση υψηλού ρίσκου η Ελλάδα κατέθεσε αίτημα και έγινε δεκτή στην Αναπτυξιακή Τράπεζα που μέτοχοι είναι οι χώρες των BRICS. Το γεγονός αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο καθώς μέσα σε 48 ώρες το θέμα δείχνει να έχει ...λήξει πριν καν αρχίσει. Όλα ήταν προαποφασισμένα και σε συντονισμό με τη Μόσχα. Υπενθυμίζουμε ότι η Ελλάδα έγινε πρόσφατα μέλος και της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων (AIIB). Πρόκειται για προσωπικές επιλογές του ΥΠΕΞ, Ν.Κοτζιά.
Το άνοιγμα προς Ρωσία και Κίνα έχει γίνει και μένει να δούμε πως θα αντιδράσει η Γερμανία. Όλα είναι ανοιχτά μέχρι και εκλογές αν το Βερολίνο εναντιωθεί στην κίνηση αυτή και ζητήσει "νέο αίμα με νέα μέτρα". Ερωτηματικό αποτελεί και η αντίδραση της Ουάσιγκτον. Φαίνεται καταρχήν ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να κερδίσει από το καλό κλίμα μεταξύ Ν.Τραμπ-Β.Πούτιν αλλά τα "γεράκια" έχουν στις ΗΠΑ έχουν αντίθετη άποψη και ο 6ος Στόλος περιπολεί στην Κυπριακή ΑΟΖ.
Ολα είναι ανοιχτά. Ειδικά αν οι ΗΠΑ αποχωρήσουν από εκεί. Ενα θερμό επεισόδιο και 50-50 μοιρασιά με Τουρκία είναι πιθανό.
Η συμμετοχή της Ελλάδας σε διεθνείς χρηματοδοτικούς θεσμούς όπως η Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων και Υποδομών (AIIB) και η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (New Development Bank), στην οποία μέτοχοι είναι οι χώρες των BRICS είχε εξετασθεί στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) το οποίο είχε συνεδριάσει υπό τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη.
Σταθερή επιδίωξη της Κυβέρνησης είναι η συνεργασία ή και η συμμετοχή της Ελλάδας σε όλους τους σημαντικούς διεθνείς χρηματοδοτικούς θεσμούς με στόχο την οικονομική στήριξη επενδυτικών σχεδίων υψηλής προστιθέμενης αξίας και την ανάπτυξη επωφελών συνεργασιών για την ελληνική οικονομία.
Στο πλαίσιο αυτό επεδίωξε και πέτυχε τη συμμετοχή της χώρας στην Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων και Υποδομών (AIIB), ενώ το ΚΥΣΟΙΠ εξουσιοδότησε το υπουργείο Οικονομικών να αποστείλει επίσημη επιστολή προκειμένου να ξεκινήσουν οι συζητήσεις για τη συμμετοχή της Ελλάδας στη Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (New Development Bank), στην οποία μέτοχοι είναι οι χώρες των BRICS.
Σύμφωνα με πληροφορίες ενεργή εμπλοκή και στις δύο αυτές πρωτοβουλίες έχει ο πρόεδρος της Attica Bank Τάκης Ρουμελιώτης.
Με τη συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς αναπτυξιακούς θεσμούς ελληνικές επιχειρήσεις και φορείς καλούνται να αξιοποιήσουν τη χρηματοδοτική στήριξη έργων που υλοποιούνται στις χώρες-μέλη, είτε πρόκειται για έργα που χρηματοδοτούνται κυρίως από κρατικούς φορείς είτε πρόκειται για βιώσιμα ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια. Επίσης, ελληνικές εταιρίες θα έχουν τη δυνατότητα να ζητούν εγγυητικές επιστολές από τις διεθνείς αναπτυξιακές τράπεζες για την εκτέλεση των έργων υποδομής (αυτοκινητόδρομοι, σχέδια αστικής ανάπτυξης, παραγωγή καθαρής ενέργειας κ. α).
Στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί σημαντικά από τη χρηματοδότηση των υποδομών του «Δρόμου του Μεταξιού», μία από τις βασικές δράσεις της ΑΙΙΒ, αποτελώντας κέντρο βαρύνουσας σημασίας για τη διασύνδεση Ασιατικής και Ευρωπαϊκής ηπείρου
Στην Κίνα γίνονται (σοβαρές) συζητήσεις για τον υδάτινο δίαυλο που θα συνδέει τη Μεσόγειο Θάλασσα, μέσω του Αξιού ποταμού στη Θεσσαλονίκη, με τον Δούναβη και το υφιστάμενο ποτάμιο δίκτυο μεταφορών στην Ευρώπη και τη Μαύρη Θάλασσα αποκαλύπτει η "Καθημερινή".
Το εγχείρημα είναι τεράστιο –φαραωνικό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, το χαρακτηρίζουν πολλοί–, αλλά, όταν αυτό πρόκειται να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα ενός οικονομικού γίγαντα, όπως η Κίνα, τότε μόνο άπιαστο όνειρο δεν πρέπει να θεωρηθεί.
Εξάλλου, ο «Δρόμος του Μεταξιού», από ξηράς, αέρος και θαλάσσης, φτιάχνεται ήδη και η χρήση των ποταμιών δεν θα μπορούσε να μείνει απ έξω. Συζητήσεις επ’ αυτού γίνονται τα τελευταία χρόνια σε επίπεδο κορυφής στον άξονα Βελιγραδίου - Σκοπίων - Αθήνας - Πεκίνου, με πιο πρόσφατη περίπτωση αυτήν της συνεδρίασης του Ανωτάτου Συμβουλίου Ελλάδας και Σερβίας, παρουσία του κ. Αλέξη Τσίπρα και του Σέρβου προέδρου κ. Αλεξάντερ Βούτσιτς στη Θεσσαλονίκη.
Τι προβλέπει;
Δημιουργία κάθετου πλωτού διαδρόμου από τον Θερμαϊκό Κόλπο μέσω του Αξιού που διασχίζει την ΠΓΔΜ (Βαρδάρης), διασύνδεσή του με τον Μοράβα στη Σερβία και κατάληξη στον Δούναβη. Ποιος ο στόχος;
Η μεταφορά φορτίων από τις χώρες της Ανατολής προς την Ευρώπη σε πολύ λιγότερο χρόνο και με σαφώς χαμηλότερο κόστος. Σύμφωνα με κάποιες αρχικές μελέτες, το κέρδος σε χρόνο, μέσω αυτού του διαδρόμου, υπολογίζεται σε 3,5 μέρες σε σχέση με το λιμάνι Ρότερνταμ, απ’ όπου τα φορτία μπαίνουν στον υδάτινο δρόμο του Δούναβη για να φτάσουν στις αγορές της Κεντρικής και της Βόρειας Ευρώπης διά των πλωτών διακλαδώσεών του ή και σε εκείνες του Καυκάσου στη Μαύρη Θάλασσα.
Διά της ένωσης του Αξιού με τον Δούναβη, παρακάμπτεται ταυτοχρόνως και ο μεγάλος βραχνάς των θαλάσσιων μεταφορών προς και από τις αγορές της Ρωσίας και του Ευξείνου Πόντου, αυτός των στενών του Βοσπόρου, όπου τα φορτηγά πλοία αναγκάζονται να περιμένουν επί πολλές ώρες ή και ημέρες για να πάρουν σειρά για τον διάπλου, χάνοντας οι ενδιαφερόμενοι χρόνο και χρήμα.
Είναι εφικτό τεχνικά και οικονομικά ένα τέτοιο έργο; Οταν η Κίνα ενδιαφέρεται και το συζητάει τότε, πολύ εύκολα μπορεί να βρεθούν και άλλοι επενδυτές. Η μεταφορά των φορτίων από την Ανατολική Μεσόγειο κατ’ ευθείαν στην «καρδιά» της Ευρώπης, μέσω Αξιού και Δούναβη, χωρίς να χρειάζεται να φτάσουν μέχρι το Γιβλαρτάρ και από εκεί να «ανηφορίσουν» στην Ολλανδία ή να καθηλώνονται στα στενά του Βοσπόρου, με τον κίνδυνο του ατυχήματος να ελλοχεύει, εξάλλου, δεν αφήνει αδιάφορες, πλην της Κίνας, και τις άλλες χώρες της Ανατολικής Ασίας, που στέλνουν εκατομμύρια κοντέινερ ετησίως στις αγορές της Ευρώπης και της Ρωσίας.
Ως προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά, προβλέπονται η εκβάθυνση και η διαπλάτυνση του μήκους 275 χλμ. στο έδαφος της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ Αξιού και του μήκους 346 χλμ. (Σερβία) Μοράβα, που καταλήγει στον Δούναβη. Με βάση προμελέτες που έχουν καταρτίσει οι Σέρβοι, θα χρειαστεί να παρακαμφθούν οι πόλεις Σκόπια της ΠΓΔΜ με κανάλι μήκους 35 χλμ., το Νις και το Κράλιεβο της Σερβίας, με παρακαμπτηρίους μήκους 15 και 73 χλμ., αντιστοίχως. Προβλέπονται σε κάποια σημεία υδάτινες σήραγγες, και στον σερβικό κάμπο μεταφορά από τον ποταμό Σάββα υδάτινων όγκων για τις γεωργικές καλλιέργειες στις περιοχές που διασχίζει ο Μοράβας κ.ά.
Να επισημάνουμε ότι η ιδέα της πλωτής λεωφόρου που θα συνδέει την Κεντρική Ευρώπη με το Αιγαίο έρχεται από πολύ παλιά, από τον 19ο αιώνα, και πιστώνεται στους Αψβούργους της Αυστροουγγαρίας, που ήθελαν να διασυνδέσουν τη Βιέννη με τη Μεσόγειο.
Τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις, συγκεκριμένα τη μία στο διάστημα 1844-64 και την άλλη το 1904, ευρωπαϊκές εταιρείες ναυσιπλοΐας εκπόνησαν ακόμα και προμελέτες για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, πλην όμως ήρθε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Αυστροουγγαρία διαλύθηκε, η Ευρώπη ερειπώθηκε και όλα τα σχέδια έμειναν στα χαρτιά.
Πρότζεκτ με μακρόχρονη ιστορία
«Στη νεότερη περίοδο, το θέμα ήρθε στην επιφάνεια και πάλι κατά τη δεκαετία του 1970, με την πετρελαϊκή κρίση, οπότε αναζητήθηκαν νέοι δρόμοι μεταφοράς αγαθών, με λιγότερη κατανάλωση καυσίμων», λέει στην «Κ» ο ομότιμος καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΑΠΘ, Νίκος Παπαμίχος, ο οποίος διετέλεσε μέλος της ομάδας του διακεκριμένου καθηγητή-πολεοδόμου Γιάννη Τριανταφυλλίδη, που είχε αναλάβει στις δεκαετίες 1960 και 1970 την κατάρτιση του χωροταξικού σχεδίου της περιοχής Θεσσαλονίκης. Τότε, ένα από τα θέματα ήταν ο Ευρωλιμένας σε σχέση με αυτό το κανάλι.
«Ενα από τα πρότζεκτ τότε ήταν η διαμόρφωση του Αξιού ως πλωτού καναλιού. Υπήρξε μελέτη αρκετά προχωρημένη από την UNIDO, την υπηρεσία του ΟΗΕ για τη βιομηχανική ανάπτυξη, που έδρευε στη Βιέννη. Οι μελέτες που είδα ήταν πολύ προχωρημένες, με τεχνικά στοιχεία, μέγεθος φορτηγίδων κ.λπ. Θυμάμαι ότι η βασική ιδέα προέβλεπε τα δύσκολα σημεία να παρακάμπτονται με παράλληλα κανάλια για να ελέγχεται η ροή του ποταμού και όλο αυτό συνδεόταν με το μεγάλο πρόγραμμα του Ευρωλιμένα. Σε γενικές γραμμές, γινόταν σύνδεση μέσω Μοράβα με τον Δούναβη. Θυμάμαι, επίσης, ότι μιλούσαν για πλωτό διάδρομο, ο οποίος, μέσω κεντροευρωπαϊκών καναλιών, να φτάνει μέχρι τη Βόρεια Θάλασσα».
Υπενθυμίζεται ότι το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥ.Σ.ΟΙ.Π.) είχε αποφασίσει, στις 21 Ιουλίου 2016, τη συμμετοχή της Ελλάδας στο μετοχικό κεφάλαιο της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων και Υποδομών στο πλαίσιο της στρατηγικής της κυβέρνησης για την ανάπτυξη συνεργασιών με διεθνείς συλλογικούς επενδυτικούς θεσμούς και με στόχο την εξασφάλιση χρηματοδότησης σε επενδυτικά σχέδια υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Κατά τη διάρκεια της Συνόδου, η ελληνική Αντιπροσωπεία δήλωσε έτοιμη, ως πλήρες μέλος πλέον της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων και Υποδομών, να καταβάλει το μερίδιό της στο κεφάλαιο της Τράπεζας (αρχικά 4 ετήσιες δόσεις των 500.000 ευρώ ενώ το τελικό ποσό θα καθορισθεί με βάση τον αριθμό των μελών και το ποσό που συνεισέφεραν) και να εφαρμόσει τις διαδικασίες που προβλέπονται στο Καταστατικό της.
Μιλώντας στην Ολομέλεια της ΑΙΙΒ, ο επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας κ. Π. Ρουμελιώτης επεσήμανε ότι η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί σημαντικά από τη χρηματοδότηση των υποδομών της κατασκευής του «Δρόμου του Μεταξιού», μία από τις βασικές δράσεις της ΑΙΙΒ, αποτελώντας κέντρο βαρύνουσας σημασίας για τη διασύνδεση Ασιατικής και Ευρωπαϊκής ηπείρου.
Επίσης, η ελληνική Αντιπροσωπεία τόνισε ότι στόχος της χώρας μας είναι να ενδυναμώσει τους οικονομικούς και εμπορικούς δεσμούς που συνδέουν την Ασία με τη Μεσόγειο, κυρίως μέσω του μεταφορικού κόμβου του λιμένος Πειραιά (ΟΛΠ), σε συνεργασία με την COSCO και την υποστήριξη του ελληνικού εφοπλισμού, ώστε η Ελλάδα να αποτελέσει γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ Ασίας, Ευρώπης και Αφρικής.
Τώρα και αφού η χώρα εξαιτίας της πολιτικής των ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ κατάφερε να φορτωθεί ακόμη δύο μνημόνια. μπήκε στην Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS. Το θέμα αυτό είχε εξετασθεί το καλοκαίρι του 2015 προκειμένου να αποφύγει η κυβέρνηση να υπογράψει το 3ο μνημόνιο που τελικά της επέβαλε το Βερολίνο.
Σχέδιο της κυβέρνησης επί Γιάνη Βαρουφάκη ήταν να αναζητήσει από την τράπεζα των BRICS ένα αρχικό δάνειο της τάξεως των 10 δισ. ευρώ προκειμένου να καλύψει τις πρώτες της χρηματοδοτικές ανάγκες έτσι ώστε να μην εκβιαστεί να υπογράψει ένα ακόμη πιο σκληρό μνημόνιο.
Επρόκειτο για έναν στόχο ανάλογο αυτού με το δημοψήφισμα. Αντί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να αντισταθεί στο μνημόνιο που της σέρβιρε το Βερολίνο μετέτρεψε το «όχι» του δημοψηφίσματος σε «ναι» και το κατάπιε. Έτσι και με την χρηματοδότηση από την τράπεζα των BRICS. Κατάφερε να κάνει την Ρωσία και την Κίνα να αμφισβητήσουν τις προθέσεις της και τελικώς να κάνουν πίσω όσον αφορά στην δανειοδότηση της Ελλάδας.
Η συμμαχία των BRICS έχει στόχο να βρεθεί ένα αντίβαρο στο ΔΝΤ και στην Παγκόσμια Τράπεζα από τις χώρες που συμμετέχουν. Και από την άποψη αυτή, οποιαδήποτε σκέψη της Ελλάδας θα έθετε ένα σοβαρό πρόβλημα για τη χώρα, σε μια διαπραγμάτευση με τους εταίρους-δανειστές της Δύσης, αφού το ΔΝΤ είναι ένας από τους θεσμούς που δανείζουν την Ελλάδα.
Εξάλλου, η ιδέα αυτή θέτει εκ νέου το ερώτημα για την Ελλάδα: Με τους BRICS ή με τη Δύση;
Σύμφωνα με τις γνωστές πληροφορίες, στην Ελλάδα προτάθηκε να γίνει το 6ο μέλος της Αναπτυξιακής Τράπεζας των BRRICS, κατά τη διάρκεια ενός τηλεφωνήματος μεταξύ του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του υφυπουργού Οικονομικών της Ρωσίας Σεργκέι Στόρτσακ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Στόρτσακ παραχώρησε και σχετική συνέντευξη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, μέσω της οποίας απηύθυνε πρόσκληση στην Ελλάδα να συμμετάσχει ως μέλος στην υπό διαμόρφωση νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα.
Η Ελλάδα γνωστοποίησε τότε (2015) το τηλεφώνημα την προηγούμενη Κυριακή, μια ημέρα πριν από το κρίσιμο Eurogroup που έγινε στις Βρυξέλλες. Ο Αλέξης Τσίπρας, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση του Μεγάρου Μαξίμου, εξέφρασε «την ευχάριστη έκπληξή του», το «ενδιαφέρον» του και τη δέσμευσή του «να εξετάσει με κάθε λεπτομέρεια αυτή την πρόταση».
Οι χώρες BRICS ανακοίνωσαν τον Ιούλιο του 2014 τη δημιουργία μιας νέας τράπεζας, η οποία θα έχει έδρα στη Σανγκάη και θα προορίζεται στο να χρηματοδοτεί μεγάλα έργα υποδομών των αναπτυσσόμενων χωρών που συμμετέχουν. Είναι επίσης μια προσπάθεια να ανατρέψουν την παγκόσμια οικονομική διακυβέρνηση, ειδικά το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Α. Τσίπρας συζήτησε με ανώτατα στελέχη των BRICS το θέμα κατά τη διάρκεια ενός Οικονομικού Φόρουμ στην Αγία Πετρούπολη ( 18 ως τις 20 Ιουνίου 2015)
