Για άλλο ένα καλοκαίρι, πολίτες της χώρας είδαν τα σπίτια τους να καίγονται και τις περιουσίες τους να χάνονται. Όπως είναι φυσικό λοιπόν, η επόμενη ημέρα τους βρίσκει να μετρούν πληγές και να φορτώνονται ψυχικό «βάρος» καθώς το αποτύπωμα της φυσικής καταστροφής είναι ανεξίτηλο. Οι επιπτώσεις των πυρκαγιών στην ψυχική υγεία είναι σημαντικές και οι πυρόπληκτοι χρειάζονται υποστήριξη.
Στο πλαίσιο αυτό, φορείς ψυχικής υγείας έχουν αναλάβει δράση ήδη από το δεύτερο 24ωρο της φωτιάς που έπληξε τη βορειοανατολική Αττική. Στην τηλεφωνική γραμμή «10306» του Υπουργείου Υγείας έχει ενεργοποιηθεί η επιλογή 3, με πρωτοβουλία του Υφυπουργού Υγείας, Δημήτρη Βαρτζόπουλου, παρέχοντας ολόκληρο το 24ωρο δωρεάν ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί βοηθούν πυρόπληκτους, συγγενείς ή φίλους τους, ακόμη και ανθρώπους που δεν επλήγησαν οι ίδιοι από τη φωτιά, ωστόσο τους βαραίνει το συγκεκριμένο γεγονός ή γενικότερα οι πυρκαγιές που ξεσπούν κάθε καλοκαίρι στην Ελλάδα και επιθυμούν να μιλήσουν σε κάποιον.
Η τηλεφωνική γραμμή «10306» δημιουργήθηκε μέσα στην πανδημία του κορωνοϊού και έχει βοηθήσει πολλούς πολίτες με ψυχολογικά προβλήματα σε δύσκολες περιόδους. Χαρακτηριστικά αποτέλεσε πολύτιμο «εργαλείο» ψυχολογικής υποστήριξης μετά το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, καθώς και μετά την κακοκαιρία Daniel στη Θεσσαλία. Όπως προκύπτει από τις πληροφορίες, την πρώτη ημέρα ενεργοποίησης της γραμμής 3 της γραμμής «10306» (τη Δευτέρα 12/8), κάλεσε ένας μικρός αριθμός ατόμων – περίπου 12. Ωστόσο, καταρχάς δεν έχει γίνει ακόμη ευρέως γνωστό στους πολίτες. Επιπλέον, σύμφωνα με τους ειδικούς ψυχικής υγείας, τα πρώτα 24ωρα, οι πληγέντες ενδιαφέρονται να σώσουν ό,τι μπορούν. Η διαπίστωση των ψυχικών…πληγών έρχεται συνήθως λίγο αργότερα. Συνεπώς, από εδώ και στο εξής εκτιμάται ότι θα αναζητήσουν οι περισσότεροι βοήθεια.
Την ίδια στιγμή, έξι φορείς ψυχικής υγείας έχουν στείλει κλιμάκια στον δήμο Πεντέλης, τον δήμο Μαραθώνα και σε χώρο του ΟΑΚΑ που έχει διατεθεί για τους πυρόπληκτους και την φροντίδα τους. Στο ΟΑΚΑ βρίσκονται τέσσερις ψυχολόγοι και από οκτώ επαγγελματίες ψυχικής υγείας σε καθέναν από τους δύο παραπάνω δήμους. Εν τω μεταξύ, ψυχολόγος περιλαμβάνεται και στις κινητές ομάδες του ΕΟΔΥ που βρίσκονται από προχθές κοντά στους πληγέντες. Ο ΕΟΔΥ είναι στα σημεία φιλοξενίας των πυρόπληκτων, όπως για παράδειγμα το κολυμβητήριο Μελισσίων, με ιατρό, νοσηλευτή και ψυχολόγο. Οι ομάδες θα παραμείνουν στα σημεία έως ότου χρειαστεί.
Η μετατραυματική διαταραχή
Μετά από μια φυσική καταστροφή, όπως είναι η πυρκαγιά, είναι πιθανόν να παρουσιαστεί μετατραυματική διαταραχή. Πρόκειται για ψυχική διαταραχή, που εμφανίζεται μετά από συναισθηματική υπερφόρτιση, όταν το άτομο εκτεθεί βραχυπρόθεσμα η μακροχρόνια σε μια εξωτερική απειλή ή καταστροφή. Προϋποθέτει συχνά κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας (π.χ. ασθενική ή ψυχαναγκαστική) ή κάποιες προϋπάρχουσες νευρωτικές διαταραχές.
Η κλινική εικόνα χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανομένη ακόμη και για χρόνια αναβίωση του τραύματος, εφιάλτες, αισθήματα αδιαφορίας και απαθείας, ανηδονία, αποφυγή ερεθισμάτων που θυμίζουν το τραύμα, κρίσεις πανικού, άγχος, κατάθλιψη, αϋπνία, ψυχοσωματικές ενοχλήσεις, συχνά αλκοολισμό και επιθετικότητα.
Μάλιστα, από έρευνα-μελέτη, που έγινε από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας σε κατοίκους των πυρόπληκτων περιοχών της Πελοποννήσου έξι μήνες μετά τις πυρκαγιές του Αυγούστου του 2007, προέκυψε ότι πολλοί από αυτούς είχαν έντονα «τα σημάδια της φωτιάς στην ψυχή τους» μισό χρόνο μετά την καταστροφή, εμφανίζοντας συμπτώματα κατάθλιψης. Επιπλέον οι πυρόπληκτοι εμφάνιζαν μετατραυματικές διαταραχές και αύξηση των συναισθηματικών και αγχωδών διαταραχών.
