Στις 14 Μαρτίου 1977 άρχισε μια μεγάλη απεργία που έλαβε χώρα στα μεταλλεία στην περιοχή Μαντέμ - Λάκκο της Χαλκιδικής. Τα μεταλλεία αυτά τα κατείχε ο βιομήχανος Αλέξανδρος Αθανασιάδης – Μποδοσάκης. Η απεργία αυτή κράτησε 250 μέρες παρόλο που οι περίπου 700 μεταλλωρύχοι στα μεταλλεία έκαναν αρχικά μόνο δύο μέρες απεργία. Οι απεργοί επιθυμούσαν αυξήσεις στους μισθούς, εντατικοποίηση των μέτρων ασφαλείας και επαναπρόσληψη των απολυθέντων. Η εργοδοσία απάντησε με την απόλυση του πρόεδρου και του γενικού γραμματέα του σωματείου. Λίγες μέρες μετά, έκανε ακόμα πέντε απολύσεις συνδικαλιστών.
Οι εργαζόμενοι, μαζί με τις οικογένειές τους, πραγματοποίησαν κινητοποιήσεις είτε έξω από το εργοστάσιο της εταιρείας στο Στρατώνι είτε στο Μαντέμ - Λάκκο που βρίσκονταν τα μεταλλεία. Αρχικά η πλευρά του βιομηχάνου είχε πει πως οι απολύσεις «θα ανακληθούν αν οι μεταλλωρύχοι λύσουν την απεργία τους». Στη συνέχεια, ωστόσο, σκληραίνει τη στάση της και διά στόματος Αλέξανδρου Αθανασιάδη – Μποδοσάκη προειδοποιεί πως θα φέρει απεργοσπάστες αν δε λήξει η απεργία, ενώ ταυτόχρονα καλεί ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις στην περιοχή.
Στις 21 Μαρτίου 1977 η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Η αστυνομία επιτίθεται στους απεργούς και στις οικογένειές τους. Όσοι καταφέρνουν να διαφύγουν της σύλληψης ή δεν τραυματίστηκαν κλείνονται μέσα στις στοές!
«Ο αριθμός των τραυματιών είναι ανυπολόγιστος. Ανάμεσα στους τραυματίες είναι και πολλοί αστυνομικοί. Όλη τη νύχτα, η αστυνομία εισβάλλει σε σπίτια απεργών, ενώ πολλοί από αυτούς καταφεύγουν στα γύρω βουνά για να αποφύγουν τη σύλληψη. Τα Μαντεμοχώρια κι ολόκληρη η περιοχή από την Αρναία μέχρι την Ολυμπιάδα και την Ιερισσό τίθενται υπό καθεστώς στρατιωτικού νόμου. Ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις (που αριθμούν περί τους 800 άνδρες) στρατοπεδεύουν στην περιοχή, αύρες διατρέχουν τα χωριά των μεταλλωρύχων, στρατιωτικές μονάδες ΛΟΚ και ΤΕΑ κάνουν ''ασκήσεις'' μέσα στα χωριά, ενώ με διάταγμα της χωροφυλακής απαγορεύεται επί μια εβδομάδα οποιαδήποτε δημόσια συνάθροιση "προς αποφυγήν δημιουργίας σοβαρών κινδύνων για τη δημόσια ασφάλεια και διαταραχής της οικονομικής ζωής στην περιοχή". Ο Μποδοσάκης ανακοινώνει στον τύπο ότι τα μεταλλεία θα επαναλειτουργήσουν κανονικά και καλεί τους εργάτες να επιστρέψουν στη δουλειά. Παρόλο το καθεστώς τρόμου που επικρατεί, τα σχέδιά του πέφτουν στο κενό», γράφει στο βιβλίο της «Η μεγάλη απεργία του 1977 στα μεταλλεία του Μαντέμ Λάκκο και της Ολυμπιάδας» η Αθηνά Σταυροπούλου (εκδόσεις Νότιος Άνεμος).
Η κατάσταση στην περιοχή είναι πολεμική. Ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής στις δηλώσεις του για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου, μεταξύ άλλων, τονίζει: «Κανένας πατριώτης δεν μπορεί να βλάπτει τον τόπο για να ικανοποιήσει το προσωπικό και το ταξικό του συμφέρον». Η κοινωνία και το συνδικαλιστικό κίνημα βρίσκονται σε αναβρασμό.
Η εκτέλεση του Αθανασιάδη – Μποδοσάκη από τη «17Ν»
Το πρωί της 1η Μαρτίου 1988, ο Αλέξανδρος Αθανασιάδης – Μποδοσάκης έφυγε από το σπίτι του περίπου στις 7:30 το πρωί, για να πάει στα γραφεία του Ιδρύματος Μποδοσάκη - Αθανασιάδη στο κέντρο της Αθήνας, στην Αμαλίας. Λίγη ώρα αργότερα, επί της λεωφόρου Κηφισίας, κοντά στη στάση του Κολεγίου, τον «πιάνει» κόκκινο φανάρι και σταματάει. Εκείνη τη στιγμή μια μοτοσικλέτα με δυο επιβάτες σταματά στο παράθυρο του οδηγού. Ο οδηγός ρωτάει: «Αθανασιάδης;». Ο εφοπλιστής κατάλαβε τι συμβαίνει και επιχείρησε να πιάσει το όπλο του.
Τότε ο συνεπιβάτης της μηχανής βγάζει το όπλο του και πυροβολεί τον Αθανασιάδη – Μποδοσάκη στο χέρι! Στη συνέχεια πυροβολεί τον βιομήχανο ακόμα πέντε φορές. Αμέσως μετά, η μοτοσυκλέτα φεύγει από το σημείο με ταχύτητα, ενώ ο Αλέξανδρος Αθανασιάδης – Μποδοσάκης μεταφέρεται στο νοσοκομείο «Υγεία» όπου λίγη ώρα αργότερα, παρά τις προσπάθειες των γιατρών θα αφήσει την τελευταία του πνοή.
Την ευθύνη για την εκτέλεση του βιομηχάνου ανέλαβε η «Ε.Ο 17 Νοέμβρη» με προκήρυξη (η οποία είχε ημερομηνία 22 Φεβρουαρίου 1988) που άφησαν τα μέλη της οργάνωσης μέσα στο αυτοκίνητο του Αθανασιάδη – Μποδοσάκη. «Είναι κωμικό και συνάμα εξοργιστικό ένας κυνικός και στυγνός καπιταλιστής σαν τον Αθανασιάδη-Μποδοσάκη που διευθύνει προσωπικά τα μεταλλεία στα Μαντεμοχώρια τα τελευταία 20 χρόνια, να παρουσιάζεται σαν ανθρωπιστής και οικολόγος. [...] Στα κάτεργα της Λάρκο, τη δεκαετία του '70 σκοτώθηκαν 15 εργάτες και σακατεύτηκαν άλλοι 1000. Στα μακάβρια μπαρουτάδικα της Πυρκάλ στο Λαύριο και στην Ελευσίνα, σκοτώθηκαν περίπου 25 και σακατεύτηκαν πολύ περισσότεροι. Συνολικά τη δεκαετία του '70 ο καπιταλιστικός όμιλος Μποδοσάκη-Αθανασιάδη στα βιομηχανικά του κάτεργα δολοφόνησε πάνω από 200 εργάτες και σακάτεψε πάνω από 2000. Χάρη σ’ αυτή την κοινωνική γαλήνη και ειρήνη, κατόρθωσε να πετύχει αστρονομικά ποσά εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης. [...] Ο Αθανασιάδης-Μποδοσάκης είναι το κλασικό υπόδειγμα του καπιταλιστή της λματ (σσ: «λούμπεν μεγαλοαστική τάξη», όρος που χρησιμοποιούσε η 17Ν). Μεσαιωνικού τύπου εκμετάλλευση, αδιαφορία για την υγεία των εργατών και για το περιβάλλον, σακάτεμά τους, καταστροφή και μόλυνση του περιβάλλοντος. Ψηλά κέρδη, χαμηλοί μισθοί, χαμηλή παραγωγικότητα, απουσία επενδύσεων εκσυγχρονισμού και ανανέωσης κεφαλαιουχικού εξοπλισμού», ανέφερε μεταξύ άλλων η προκήρυξη.
Στη δίκη της οργάνωσης η σύζυγος του βιομηχάνου είχε καταθέσει πως ο σύζυγός της: «Τους τελευταίους μήνες οπλοφορούσε, με άδεια οπλοφορίας, κι είχε το όπλο πάντα δίπλα του. Τρεις εβδομάδες πριν, είχε ειδοποιηθεί από έναν πρώην συνεργάτη του - Μανιάτης το όνομα - στο Καλυκοποιείον. Αυτός τον πήγε σε κάποιον Έλληνα, ήρωα του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ήρωα της Αντίστασης, με διασυνδέσεις με Άγγλους συμπολεμιστές στην κατοχή. Αυτός του είπε: ''Είσαι σε πάρα πολύ μεγάλο κίνδυνο''. Το έμαθα μετά τον θάνατό του, αλλά ξέρω ότι ήξερε ότι κινδυνεύει. Γιατί από τότε δε μας ξαναπήρε στο αυτοκίνητο μαζί του, ούτε εμένα ούτε τα παιδιά. Ούτε τον οδηγό. ''Μα γιατί ριψοκινδυνεύεις'' του έλεγα, όταν έπαιρνε τα σκυλιά και τα πήγαινε βόλτα στις ερημιές. ''Δε θα έρθουν ποτέ αυτοί οι άνθρωποι στα βουνά. Επιζητούν τη δημοσιότητα. Θα σε κοιτάξουν στα μάτια και θα πυροβολήσουν'', μου είχε πει, προσθέτοντας ''ένας καπετάνιος δεν εγκαταλείπει το πλοίο του που βυθίζεται''».
Για την εκτέλεση του Αθανασιάδη-Μποδοσάκη κρίθηκαν ένοχοι οι Δημήτρης Κουφοντίνας, Βασίλης Τζωρτζάτος και Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, ενώ αθώος κρίθηκε ο Χριστόδουλος Ξηρός (ο οποίος στην αρχική του κατάθεση είχε πει πως συμμετείχε στην ενέργεια της 17Ν). Όταν ο Βασίλης Τζωρτζάτος είχε συλληφθεί είχε καταθέσει στην αντιτρομοκρατική πως «Ο ''Λουκάς'' (σσ: Κουφοντίνας) με τον ''Λάμπρο'' (σσ: Γιωτόπουλος) πρότειναν να εκτελέσουμε τον βιομήχανο ως εκφραστή της μεγαλοαστικής τάξης. Περιμέναμε την ειδοποίηση, από τον ''Μανόλη'' (σσ: Ξηρό). Ο ''Μανόλης'' ήρθε. Εκεί που περιμέναμε με μια μηχανή, μας ειδοποίησε ότι έρχεται και έφυγε. Εγώ φορούσα κράνος και ο Λουκάς τραγιάσκα. Μόλις πέρασε ο Μποδοσάκης τον πλευρίσαμε πριν από το φανάρι και από τη δεξιά πλευρά του αυτοκινήτου εγώ σταμάτησα τη μηχανή και ο ''Λουκάς'' έβγαλε το σαρανταπεντάρι και του έριξε από το τζάμι τέσσερις-πέντε φορές».
Μετά την εκτέλεση του Αθανασιάδη – Μποδοσάκη οι εταιρείες που διαχειρίζονταν τα μεταλλεία χρεοκόπησαν και έκλεισαν, ενώ έμεινε «ζωντανό» μόνο το Ίδρυμα.
Τι έγραψε ο Δημήτρης Κουφοντίνας για την εκτέλεση
Στο βιβλίο του «Γεννήθηκα 17 Νοέμβρη» (εκδόσεις Λιβάνη) ο Δημήτρης Κουφοντίνας κάνει αναφορά στη συγκεκριμένη ενέργεια της οργάνωσης και αποκαλύπτει κάτι που κανείς δεν ήξερε (αλλά υποπτεύονταν). Η εκτέλεση του Αθανασιάδη – Μποδοσάκη είχε αποφασιστεί τουλάχιστον 10 χρόνια πριν τελικά γίνει, ήδη από την περίοδο των μεγάλων εργατικών κινητοποιήσεων στα Μαντεμοχώρια! Σύμφωνα με αυτά που λέει ο Κουφοντίνας, η «παλιά γενιά» της 17Ν ήταν αυτή που είχε αποφασίσει το χτύπημα στον Αναθασιάδη – Μποδοσάκη και, μάλιστα, το είχε προετοιμάσει κιόλας αλλά δεν μπόρεσε να το υλοποιήσει. Ο ίδιος ο Κουφοντίνας, μάλιστα, σημειώνει αυτό που είχαν παρατηρήσει και όσοι μελετούσαν και ερευνούσαν τη δράση της οργάνωσης (πριν την εξάρθρωση της) πως περίπου στο ίδιο σημείο της λεωφόρου Κηφισίας η 17Ν είχε πραγματοποιήσει τρεις εκτελέσεις!
«Ένα μήνα περίπου αργότερα (σσ: εννοεί την ενέργεια κατά του πράκτορα της CIA, Τζορτζ Κάρος, που εκείνη την εποχή ήταν επικεφαλής του κλιμακίου της DIA στην Ελλάδα) ήμασταν έτοιμοι να επαναφέρουμε τη δράση της 17Ν στην καθαρά ''αντικαπιταλιστική'' της διάσταση. Μέσα στο αρχικό χαρτόκουτο της 17Ν, περίμενε να αναδυθεί μια παλιά προκήρυξη, χτυπημένη ήδη σε μεμβράνη πολύγραφου οινοπνεύματος, με τίτλο ''Μποδοσάκης Αθανασιάδης. Ένας δολοφόνος της εργατικής τάξης λιγότερος''. Οι παλιοί σύντροφοι είχαν προετοιμάσει την ενέργεια την περίοδο των μεγάλων εργατικών κινητοποιήσεων στα Μαντεμοχώρια. (Τότε που αναρωτιόμουν και εγώ ''μα που είναι η 17Ν;''). Δεν μπόρεσαν όμως να την υλοποιήσουν. Τώρα έμπαινε στον καινούργιο προγραμματισμό της οργάνωσης.
Ο Αθανασιάδης Μποδοσάκης διηύθυνε προσωπικά τα μεταλλεία στα Μαντεμοχώρια. Εκεί, όπου σε 100 δραχμές μισθό που έδιναν στον εργάτη, ο Μποδοσάκης έβγαζε 526 δραχμές παραγωγή. Κολοσσιαία ποσοστά εκμετάλλευσης. Όσοι είχαμε παρακολουθήσει τους αγώνες, τις πολύμηνες απεργίες των μεταλλωρύχων, θυμόμασταν πως έβγαιναν αυτά τα κέρδη. Μόνο σε δυο Μαντεμοχώρια και μόνο από τη δεκαετία του 1970 πέθαναν (δολοφονήθηκαν, σωστότερα) εκατόν δέκα μεταλλωρύχοι. Πώς να μετρήσει όμως τους ζωντανούς νεκρούς, τους εκατοντάδες ''χαλικωμένους'' που αργοπέθαιναν, με καμένα πνευμόνια, από τη δουλειά στις υπόγειες στοές; Δίχως κανένα μέτρο προστασίας, για να μη μειωθούν ούτε στο ελάχιστο τα υπερκέρδη, που αντιστοιχούν μόνο σε συνθήκες πραγματικής δουλείας.
Ο Μποδοσάκης – Αθανασιάδης οπλοφορούσε πάντα. Εκείνο το πρωινό στην Κηφισίας άρπαξε το γεμάτο και έτοιμο πιστόλι που κρατούσε ανάμεσα στα πόδια του, στο κάθισμα, όμως δεν πρόφτασε να πυροβολήσει. Σε εκείνη τη στιγμή του κοινωνικού πολέμου και οι δυο αντίπαλοι είχαν πλήρη συνείδηση του κοινωνικού τους ρόλου, τον είχαν συνειδητά επωμιστεί, δίχως ψευδαισθήσεις, δίχως αυταπάτες.
Η ενέργεια έγινε στο ίδιο φανάρι της Λεωφόρου Κηφισίας όπου είχε χτυπηθεί ο Αμερικανός Πράκτορας Τσάντες, στο ίδιο περίπου σημείο όπου αργότερα θα χτυπηθεί ο Άγγλος στρατιωτικός ακόλουθος Σόντερς. Η ενέργεια αυτή ήταν να γίνει πιο πριν, στο Κολωνάκι, στην οδό Δεινοκράτους, αλλά είχε ματαιωθεί επειδή σύμφωνα με την επιχειρησιακή ομάδα παρουσίαζε ανυπέρβλητες δυσκολίες».
