Ελπίδες για νέες παρεμβάσεις και μέτρα που θα στηρίξουν ακόμα περισσότερο νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην Ελλάδα τα οποία καλούνται να διαχειριστούν την συνεχιζόμενη ακρίβεια σε βασικά είδη όπως τα καύσιμα ή το ψωμί, φέρνει η απόφαση της ΕΕ να προχωρήσει σε σχέδιο 300 δισ. ευρώ για την ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία
Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς η Ελλάδα μπορεί να λάβει έξτρα δάνεια μηδενικού επιτοκίου που μπορεί να φτάσουν τα ή να ξεπεράσουν τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ ενώ οι επιδοτήσεις εκτιμώνται στα 1 δισ. ευρώ.
Ειδικά οι επιδοτήσεις αποτελούν διπλό όφελος καθώς δεν δημιουργούν δημοσιονομική επιβάρυνση αλλά αντίθετα βοηθούν στη δημιουργία νέου, απαραίτητη προϋπόθεση, όπως έχει εξηγήσει το οικονομικό επιτελείο, για να επισημοποιηθεί η συζήτηση και τα σχέδια για νέα μέτρα σε τομείς όπως τα καύσιμα ή ο ΦΠΑ στα τρόφιμα.
Ωστόσο όπως επισημαίνουν αρμόδιοι κύκλοι, οι επιδοτήσεις δεν θα μπορούσαν να καλύψουν τα 1,1 δισ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση του εθνικού σχεδίου για την ενέργεια που θα ισχύσει από τον Ιούλιο, με διπλή παρέμβαση στη χονδρική και λιανική τιμή. Αυτό αφήνει ανοιχτό παράθυρο για νέα μέτρα στήριξης, όπως μείωση της λιανικής τιμής των καυσίμων, η οποία βρισκόταν και βρίσκεται στο τραπέζι των κυβερνητικών επιλογών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Γιατί οι κυρώσεις της ΕΕ δύσκολα επηρεάζουν τη Ρωσία
Επιπλέον δημοσιονομικός χώρος μπορεί να προκύψει στην περίπτωση που έρθει σε εφαρμογή το σχέδιο για εθελοντική ενιαία προμήθεια των κρατών μελών της Ε.Ε σε φυσικό αέριο, LNG και υδρογόνο. Εκτός από τα παραπάνω την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να αποφασιστεί η παράταση της γενικής ρήτρας διαφυγής και το 2023, γεγονός που προσφέρει δημοσιονομική ευελιξία στην κυβέρνηση. Ωστόσο στο οικονομικό επιτελείο δεν θέλουν επ’ ουδενί να διαταράξουν τη δημοσιονομική σταθερότητα, καθώς η Ελλάδα παρακολουθείται στενά από τις αγορές λόγω και των επικείμενων αυξήσεων επιτοκίων από την ΕΚΤ και τούτο συμβαίνει τη στιγμή που η Ελλάδα θα μέτρα αντίστροφα το χρόνο για να κατακτήσει επενδυτική βαθμίδα.
Βασική επιδίωξη της κυβέρνησης είναι η δημιουργία πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου με επιπλέον έσοδα είτε από τον τουρισμό είτε από την μείωση της τιμής του φυσικού αερίου, τα οποία θα κινητοποιήσουν νέες παρεμβάσεις.
Κομισιόν: Τα μέτρα για την ενεργειακή κρίση
Η Κομισιόν παρουσίασε την Τρίτη μια σειρά πρόσθετων βραχυπρόθεσμων μέτρων για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών της ενέργειας και την αντιμετώπιση πιθανών διακοπών του εφοδιασμού από τη Ρωσία με έναν σχεδιασμό με τον οποίο η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να βελτιστοποιηθεί, καθιστώντας την κατάλληλη για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και πιο ανθεκτική σε κραδασμούς τιμών, προστατεύοντας παράλληλα τους καταναλωτές και παρέχοντας οικονομικά προσιτή ηλεκτρική ενέργεια.
Το Σχέδιο «REPowerEU» έχει στόχο το σταδιακό τερματισμό της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και τη μεταμόρφωση του ενεργειακού συστήματος της Ευρώπης. Η επίτευξη των στόχων του REPowerEU απαιτεί πρόσθετες επενδύσεις 210 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2027, οι οποίες θα καλυφθούν από τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, καθώς και σε εθνικό, διασυνοριακό και ενωσιακό επίπεδο. O Mηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) βρίσκεται στο επίκεντρο του ενεργειακού σχεδίου που παρουσίασε η Επιτροπή.
Μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας
Η Επιτροπή προτείνει μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, προκειμένου να «προετοιμαστούμε για τις πιθανές προκλήσεις του επόμενου χειμώνα», επισημαίνοντας ότι «είναι ο ταχύτερος και φθηνότερος τρόπος αντιμετώπισης της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης και μείωσης των λογαριασμών». Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει να αυξηθεί από 9% σε 13% ο στόχος ενεργειακής απόδοσης στο πλαίσιο της δέσμης «Fit for 55» της νομοθεσίας για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι βραχυπρόθεσμες αλλαγές συμπεριφοράς για εξοικονόμηση ενέργειας (που περιγράφονται αναλυτικά σε άλλο έγγραφο) θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου και πετρελαίου κατά 5%. Παράλληλα, συστήνεται στα κράτη-μέλη να ξεκινήσουν ειδικές επικοινωνιακές εκστρατείες με στόχο τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία. Τα κράτη-μέλη ενθαρρύνονται επίσης να χρησιμοποιούν φορολογικά κίνητρα για την εξοικονόμηση ενέργειας, όπως μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ για ενεργειακά αποδοτικά συστήματα θέρμανσης, μόνωση κτιρίων, συσκευές και προϊόντα.
Διαφοροποίηση προμηθειών και κοινός μηχανισμός αγορών
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι εδώ και αρκετούς μήνες η ΕΕ έχει εξασφαλίσει επίπεδα ρεκόρ εισαγωγών LNG και φυσικού αερίου μέσω αγωγών, από διεθνείς εταίρους. Η νεοσυσταθείσα Ενεργειακή Πλατφόρμα της ΕΕ, που υποστηρίζεται από περιφερειακές ομάδες εργασίας, θα επιτρέψει εθελοντικές κοινές αγορές φυσικού αερίου, LNG και υδρογόνου. Ως επόμενο βήμα, και επαναλαμβάνοντας τη φιλοδοξία του κοινού προγράμματος αγοράς εμβολίων, η Επιτροπή θα εξετάσει την ανάπτυξη ενός «κοινού μηχανισμού αγορών» που θα διαπραγματεύεται και θα συνάπτει συμβάσεις για αγορές αερίου για λογαριασμό των συμμετεχόντων κρατών-μελών.
Επιπλέον, η Επιτροπή, θα διευκολύνει την ενεργειακή διαφοροποίηση και την οικοδόμηση μακροπρόθεσμων συνεργασιών με προμηθευτές, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας για το υδρογόνο ή άλλες πράσινες τεχνολογίες. Δίνεται προτεραιότητα στη δέσμευση της ΕΕ για την παγκόσμια πράσινη και δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, την αύξηση της εξοικονόμησης ενέργειας και της αποδοτικότητας για τη μείωση της πίεσης στις τιμές, την τόνωση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και του υδρογόνου και την ενίσχυση της ενεργειακής διπλωματίας.
Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
«Μια μαζική κλιμάκωση και επιτάχυνση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη βιομηχανία, τα κτίρια και τις μεταφορές θα επιταχύνει την ανεξαρτησία μας, θα δώσει ώθηση στην πράσινη μετάβαση και θα μειώσει τις τιμές με την πάροδο του χρόνου», τονίζει η Επιτροπή, η οποία προτείνει να αυξηθεί ο βασικός στόχος του 2030 για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από 40% σε 45% στο πλαίσιο του πακέτου «Fit for 55».
Παράλληλα, η Επιτροπή παρουσίασε μια στρατηγική της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια, με διπλασιασμό της ηλιακής φωτοβολταϊκής ισχύος έως το 2025 και εγκατάσταση 600 GW έως το 2030, καθώς και την πρωτοβουλία «Solar Rooftop Initiative» με σταδιακή νομική υποχρέωση εγκατάστασης ηλιακών συλλεκτών σε νέα δημόσια και εμπορικά κτίρια και νέα κτίρια κατοικιών. Επίσης, προτείνονται μέτρα για την ενσωμάτωση της γεωθερμικής και της ηλιακής θερμικής ενέργειας σε εκσυγχρονισμένα συστήματα αστικής και κοινόχρηστης θέρμανσης, καθώς και μία σύσταση της Επιτροπής για την αντιμετώπιση της αργής και πολύπλοκης αδειοδότησης για μεγάλα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και μια τροποποίηση της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την αναγνώρισή τους, ως «υπέρτατο δημόσιο συμφέρον».
Η Επιτροπή πρότεινε στόχο 10 εκατ. τόνων εγχώριας παραγωγής ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου και 10 εκατομμυρίων τόνων εισαγωγών έως το 2030, για την αντικατάσταση του φυσικού αερίου, του άνθρακα και του πετρελαίου σε βιομηχανίες και τομείς μεταφορών. Για να επιταχυνθεί η αγορά υδρογόνου, θα πρέπει να συμφωνηθούν από τους συννομοθέτες, επιμέρους στόχοι σε συγκεκριμένους τομείς. Η Επιτροπή δημσίευσε επίσης δύο κατ' εξουσιοδότηση πράξεις για τον ορισμό και την παραγωγή του ανανεώσιμου υδρογόνου για να διασφαλίσει ότι η παραγωγή οδηγεί σε καθαρή απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Για να επιταχυνθούν τα έργα υδρογόνου, διατίθεται πρόσθετη χρηματοδότηση 200 εκατομμυρίων ευρώ για έρευνα.
Σχέδιο για βιομεθάνιο
Καθορίζονται νέα εργαλεία, όπως μια νέα Βιομηχανική Συμμαχία Biomethane και οικονομικά κίνητρα για την αύξηση της παραγωγής βιομεθανίου στα 35 bcm έως το 2030, μεταξύ άλλων μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η αντικατάσταση του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στις βιομηχανικές διεργασίες θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και θα ενισχύσει την ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα. Η εξοικονόμηση ενέργειας, η απόδοση, η υποκατάσταση καυσίμου, ο ηλεκτρισμός και η βελτιωμένη απορρόφηση ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου, βιοαερίου και βιομεθανίου από τη βιομηχανία θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν έως και 35 bcm φυσικού αερίου έως το 2030, πέραν αυτών που προβλέπονται στο Fit for 55 προτάσεις.
Επενδύσεις
Η επίτευξη των στόχων REPowerEU απαιτεί πρόσθετες επενδύσεις 210 δισεκατομμυρίων ευρώ ως το 2027. Ήδη, είναι διαθέσιμα 225 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Η Επιτροπή ενέκρινε την Τετάρτη νομοθεσία και οδηγίες προς τα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο τροποποίησης και συμπλήρωσης των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης (RRP), στο πλαίσιο του REPowerEU. Επιπλέον, η Επιτροπή πρότεινε να αυξηθούν οι πόροι του RRF με 20 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις από την πώληση δικαιωμάτων του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ETS) που βρίσκονται επί του παρόντος στο Αποθεματικό Σταθερότητας της Αγοράς και που θα δημοπρατηθούν με τρόπο που δεν διαταράσσει την αγορά.
Στο πλαίσιο του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ), η πολιτική συνοχής θα υποστηρίξει ήδη έργα απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και πράσινης μετάβασης με έως και 100 δισεκατομμύρια ευρώ επενδύοντας σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, υδρογόνο και υποδομές. Επιπλέον 26,9 δισ. ευρώ από τα ταμεία συνοχής θα μπορούσαν να διατεθούν σε εθελοντικές μεταφορές στο RRF και άλλα 7,5 δισ. ευρώ από την Κοινή Αγροτική Πολιτική μέσω εθελοντικών μεταφορών στο RRF. Η Επιτροπή θα διπλασιάσει τη διαθέσιμη χρηματοδότηση για την πρόσκληση μεγάλης κλίμακας του 2022 του Ταμείου Καινοτομίας αυτό το φθινόπωρο σε περίπου 3 δις ευρώ. Απαιτείται, επίσης, περιορισμένη πρόσθετη υποδομή φυσικού αερίου, η οποία εκτιμάται σε επενδύσεις περίπου 10 δισ. ευρώ.
