Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις αναδεικνύονται σε έναν ακόμη ισχυρό εχθρό που έχουν να αντιμετωπίσουν οι ασθενείς που νοσηλεύονται με κορονοϊό, καθώς το αποτύπωμα που αφήνουν στους θανάτους λόγω Covid-19 είναι ισχυρό, ιδιαίτερα στη χώρα μας. Ήδη εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία, το ποσοστό των συγκεκριμένων λοιμώξεων στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερο από το μέσο όρο της Ευρώπης, ο οποίος βρίσκεται στο 5,5% , ενώ εδώ ανέρχεται περίπου στο 10%.
Οι αρνητικές επιδόσεις της οφείλονται κυρίως στην τεράστια κατανάλωση αντιβιοτικών, στην οποία η χώρα είχε αρνητική ευρωπαϊκή πρωτιά το 2019. Η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών οδηγεί στην ανθετκιτκότητα των μικροβίων, καθιστώντας τις λοιμώξεις αυτές σε μεγάλο βαθμό θανατηφόρες. Σύμφωνα με δημοσίευμα του έγκυρου επιστημονικού περιοδικού Lancet, ο αριθμός των θανάτων από πολυανθεκτικά μικρόβια στην Ελλάδα ανήλθε στους 1.626 για το 2018.
Κατά την περίοδο της πανδημίας Covid-19 καταγράφηκε μεγάλη έξαρση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ και της Ευρώπης (CDC και ECDC) να καταγράφουν αύξηση τουλάχιστον κατά 50%. Το κακό προηγούμενο της Ελλάδας έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, αφήνοντας ισχυρό αποτύπωμα στη «μαύρη» λίστα των θανάτων. Πολλοί λοιμωξιολόγοι έχουν επισημάνει ότι ένα σημαντικό ποσοστό θανάτων στους νοσηλευομένους με Covid-19 οφείλεται στα πολυανθεκτικά μικρόβια, από τα οποία μολύνθηκαν εντός του νοσοκομείου. Προ ημερών ο διευθυντής ΜΕΘ στο νοσοκομείο «Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης, Νίκος Καπραβέλος, τόνισε ότι οι μισοί θάνατοι με κορονοϊό οφείλονται σε ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις!
Το «προσωπικό στοίχημα» του υπουργού Υγείας
Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, αναγνώρισε το σοβαρό πρόβλημα που υπάρχει στη χώρα και αναφέρθηκε στην προσπάθεια «χαρτογράφησης» που γίνεται στα ελληνικά νοσοκομεία. Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Πλεύρης, το 2016, είχε νοσηλευθεί σε κρίσιμη κατάσταση σε ΜΕΘ λόγω μόλυνσης από ενδονοσοκομειακο μικρόβιο μετά από χειρουργική επέμβαση. Μάλιστα από την ανάληψη των καθηκόντων του είχε δηλώσει ότι η καταπολέμηση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων είναι ένα «προσωπικό στοίχημα».
«Τυχαίνει εκτός από υπουργός Υγείας, όπως ξέρετε, να είμαι άνθρωπος που έχω ταλαιπωρηθεί από νοσοκομειακή λοίμωξη και το γεγονός ότι στην χώρα μας παραμένουμε σε διπλάσιο ποσοστό νοσοκομειακών λοιμώξεων από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο δείχνει ότι έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Συνεπώς, ήδη έχουμε ξεκινήσει με τον ΕΟΔΥ και με την κυρία Αγαπηδάκη που είναι η γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας να κάνουμε καταγραφή στις ΜΕΘ του τι ακριβώς γίνεται.
Διότι μια σημαντική παροχή προς τον πολίτη και προς την δημόσια υγεία είναι να μπαίνει ο κόσμος στα νοσοκομεία, να γιατρεύεται από αυτό για το οποίο εισήχθη, και να μην κινδυνεύει να πεθάνει από κάτι άλλο που είναι η νοσοκομειακή λοίμωξη. Υπάρχουν ΜΕΘ στη χώρα μας που λειτουργούν με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε ποσοστό θνητότητας, υπάρχουν ΜΕΘ που είναι στο 65%, 66% και 67%. Προφανέστατα η βασική διαφορά δεν είναι το προσωπικό το οποίο υπάρχει, η βασική διαφορά είναι ότι υπάρχουν μονάδες που έχουν παραπάνω νοσοκομειακές λοιμώξεις», ανέφερε ο υπουργός Υγείας.
Τους τελευταίους μήνες ο ΕΟΔΥ έχει ξεκινήσει εντατική καταγραφή της επίπτωσης των νοσοκομειακών λοιμώξεων στη χώρα μας μετά από τα δύο τελευταία απαιτητικά χρόνια για τις υπηρεσίες υγείας λόγω της πανδημίας COVID-19. Η καταγραφή και η εκτίμηση κινδύνου για τα επιμέρους παθογόνα πραγματοποιείται με βάση τα διεθνή πρωτόκολλα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.
Το προσεχές διάστημα τα δεδομένα της συστηματικής καταγραφής του ΕΟΔΥ θα είναι διαθέσιμα στην επιστημονική κοινότητα και στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων και τη χάραξη εθνικών στρατηγικών μείωσης των νοσοκομειακών λοιμώξεων στα νοσοκομεία της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του αποικισμού και της λοίμωξης από Candida auris.
Πρόγραμμα ελέγχου και πρόληψης
Στην Ελλάδα, από το 2021, διεξάγεται ένα Πανελλήνιο Πρόγραμμα για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Νοσοκομειακών λοιμώξεων και της Μικροβιακής αντοχής. Πρόκειται για ένα πενταετές σχέδιο (2021-2026) που στοχεύει να μετατρέψει σε κόμβους βέλτιστων πρακτικών για την Πρόληψη & τον Έλεγχο των Λοιμώξεων δέκα από τα μεγαλύτερα δημόσια νοσοκομεία της χώρας:
- Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού»
- Γενικό Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»
- Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «O Ευαγγελισμός»
- Αντικαρκινικό – Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Άγιος Σάββας»
- Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν»
- Γενικό Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης
- Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης
- Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας
- Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών (Ρίου) «Παναγία η Βοήθεια»
- Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου ΠΑΓΝΗ
Το πρόγραμμα GRIPP-SNF πραγματοποιείται με την αποκλειστική δωρεά και χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, Υλοποιείται από το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων – CLEO, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (Ο.ΔΙ.Π.Υ.), το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), το Υπουργείο Υγείας, τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) και το Ινστιτούτο Βελτίωσης της Υγείας (IHI) της Αμερικής.
Επιτήρηση & έλεγχος στις μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας
Με το άρθρο 37, το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείαας «Γιατρός για όλους», που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα, θεσμοθετεί την επιτήρηση και τον έλεγχο των λοιμώξεων και στις Δημόσιες Μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ). Στο πλαίσιο αυτό, ορίζονται οι υπεύθυνοι επιτήρησης λοιμώξεων και οι μονάδες ΠΦΥ συνδέονται με Νοσοκομεία Αναφοράς για την υποστήριξη των μέτρων επιτήρησης λοιμώξεων. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, δεδομένου ότι η χώρα μας καταγράφει χαμηλές επιδόσεις στον τομέα των λοιμώξεων εντός μονάδων υγείας, πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό μέτρο Δημόσιας Υγείας, που μειώνει τα περιστατικά λοιμώξεων και δίνει μεγαλύτερο αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες. ειδικά κατά τη διάρκεια της επιδημίας όπου παρατηρείται μεγάλη έξαρση ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
