Ισχυρές πιέσεις θα δεχθεί τα επόμενα χρόνια το ασφαλιστικό σύστημα λόγω του δημογραφικού, χωρίς να αποκλείεται μια μελλοντική αύξηση στο γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης.
Σύμφωνα με τα ισχύοντα (διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου, η οποία δεν καταργήθηκε), από την Πρωτοχρονιά του 2024 τα όρια ηλικίας θα ανακαθορίζονται ανά τριετία, με βάση πάντα το προσδόκιμο ζωής.
Ουσιαστικά η πρώτη αναπροσαρμογή θα μπορούσε να έχει ξεκινήσει από την 1/1/2021 (βάσει της μεταβολής στο προσδόκιμο ζωής κατά τη δεκαετία 2010-2020).
Ωστόσο η πανδημική κρίση και τα ήδη υψηλά όρια ηλικίας στη χώρα μας «φρέναραν» μια τέτοια αρνητική εξέλιξη.
Η κυβέρνηση αποκλείει πάντως το ενδεχόμενο νέας αύξησης του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, αφού η χώρα μας βρίσκεται σήμερα στην κορυφή των χωρών της ΕΕ όσον αφορά το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης (λόγω μνημονίων), αλλά και τη μέση πραγματική ηλικία αποχώρησης από τον ενεργό εργασιακό βίο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ελεγκτικό Συνέδριο: Οι συνταξιούχοι βουλευτές δεν δικαιούνται την «έκτακτη παροχή» των δικαστών
Διευκρινίσεις για το θέμα αυτό παρέχει ο εργατολόγος Δημήτρης Μπούρλος, ο οποίος σημειώνει τα εξής: «Υπάρχει μια νομοθετική ρύθμιση που συνδέει την εξέλιξη των ηλικιακών ορίων με το προσδόκιμο ζωής. Ορίζει δε ότι μετά το 2021 το όριο ηλικίας θα αναπροσαρμοστεί λαμβάνοντας υπόψη τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής της δεκαετίας 2010-2020, από δε το 2024 ο ανακαθορισμός θα γίνεται ανά τριετία.»
» Με βάση όσα γνωρίζουμε, από το 2010 έως το 2015 είχαμε αύξηση του προσδόκιμου ζωής (περίπου κατά έναν χρόνο), την περίοδο όμως 2015-2020 δεν φαίνεται να υπάρχει αντίστοιχη αύξηση. Επομένως, με βάση τη ρύθμιση αυτή, ενδεχομένως να υπήρχε ζήτημα αύξησης του ηλικιακού ορίου κατά ένα περίπου έτος.»
«Ωστόσο στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι η ίδια η διάταξη ορίζει ως ηλικιακό όριο αναφοράς το 65ο έτος της ηλικίας, που ήταν αυτό που ίσχυε ως ανώτατο ηλικιακό όριο κατά τη θέσπιση της διάταξης. Ηδη όμως το ηλικιακό αυτό όριο έχει αυξηθεί κατά δύο έτη, το δε ανώτατο ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης είναι το 67ο. Τούτο βεβαίως σημαίνει ότι με βάση αυτή τη νομοθετική πρόβλεψη δεν θα πρέπει να τεθεί, τουλάχιστον για τα επόμενα έτη, ζήτημα αύξησης των ηλικιακών ορίων» επισημαίνει ο κ. Μπούρλος.
Η αναλογία
Εως το 2050 προβλέπεται πως θα διπλασιαστεί ο αριθμός των συνταξιούχων που αντιστοιχούν σε κάθε 100 εργαζομένους.
Ετσι, ενώ το 1990 η αναλογία ήταν 22,9 άτομα άνω των 65 ετών ανά 100 εργαζομένους, το 2020 η αναλογία βρέθηκε στο 37,8 και το 2050 θα φτάσει στο δυσοίωνο 75.
Ο θόρυβος για νέα αύξηση στο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης δημιουργήθηκε από τις δυσοίωνες προβλέψεις για την Ελλάδα που έκανε ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και αναφέρονται στην ετήσια έκθεσή του για τις συντάξεις (Pensions at a Glance 2021).
Στην έκθεσή του για τα συνταξιοδοτικά συστήματα των χωρών-μελών του, ο Οργανισμός αναφερόμενος στη χώρα μας κάνει την εκτίμηση ότι ίσως μέχρι το 2050, λόγω βελτίωσης του προσδόκιμου ζωής, θα πρέπει να αυξηθεί το όριο ηλικίας κατά 2,8 έτη.
Η αναπροσαρμογή αυτή θα προκύψει σε σχέση με το 62ο έτος ηλικίας (και 40 έτη ασφάλισης), που είναι ένα εκ των δύο ορίων που έχει θέσει το ισχύον ασφαλιστικό σύστημα στη χώρα (το άλλο είναι το 67ο έτος με 15 χρόνια ασφάλισης).
Τονίζεται ότι στη χώρα μας από την 1/1/2022 υπάρχουν 3 επιλογές:
1. Για πλήρη σύνταξη το όριο ηλικίας καθορίζονται στο 62ο έτος της ηλικίας (με 40 έτη ή 12.000 ημέρες ασφάλισης).
2. Για πλήρη σύνταξη το όριο ηλικίας καθορίζονται στο 67ο έτος (με 15ετία ή 4.500 ημερομίσθια ασφάλισης).
3. Για μειωμένη σύνταξη το όριο είναι 62 έτη με 4.500 ημέρες ασφάλισης.
Οι κατηγορίες
Με βάση αυτά τα δεδομένα διαμορφώνονται τρεις κατηγορίες ασφαλισμένων:
Α) Αυτοί που έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης έως τις 18/8/2015. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι μπορούν να υποβάλουν οποτεδήποτε το αίτημα συνταξιοδότησής τους και μετά την 01/01/2022, χωρίς να απειλούνται από ενδεχόμενη αύξηση του ορίου ηλικίας
Β) Οσοι ασφαλισμένοι κατοχύρωσαν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως τις 31/12/2021. Οι εν λόγω ασφαλισμένοι μπορούν να ασκήσουν οποτεδήποτε το δικαίωμά τους, και μετά την 1/1/2022, όταν συμπληρώσουν το νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης και δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας.
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται μητέρες με ανήλικα τέκνα (ΙΚΑ), οι τρίτεκνοι (Δημόσιο), καθώς και η πολυπληθής κατηγορία των ασφαλισμένων με 35ετία.
Ετσι, για παράδειγμα, μητέρα ανηλίκου με 5.500 ένσημα (το 2012) στον ιδιωτικό τομέα η οποία ήταν 52 ετών το 2017, έχει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί στα 58 και 5 μήνες. Το όριο ηλικίας της συμπληρώνεται το 2023, δηλαδή μετά την 1η Ιανουαρίου 2022. Επομένως διατηρεί το δικαίωμά της να βγει στη σύνταξη πριν από τα 62.
Γ) Οι ασφαλισμένοι που δεν πρόλαβαν να κατοχυρώσουν το δικαίωμα συνταξιοδότησης έως το τέλος του 2021, με αποτέλεσμα να υπαχθούν στο γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης.
Αυτή η κατηγορία ασφαλισμένων θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 έτη, αν τότε έχει συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης. Διαφορετικά, αν έχει λιγότερο χρόνο ασφάλισης, θα συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη στα 67 έτη και με μειωμένη στα 62 έτη.
