Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός αποτελεί ένα σοβαρότατο πρόβλημα με ποικίλες επιπτώσεις στην ψυχολογία των παιδιών.
Ο σχολικός εκφοβισμός ορίζεται ως βίαιες και επιθετικές συμπεριφορές που εκδηλώνονται απρόσκλητα από μαθητές με εσκεμμένο επαναλαμβανόμενο τρόπο, αποσκοπώντας στην πρόκληση σωματικής βλάβης ή ψυχολογικού πόνου σε άλλους μαθητές μέσα ή έξω από χώρο του σχολείου.
Ο εκφοβισμός συνήθως κατευθύνεται προς μαθητές-θύματα που εκλαμβάνονται από τους θύτες ως αδύναμα σε σωματική ή αντιληπτή δύναμη.
Οι συμπεριφορές εκφοβισμού παίρνουν τρείς μορφές : άμεση σωματική βία, λεκτική βία, και διαπροσωπικό-κοινωνικό αποκλεισμό. Ο κοινωνικός αποκλεισμός συμπεριλαμβάνει τη διάδοση κατασκευασμένων φημών, την περιθωριοποίηση και αποκλεισμό από την ομάδα, και την κοινωνική απόρριψη.
Δεν είναι μόνο τα θύματα του εκφοβισμού που υποφέρουν. Οι θύτες έχουν χειρότερη ψυχο-κοινωνική προσαρμογή σε σύγκριση με συνομηλίκους τους που δεν συμμετέχουν σε επεισόδια ενδοσκοπικής βίας. Μια πρόσφατη ανασκόπηση διαχρονικών μελετών (Ttofietal. , 2011 ) έδειξε ότι οι θύτες σχολικής βίας είχαν διπλή πιθανότητα να εμπλακούν σε παραβατικές συμπεριφορές στην ενήλικη ζωή, συγκριτικά με μαθητές που δεν ήταν θύτες.
Τι μπορεί να κάνει ένα παιδί που δέχεται bullying
Είναι σημαντικό να είστε δίπλα στο παιδί σας ώστε να αναγνωρίσετε έγκαιρα τα σημάδια ότι κάτι δεν πάει καλά στο σχολείο. Καθημερινά να το στηρίζετε και να του μιλάτε λέγοντας ότι κάθε πρόβλημα έχει τη λύση του.
Είναι σημαντικό επίσης να ακούει από εσάς ότι :
- Γι' αυτό που συμβαίνει δεν φταίει το παιδί. Δεν υπάρχει καμία πραγματική αιτία για να το χτυπάει κάποιος ή για να μιλάει άσχημα.
- Πολλά παιδιά στα σχολεία βιώνουν τέτοιες καταστάσεις.
- Θα πρέπει να νιώθει περήφανο για τον εαυτό του.
- Εάν το απασχολεί κάτι πρέπει να το μοιράζεται με τον δάσκαλό του ή μαζί σας. συμβεί κάτι το μοιραζόμαστε με τους δασκάλους και τους γονείς μας.
- Οι δυσκολίες δεν εξαφανίζονται ποτέ από μόνες τους. Εάν συμβεί μια φορά είναι πολύ πιθανό να ξανασυμβεί.
- Η απομόνωση δεν είναι η λύση. Και άλλα παιδιά μπορεί να έχουν ενοχληθεί από τη συμπεριφορά εκφοβισμού. Πρέπει να μάθει να μιλάει.
- Η αδιαφορία δεν είναι λύση. Η δράση ναι.
- Το να απαντήσει με τον ίδιο τρόπο, δεν θα το βοηθήσει. Απλά θα κάνεις κάτι που έτσι και αλλιώς το ενοχλεί.
Τι πρέπει να κάνετε ως γονείς
- να εξηγείτε με σαφήνεια και παραδείγματα ότι καμία μορφή βίας δεν επιτρέπεται να ασκείται στα παιδιά. Κανένας λόγος και καμία αφορμή δεν δικαιολογεί την χρήση βίας και ποτέ δεν φταίει ένα παιδί που του ασκείται βία.
- να τονίζετε ότι εκφοβισμός μπορεί να υπάρχει και στα πλαίσια σχέσεων που θεωρούμε φιλικές/συντροφικές. Μπορείτε να πείτε στα παιδιά: «Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να σε κάνει να αισθάνεσαι πόνο, ντροπή, ενοχές ή άβολα, ακόμα κι αν είναι ένα πρόσωπο που το αγαπάς ή το νοιάζεσαι ή το θεωρείς φίλο/η σου. Μπορείς και πρέπει να αντιδράσεις! Μπορείς να ζητήσεις βοήθεια, μη το περάσεις μόνος/η σου!»
- να ενισχύετε τα παιδιά να παίρνουν θέση ενεργά κατά του εκφοβισμού, δείχνοντας ότι αυτές οι συμπεριφορές δεν είναι αποδεκτές, ούτε αστείες. Αν μπορούν, ας προσπαθήσουν να κινητοποιούν και την παρέα τους ενάντια σε τέτοια περιστατικά.
- να βοηθήσετε τα παιδιά να καταλάβουν ότι η δύναμη ενός παιδιού που εκφοβίζει αντλείται από τα παιδιά που βλέπουν τις πράξεις αυτές και τις επικυρώνουν με την στάση τους.
- να επισημάνετε ότι κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να μην συμπαθεί κάποιο άλλο παιδί για οποιονδήποτε λόγο, όμως δεν έχει κανένα δικαίωμα να το εκφοβίζει επειδή δεν το συμπαθεί. Έχει την επιλογή να μην είναι φίλοι/ες, να μην κάνουν παρέα.
Ομιλίες στα σχολεία
Το υπουργείο Παιδείας με αφορμή Πανελλήνια Ημέρα κατά της Βίας στο σχολείο έχει ζητήσει από τις σχολικές μονάδες της χώρας να αφιερώσουν χρόνο έως και την Τετάρτη 9 Μαρτίου 2022, (δύο ή περισσότερες διδακτικές ώρες με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών) σε δράσεις-συζητήσειςεκδηλώσεις (π.χ. βιβλιοπαρουσιάσεις, προβολές ταινιών, εικαστικά εργαστήρια, διαδραστικές ομιλίες, κ.α.) με στόχο την ευαισθητοποίηση σε θέματα βίας και σχολικού εκφοβισμού.
Μίλα τώρα
“Το Χαμόγελο του Παιδιού” και το «YouSmile», το Ευρωπαϊκό Εθελοντικό Δίκτυο Μαθητών και Μαθητριών του Οργανισμού με τη συνεργασία του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Σχολικού Εκφοβισμού (E.A.N) υλοποιεί την πανελλαδική, ετήσια εκστρατεία “Μίλα Τώρα”.
Η εκστρατεία εστιάζει στην ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση ενάντια στο φαινόμενο της Ενδοσχολικής Βίας και τον Εκφοβισμό / Bullying.
Η εκστρατεία ξεκινά την 9η Μαρτίου 2022 και καθόλη τη διάρκεια του έτους θα πραγματοποιηθούν δράσεις από το «YouSmile» και από «Το Χαμόγελο του Παιδιού» και την εξειδικευμένη επιστημονική του ομάδα.
Για βοήθεια οι συζητήσεις με ψυχολόγο μπορείτε να απευθύνεστε στο «Χαμόγελο του Παιδιού» και στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα παιδιά SOS-1056 (τηλεφωνικά, με mail ή μέσω chat).
