Μετά τις κάμερες στα σχολεία, το υπουργείο Παιδείας βρήκε τρόπο να βάλει κάμερες και στους εσωτερικούς χώρους των πανεπιστημίων κι όχι μόνο στους εξωτερικούς, όπως είθισται με τις κάμερες ασφαλείας.
Ερωτήματα προκαλεί η στάση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), η οποία μάλιστα τηρεί σιγή ιχθύος για το ζήτημα της τοποθέτησης καμερών στα πανεπιστήμια. Ωστόσο έδωσε τις «ευλογίες» της στο εγχείρημα του υπουργείου για την τοποθέτηση καμερών στις αίθουσες διδασκαλίας των σχολείων.
Συγκεκριμένα, η Αρχή έκρινε τον περασμένο Σεπτέμβριο ότι η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όπως αυτή ψηφίστηκε, είναι «απολύτως συμβατή με τη βασική αποστολή του κράτους για παροχή εκπαίδευσης και δεν αντίκειται στη νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα».
Επιπλέον έλαβε υπόψη ότι και η «ζωντανή μετάδοση» του μαθήματος γίνεται σε εξαιρετικές περιστάσεις, όπως αυτή της πανδημίας, με τη λήψη προστατευτικών μέτρων και εγγυήσεων. Η Αρχή έκρινε ότι «τα συγκρουόμενα συνταγματικά αγαθά βρίσκονται σε αρμονία» και ότι «η ορθότητα της κρίσης αυτής είναι προφανής στην περίπτωση της “κλασικής” σύγχρονης τηλεκπαίδευσης σε καιρό πανδημίας, όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα λειτουργίας της τάξης σε σχολική αίθουσα».
Τα συστήματα επιτήρησης
Το νέο νομοσχέδιο αναφέρει ότι «κάθε ΑΕΙ, με κριτήριο το μέγεθός του, τις ιδιαίτερες ανάγκες, τη συχνότητα εμφάνισης παραβατικών συμπεριφορών και τη διαβάθμιση του επιπέδου ασφάλειας και προστασίας του, τοποθετεί ηλεκτρονικά και λοιπά συστήματα ασφάλειας που καλύπτουν μέρος ή το σύνολο των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων του».
Στο νομοσχέδιο προτείνονται τα παρακάτω συστήματα:
● Μέσα επιτήρησης με τη λήψη ή καταγραφή εικόνας και ήχου σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους του ΑΕΙ.
● Ηλεκτρονικά μηχανήματα ανίχνευσης απαγορευμένων αντικειμένων και ουσιών στις εισόδους εξωτερικών ή εσωτερικών χώρων των ΑΕΙ.
● Μέσα ειδοποίησης άμεσου κινδύνου με φωτεινή ένδειξη και ηχητικά, όπως συναγερμός.
● Αισθητήρες ανίχνευσης κίνησης και αποσυναρμολόγησης.
Κέντρο ελέγχου στα ΑΕΙ
Σε κάθε ΑΕΙ εγκαθίσταται Κέντρο Ελέγχου και Λήψης Σημάτων και Εικόνων, το οποίο συνδέεται με όλα τα τεχνολογικά συστήματα ασφάλειας και επικοινωνιών που λειτουργούν εντός του ΑΕΙ, όπως προβλέπεται στο νομοσχέδιο.
Η απόφαση για την εγκατάσταση και λειτουργία του Κέντρου Ελέγχου και Λήψης Σημάτων και Εικόνων εκδίδεται ύστερα από διενέργεια μελέτης εκτίμησης αντίκτυπου σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Επιπλέον, για την αποθήκευση του υλικού και την επεξεργασία του από τα συστήματα ασφαλείας, ορίζονται ως υπεύθυνοι επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα το ΑΕΙ και η Ελληνική Αστυνομία, εφόσον το ίδρυμα διαθέτει προσωπικό της πανεπιστημιακής αστυνομίας (ΟΠΠΙ).
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα συστήματα επιτήρησης «δεν καταγράφουν τις πανεπιστημιακές παραδόσεις ή τους χώρους εργασίας του διδακτικού και διοικητικού προσωπικού».
Οι αντιφάσεις της Αρχής
Πάντως, είναι γεγονός ότι η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα έχει αλλάξει τη στάση της απέναντι στο ζήτημα των καμερών. Διότι, μόλις έναν χρόνο πριν δώσει την έγκρισή της για τις κάμερες στα σχολεία, είχε αποφασίσει ότι δεν θα επιτρέπονται όταν αυτά λειτουργούν και υπάρχουν μαθητές στις σχολικές αίθουσες.
Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο του 2019 η Αρχή, με την υπ’ αριθμόν 21/2019 απόφασή της, έκρινε ότι: «Ένα δημόσιο σχολείο δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιεί σύστημα βιντεοεπιτήρησης κατά τις ώρες που αυτό λειτουργεί, ενώ κατά τις ώρες μη λειτουργίας της σχολικής μονάδας αρμόδιος για την προστασία του χώρου είναι ο εκάστοτε δήμος και άρα μόνον αυτός μπορεί να αποτελεί τον υπεύθυνο επεξεργασίας δεδομένων».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Σενάρια για είσοδο στα Πανεπιστήμια με barcode ή κάρτες - Η απάντηση του Υπουργείου Παιδείας
Η Αρχή, πριν πάρει την απόφασή της, έλαβε υπόψη ότι η διαχείριση των σχολικών χώρων κατά τον χρόνο μη λειτουργίας των σχολικών μονάδων και η αρμοδιότητα συντήρησης, καθαριότητας και φύλαξης των σχολικών κτηρίων ανήκουν στους δήμους, καθώς και ότι η χρήση συστήματος βιντεοεπιτήρησης από δημόσιες αρχές για την προστασία προσώπων και αγαθών επιτρέπεται μόνον στους χώρους τους οποίους διαχειρίζονται.
Ακόμη η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εξέτασε το 2016 καταγγελία εναντίον του Πανεπιστημίου Κρήτης σε σχέση με τη λειτουργία καμερών εντός των πανεπιστημίων για τα λεγόμενα «ανοικτά ακαδημαϊκά μαθήματα του Πανεπιστημίου Κρήτης».
Σύμφωνα με την καταγγελία σε αμφιθέατρα του Πανεπιστημίου Κρήτης έχουν τοποθετηθεί κάμερες για τα «ανοικτά ακαδημαϊκά μαθήματα του Πανεπιστημίου Κρήτης», χωρίς προηγούμενη ενημέρωση της ακαδημαϊκής κοινότητας και χωρίς τη συγκατάθεση των φοιτητών και των καθηγητών. Στην καταγγελία αναφερόταν ότι οι κάμερες, ακόμα και όταν δεν λειτουργούν, μπορεί να έχουν μια πειθαρχική και αυτολογοκριτική επίδραση στους παρευρισκόμενους.
Τότε η Αρχή έκρινε ότι η απευθείας μετάδοση ή η μαγνητοσκόπηση και ανάρτηση πανεπιστημιακών μαθημάτων / παραδόσεων στο διαδίκτυο συνεπάγεται την άμεση επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, και συγκεκριμένα των δεδομένων εικόνας και φωνής του εκάστοτε διδάσκοντος καθηγητή.
Αποφάσισε πως η επεξεργασία των δεδομένων επιτρέπεται μόνο με τη συγκατάθεση των καθηγητών και την ενημέρωση των φοιτητών για τις ενεργές κάμερες.
Ωστόσο, αν κάποιος φοιτητής δεν επιθυμεί την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων του, μέσω της ηχογράφησης της φωνής του κατά την υποβολή κάποιου ερωτήματος στη διάρκεια του μαθήματος, θα πρέπει να παρέχεται εναλλακτικός τρόπος υποβολής ερωτήσεων στον διδάσκοντα και να υπάρχει μέριμνα ώστε να μην υπάρξει μετάδοση της φωνής του φοιτητή στο διαδίκτυο.
