Με τη μάχη με τις φλόγες να είναι σε πλήρη εξέλιξη στην Εύβοια, επανέρχεται στην επικαιρότητα το θέμα της δασοπυρόσβεσης και των μέσων που διαθέτει η Ελλάδα και σε αυτή τη συζήτηση, εξέχουσα θέση κατέχουν τα εμβληματικά Καναντέρ (Canadair), που σηκώνουν μεγάλο βάρος των επιχειρήσεων. Ωστόσο, δεν είναι ο μόνος τύπος αεροπλάνου, που χρησιμοποιείται για σκοπούς δασοπυρόσβεσης στη χώρα μας: Οι τρεις τύποι πυροσβεστικών αεροσκαφών, όπως παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα της Πολεμικής Αεροπορίας, είναι οι εξής:
Canadair CL-215GR:Η κύρια αποστολή του είναι η αεροπυρόσβεση, αλλά χρησιμοποιείται και σε αποστολές έρευνας και διάσωσης. Έχει τη δυνατότητα λήψης 5000 λίτρων νερού σε δώδεκα δευτερόλεπτα. Φέρει δίχρωμη παραλλαγή με κίτρινο και κόκκινο χρώμα. Τα CL-215 έχουν δυνατότητα προσθαλάσσωσης σε λίμνες ή θάλασσα, με σκοπό την πλήρωση των δεξαμενών τους με νερό. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί επιβραδυντικό υγρό. Μια σχετικά άγνωστη πτυχή του επιχειρησιακού έργου του αεροσκάφους, είναι η έρευνα και η διάσωση. Μπορεί να προσθαλασσωθεί και να περισυλλέξει ναυαγούς, με τη βοήθεια λέμβου που μεταφέρεται στην άτρακτο. Μέχρι την εμφάνιση του ελικοπτέρου, αυτός ήταν άλλωστε ο μόνος τρόπος διάσωσης από αέρος, αποστολή που αναλάμβαναν στο παρελθόν οι αεράκατοι.
Canadair CL-415: To CL-415 είναι ο διάδοχος του ομώνυμου CL-215. Η κύρια αποστολή του, είναι η αεροπυρόσβεση αλλά χρησιμοποιείται και σε αποστολές έρευνας και διάσωσης. Είναι αισθητά αναβαθμισμένο, σε σχέση με τον προκάτοχό του. Το πλέον εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του αεροσκάφους, είναι ότι έχει τη δυνατότητα λήψης 5455 λίτρων νερού σε 12 δευτερόλεπτα. Τα CL-415 βρίσκονται στην 113 Πτέρυγα Μάχης στη Θεσσαλονίκη, στην 383 Μοίρα Ειδικών Επιχειρήσεων και Αεροπυρόσβεσης «Πρωτέας». Φέρει δίχρωμη παραλλαγή με κίτρινο και κόκκινο χρώμα.
PZL (Mielec) M-18B «Dromader»:Στα χρόνια του ψυχρού πολέμου, η ΠΑ ήταν η μοναδική αεροπορία του ΝΑΤΟ, που διέθετε στο δυναμικό της κάποια αεροσκάφη που κατασκευάστηκαν σε χώρα του Ανατολικού συνασπισμού. Αυτά δεν ήταν μαχητικά, αλλά αεροσκάφη αγροτικών εφαρμογών Πολωνικής κατασκευής PZL (Mielec) M-18.
Τριάντα αγοράστηκαν μεταξύ Μαρτίου ’83 και Ιανουαρίου ’84, με πολύ ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής. Από τότε υπηρετούν στην 359 ΜΑΕΔΥ, με αποστολή αεροψεκασμούς και πυρόσβεση. Σήμερα ο ρόλος τους έχει επικεντρωθεί στην πυρόσβεση, μετά τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν στους αεροψεκασμούς για λόγους προστασίας του οικοσυστήματος.
Ως πυροβεστικό το PZL, είναι κατάλληλο για τη μορφολογία του ελληνικού εδάφους καθώς μπορεί να προσεγγίσει, δύσβατες ορεινές εκτάσεις με κλίσεις έως και 60%. Μπορεί να μεταφέρει 2500lt υγρού φορτίου. Αποτελεί ενδιαφέρον προϊόν διεθνούς τεχνολογικής συνεργασίας, καθώς το αεροσκάφος σχεδιάστηκε με τη βοήθεια της αμερικανικής εταιρείας Rockwell, για να κατασκευαστεί στην Πολωνία με προοπτική εξαγωγών σε δυτικές χώρες.
Τα δεδομένα στην Ελλάδα
Γιατί δεν αγοράζει η Ελλάδα μεγαλύτερο αριθμό αεροσκαφών πυρόσβεσης; Πόσα χρειαζόμαστε στη μάχη με τις δασικές πυρκαγιές;
Και να επιθυμούσαμε να αποκτήσουμε περισσότερα από αυτά τα ειδικά αεροσκάφη, αυτό δεν γίνεται, εξαιτίας μιας ιδιάζουσας κατάστασης που έχει σχέση με την παύση της παραγωγής του τύπου, που έχει επιλεγεί εδώ και τρεις δεκαετίες, ως ο κύριος τύπος για την αεροπυρόσβεση στην Ελλάδα από την Πολεμική Αεροπορία.
Από το 2015 τα γνωστά μας “Canadair” δεν παράγονται. Πρόκειται για ένα πυροσβεστικό μέσο, που πωλούνταν σε δύο γενιές (CL-215 και CL-415), ξεκίνησε να κατασκευάζεται στη δεκαετία του ’60 με γαλλική μάλιστα πρωτοβουλία και χρηματοδότηση, αν και είναι καναδικής προέλευσης, καθώς ο στρατηγός Ντε Γκωλ, ήθελε να κάνει ένα άνοιγμα στις γαλλικές επαρχίες του Καναδά για πολιτικούς λόγους.
Μάλιστα, η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα, που απέκτησε τον ειδικό τύπο μετά την ίδια τη Γαλλία και όπως στην περίπτωση των υπολοίπων χωρών, που λειτουργούν μεγάλους στόλους αεροπυρόσβεσης η εικόνα δεν διαφέρει από αυτή της Ελλάδας.
Οι στόλοι των άλλων χωρών
Αν κοιτάξουμε τους στόλους γύρω μας, θα δούμε πως χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, χώρες που έχουν αντίστοιχα προβλήματα κάθε καλοκαίρι, διαθέτουν περίπου αντίστοιχους στόλους με τους δικούς μας, ίσως μόνο κατά τι νεότερους, δεν διαθέτουν δηλαδή 50, 100 ή 200 αεροπλάνα.
Μια δύναμη πυροσβεστικών εναέριων μέσων, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, δεν μπορεί να είναι μεγάλη καθώς αυτά τα αεροσκάφη ”γράφουν” πάρα πολύ λίγες ώρες, σε μια συγκεκριμένη περίοδο, ενώ η κάθε χώρα αγοράζει μικρό αριθμό.
Η Ευρώπη και ο μηχανισμός RescEU
Σημαντική πάντως για τις μελλοντικές εξελίξεις στον τομέα της αεροπυρόσβεσης, αναμένεται να είναι και η συνδρομή σήμερα αλλά και στο μέλλον, του νέου μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ, του RescEU, ενός μηχανισμού που ενεργοποιείται όταν υπάρχει αίτημα μιας χώρας που συμμετέχει σε αυτόν.
Η ευρωπαϊκή πτυχή στον τομέα της αεροπυρόσβεσης, είναι η εξαιρετικά σημαντική νέα εξέλιξη, που μπορεί να προκύψει στο άμεσο μέλλον συνδυαστικά με ευρωπαϊκή προμήθεια αεροσκαφών, για τα κράτη που συμμετέχουν και συνεισφέρουν στον κοινό σχεδιασμό.
Το σημαντικό εδώ είναι, πως η αρχική αγορά των μέσων θα γίνει με κοινή συνεισφορά, η συντήρηση, εκπαίδευση, διατήρηση του στόλου θα γίνει επίσης με μια κοινή συνεισφορά και τον στόλο θα διαχειρίζεται ένα όργανο που θα μεταφέρει αεροπλάνα όπου χρειαστεί, ενώ σε έναν τέτοιο ευρωπαϊκό στόλο θα πρέπει να υπάρχει και μια κοινή εμπιστοσύνη.
Να σημειώσουμε ότι το 2000 παραγγείλαμε 10 Canandair και είχαμε ανάγκες για άλλα 5, αλλά δεν τα παραγγείλαμε ποτέ. Δεν αντικαταστήσαμε τα παλαιότερα, χάσαμε 3 από τα νεότερα και έχουμε μείνει με 7, τα οποία είναι η ραχοκοκαλιά του στόλου μας. Έχουμε και τα παλαιότερα που εξακολουθούν να προσφέρουν, καθώς και ένα στόλο, από νοικιασμένα μέσα τα οποία συμπληρώνουν την υποδομή.
Να μην λησμονούμε όμως πως η καθημερινότητα των πιλότων των πυροσβεστικών αεροσκαφών καναντέρ, είναι γεμάτη με δυσκολίες και κινδύνους οι οποίοι δηλώνουν απόλυτα έτοιμοι για κάθε νέα μάχη.
Πρέπει να αναφερθεί, το δύσκολο έργο των πιλότων αυτών των αεροσκαφών, που παρά τις αντιξοότητες και τις συνθήκες πτήσης, υψηλές θερμοκρασίες (δυσκολεύουν τις πτήσεις), κατοικημένες περιοχές (δυσκολία ρίψης νερού), μικροκλίμα φωτιάς (θερμές εναέριες μάζες, που κάνουν επικίνδυνη μία πτήση πάνω τους) οι πιλότοι της πυροσβεστικής και της πολεμικής αεροπορίας, καταφέρνουν να περιορίσουν και να σβήσουν τη φωτιά.
Παρά ταύτα όλοι οι πιλότοι μας λένε «Πάντα έχουμε στο μυαλό μας πως ο πολίτης, που σε κάποια στιγμή υποφέρει, μπορεί να είναι ένας δικός μας άνθρωπος, ο πατέρας, η μητέρα μας, ο παππούς μας... αντιμετωπίζουμε λοιπόν τους πολίτες σαν να είναι δικοί μας άνθρωποι».
