Του Χρήστου Μαζανίτη
Μετά την απόφαση εκδίωξης της Τουρκίας από το πρόγραμμα συμπαραγωγής του F-35 φούντωσε η συζήτηση περί συμπαραγωγής του αεροσκάφους στη χώρα μας.
Η πρόσφατη αναφορά του Πρωθυπουργού για απόκτηση των F-35 μόλις το επιτρέψουν τα δημοσιονομικά της χώρας αλλά και η δήλωση του υπουργού Εθνικής Άμυνας για επιδίωξη συμπαραγωγής του F-35, άνοιξε για τα καλά και πάλι η κουβέντα περί ιστορικής ευκαιρίας της Ελλάδας ένταξης στο πρόγραμμα του μαχητικού 5ης γενιάς.
Βεβαίως και θα ήταν ευχής έργον κάτι τέτοιο να γινόταν πραγματικότητα, ωστόσο τα δεδομένα μάλλον – τουλάχιστον ως έχουν – φαίνεται ότι κάνουν εξαιρετικά δύσκολο ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Σε πρόσφατο άρθρο στο enikos.gr αναλύσαμε την ιστορική ευκαιρία που έχασε η χώρα το 2009.
Ας δούμε κάποιες επιπλέον λεπτομέρειες. Στο εξαιρετικό διαφωτιστικό γράφημα της Lockheed Martin, της κατασκευάστριας εταιρείας του μαχητικού, φαίνεται ποια είναι τα τμήματα που είχε αναλάβει να κατασκευάζει η Τουρκία. Πρόκειται για το κάτω μέρος του κοκ-πιτ, που σημαίνεται με κόκκινο χρώμα, καθώς και φορείς πυραύλων που στο κάτω μέρος της ατράκτου και των φτερών. Συνολικά, 3 διαφορετικά βασικά τμήματα επί της ατράκτου. Την παραγωγή τους έχει αναλάβει η Τουρκική Αεροπορική Βιομηχανία (ΤΑΙ).
Όμως, άλλες 8 τουρκικές εταιρείες έχουν αναλάβει επιπλέον κύρια τμήματα παραγωγής, όπως:
- Τμήματα του ηλεκτροοπτικού συστήματος σκόπευσης (ASELSAN)
- Τμήματα των καλωδιώσεων (Fokker Elmo)
- Τμήματα των κινητήρων (Alp Aviation)
- Πανοραμική οθόνη κοκ-πιτ (Ayesas)
- Τμήματα της ατράκτου για λογαριασμό των BAE Systems και Northrop (Mikes)
- Θύλακες ανάσυρσης των τροχών (Kale Aerospace)
- Κέντρο εκπαίδευσης πιλότων και συντήρησης αεροσκάφους (Havelsan)
- Κέντρο συναρμολόγησης και συντήρησης κινητήρων Pratt & Whitney (Eskisehir Aviation Cluster)
Συνολικά τα 937 τουρκικής προέλευσης κομμάτια για το F-35 κατασκευάζονται από 400 διαφορετικές μικρές ή μεγάλες επιχειρήσεις στην χώρα.
Εταιρείες από τις υπόλοιπες χώρες, οι οποίες ήδη δραστηριοποιούνται στην παραγωγή του αεροσκάφους, έχουν την δυνατότητα και έχουν ήδη ζητήσει την απορρόφηση του τουρκικού υποκατασκευαστικού τμήματος. Κάτι που είναι αναμενόμενο, αφού έτσι θα διασφαλιστεί η αδιάλειπτη εξυπηρέτηση των παραγγελιών.
Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθεί στα υπ’ όψιν δημοσίευμα του τουρκικού ιστότοπου duvar, που επικαλείται πληροφορίες της εφημερίδας Dϋnya σύμφωνα με το οποίο τουρκικές εταιρείες εξετάζουν το ενδεχόμενο μεταφοράς της έδρας τους στην Βουλγαρία, για την συνέχιση παραγωγής των τμημάτων που έχουν αναλάβει.
Το μεγάλο ερώτημα, όμως, που παραμένει είναι το αν η Ελλάδα θα πάρει την θέση της Τουρκίας.
Η αβίαστη και ξεκάθαρη απάντηση στο ερώτημα είναι «όχι». Είναι πολύ μεγάλο το υποκατασκευαστικό έργο συμμετοχής στο αεροσκάφος από την Τουρκία που δεν μπορεί να το απορροφήσει η Ελλάδα ακόμη κι αν διέθετε (που δεν διαθέτει) την οικονομική ευχέρεια ανάληψης όλου αυτού του όγκου. Μιλάμε για ένα κόστος επένδυσης που σύμφωνα με μετριοπαθείς υπολογισμούς θα κινείτο στα 1,5 με 2 δισ. ευρώ. Κι αν ακόμη και σήμερα λέγαμε ότι έχουμε τα χρήματα για να προχωρήσουμε, η δημιουργία των υποδομών και η έναρξη παραγωγής θα προκαλούσε φρενάρισμα στους ρυθμούς παραγωγής του αεροσκάφους και θα τίναζαν στον αέρα το πρόγραμμα παραγγελιών.
Ωστόσο, ίσως μέσω ΕΑΒ να καταφέρει να κερδίσει κάποιο πολύ μικρό τμήμα στην παραγωγή του αεροσκάφους. Ή κάποια ελληνική εταιρεία να μπορέσει να συμμετάσχει στην προμήθεια για παράδειγμα τμήματος των καλωδιώσεων.
