Έπειτα από 42 ολόκληρα χρόνια θα τελεστεί πρώτη φορά την προσεχή Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου Θεία Λειτουργία στο ναό της Παναγίας Κανακαριάς, στη Λυθράγκωμη, η οποία βρίσκεται στην κατεχόμενη χερσόνησο της Καρπασίας.
Πρόκειται για σημαντικό εκκλησιαστικό γεγονός, δεδομένου ότι ο ναός της Παναγίας Κανακαριάς, με τα απαράμιλλης τέχνης ψηφιδωτά, αλλά και τις εξαιρετικές τοιχογραφίες, αποτελεί το σύμβολο της συλημένης, συνεπεία της τουρκικής εισβολής και κατοχής, εκκλησιαστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Σήμερα σώζεται σε κακή κατάσταση μόνο μία τοιχογραφία της Παναγίας με το Χριστό πάνω από τη νότια είσοδο του ναού.
Ο ναός πανηγύριζε στις 8 Σεπτεμβρίου, κατά την εορτή της Γεννήσεως της Θεοτόκου. Η Θεία Λειτουργία θα τελεστεί στις 9 Σεπτεμβρίου, για να μπορέσουν να μεταβούν στο ναό και αυτοί που εργάζονται το Σάββατο.
Ο π. Σωτήριος Γερολέμου, ο οποίος είναι εφημέριος στο Κίτι της Λάρνακας, ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι στη Λυθράγκωμη ζούσαν Ελληνοκύπριοι εγκλωβισμένοι και ότι η τελευταία λειτουργία στην Παναγία Κανακαριά έγινε στις 27 Ιουλίου 1976, στην εορτή του Αγίου Παντελεήμονος. Στη συνέχεια ο εφημέριος της Κανακαριάς, ο μακαριστός π. Αντώνιος, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το χωριό.
Ο π. Σωτήριος ως λαϊκός ήταν ο ψάλτης στο ναό της Παναγίας, ο δε εφημέριος ήταν σύζυγος της αδελφής του. Ο π. Σωτήριος είναι ιδιαίτερα συγκινημένος, τόσο γιατί την προσεχή Κυριακή θα λειτουργήσει στην Κανακαριά όσο και γιατί χρόνια τώρα είναι εφημέριος στην Παναγία Αγγελόκτιστη στο Κίτι. Οι δύο ναοί συνδέονταν μέχρι τη σύληση της Κανακαριάς με τα περίφημα ψηφιδωτά της Παναγίας με το Χριστό ανάμεσα στους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ στην αψίδα του Ιερού Βήματος, έργα που χρονολογούνται μεταξύ του 5ου και του 6ου αιώνα. Μετά τη σύληση της Κανακαριάς απέμεινε το ψηφιδωτό της Αγγελόκτιστης, που είναι ένα από τα ελάχιστα της περιόδου (5ος-6ος αιώνας) που σώθηκαν σε όλο τον κόσμο.
Ο κοινοτάρχης Λυθράγκωμης, Ηράκλης Ιωάννου, δήλωσε ότι οι πρόσφυγες της κοινότητας αναμένουν με αγωνία τη Θεία Λειτουργία. «Έγιναν από το κοινοτικό συμβούλιο σε συνεργασία με την Εκκλησία πολλές προσπάθειες και με τη χάρη του Θεού απέδωσαν, και έτσι την Κυριακή θα λειτουργηθούμε στην Παναγία του χωριού μας» πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου, η Λυθράγκωμη, η οποία ήταν μεικτό χωριό, είχε 200 Ελληνοκύπριους και 75 Τουρκοκύπριους και οι σχέσεις ανάμεσά τους ήταν καλές. Οι τελευταίοι Ελληνοκύπριοι έφυγαν από τη Λυθράγκωμη στα τέλη του 1976 , είπε ο κ. Ιωάννου. Πρόσθεσε ότι οι Τουρκοκύπριοι παραμένουν, ενώ σήμερα στο χωριό ζουν και άλλοι Τουρκοκύπριοι, καθώς και Τούρκοι από την Τραπεζούντα.
Τα ψηφιδωτά της Παναγίας Κανακαριάς
Έπειτα από δικαστικούς αγώνες η Εκκλησία Κύπρου πέτυχε τον επαναπατρισμό πολλών ψηφιδωτών σπαραγμάτων της Κανακαριάς. Ανάμεσα σε αυτά είναι: το άνω τμήμα του στήθους του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, το άνω τμήμα της παράστασης της Θεοτόκου και του Χριστού, το δεξί χέρι του Αρχαγγέλου Γαβριήλ και το αριστερό χέρι της Παναγίας και τμήμα της διακοσμητικής ταινίας από την αψίδα του Ιερού Βήματος, οι Απόστολοι Θωμάς, Λουκάς, Βαρθολομαίος, Μάρκος, Ιάκωβος και Θαδδαίος.
Τον περασμένο Απρίλιο έγινε ο επαναπατρισμός του ψηφιδωτού του Αποστόλου Ανδρέα. Βρέθηκε στην κατοχή ξένου συλλέκτη και αγοράστηκε, όπως ανακοινώθηκε, έναντι «συμβολικού ποσού» από τον πρόεδρο της Medochemie, δρ Ανδρέα Πίττα, και τον επιχειρηματία Ρόη Πογιατζή, οι οποίοι το πρόσφεραν στην Εκκλησία Κύπρου.
