Οι υπουργοί Εσωτερικών και Μετανάστευσης των πέντε μεσογειακών κρατών-μελών πρώτης γραμμής (Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Μάλτα, Ελλάδα) συμμετείχαν, χθες Σάββατο, στη διάσκεψη των MED 5, με στόχο να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα στη διαχείριση του μεταναστευτικού.
Η πρωτοβουλία δημιουργίας της ομάδας ανήκει στην Ελλάδα. Εξι μήνες μετά την παρουσίαση της πρότασης για το νέο Σύμφωνο, οι ανησυχίες των κρατών-μελών πρώτης υποδοχής παραμένουν. Αυτό εξηγεί και ο Κύπριος υπουργός Εσωτερικών, Νίκος Νουρής, στον «Ε.Τ.» της Κυριακής και στην Αναστασία Βαμβακά, ενώ παράλληλα εκφράζει την πεποίθησή του ότι, αν υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση από πλευράς Τουρκίας, η επίλυση του Κυπριακού είναι εφικτή και επωφελής τόσο για τα Ελληνοτουρκικά όσο και για τις θέσεις Αγκυρας-Λευκωσίας.
Η Κύπρος παραμένει η πρώτη χώρα στις αιτήσεις ασύλου κατ’ αναλογία πληθυσμού μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. Πιστεύετε ότι η Τουρκία και το Ψευδοκράτος σχετίζονται με τη συγκεκριμένη αύξηση;
Η Κύπρος, δυστυχώς, καταγράφει για 4η συνεχή χρονιά μια ανεπιθύμητη πρωτιά. Είμαστε η χώρα-μέλος με τον μεγαλύτερο αριθμό αιτητών ασύλου, που πλησιάζει το 4% του συνολικού πληθυσμού. Οι συνεχείς καθημερινές μεταναστευτικές ροές που αφικνούνται στις ελεύθερες περιοχές του νησιού, σε ένα ποσοστό πέραν του 75% προέρχονται από τα κατεχόμενα εδάφη μας. Οι ροές αυτές σαφέστατα προωθούνται συστηματικά από την Τουρκία. Μας ανησυχεί δε ιδιαίτερα το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα όσων διέρχονται παράνομα την «πράσινη γραμμή» είναι νέοι μονήρεις άνδρες, κατά κύριο λόγο Σύροι και Αφρικανοί στην καταγωγή.
Ποια είναι οι επιδιωκόμενα αποτελέσματα που ελπίζετε να φέρει η διάσκεψη των MED 5 στην Αθήνα;
Η διάσκεψη των Αθηνών είναι μια αξιοσημείωτη πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης και του φίλου υπουργού Νότη Μηταράκη και μέσα από αυτή θα θέλαμε να δούμε μια κατάληξη των πέντε μεσογειακών χωρών σε μια συμφωνία στα σημαντικότερα θέματα του νέου Ευρωπαϊκού Συμφώνου, ώστε να μεγιστοποιήσουμε τις πιθανότητες έγκρισής του.
Είναι γεγονός πως το νέο Σύμφωνο, όπως προτείνεται, περιέχει έναν σημαντικό αριθμό παραμέτρων, η εφαρμογή των οποίων μπορεί να επιφέρει φόρτο στα κράτη-μέλη πρώτης γραμμής. Την ίδια ώρα η παρεχόμενη στήριξη και, κυρίως, η απροθυμία κρατών-μελών για πραγματική αλληλεγγύη και ανάληψη μέρους του μεταναστευτικού φόρτου προβληματίζουν και δεν απαντούν τις βασικές μας ανησυχίες.
Ποια ζητήματα αποτελούν προτεραιότητα για την Κύπρο, τα οποία θα θέσετε στη διάσκεψη;
Η Κύπρος διεκδικεί εφαρμογή ελέγχου συνόρων στην «πράσινη γραμμή», η οποία όμως σαφώς και δεν είναι το σύνορο της ημικατεχόμενης πατρίδας μας. Αυτή η δική μας ιδιαιτερότητα, που είναι το αποτέλεσμα της κατοχής από την Τουρκία, θέλουμε να αποτελέσει μέρος του κειμένου του νέου Συμφώνου.
Πρόσθετα, θα θέλαμε να αναληφθεί από την Επιτροπή ο συντονισμός των επιστροφών προς τρίτες χώρες, ώστε ιδιαίτερα οι μικρές χώρες-μέλη να μην τίθενται υπό δυσμένεια. Η δε περιβόητη αλληλεγγύη θα πρέπει να γίνει πράξη και να εφαρμοστεί αποτελεσματικά μεταξύ των κρατών-μελών, ενώ είναι απαίτησή μας να διεκδικηθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση η τήρηση των υποχρεώσεων που η Τουρκία ανέλαβε με τη συμφωνία του 2016. Στο ενδεχόμενο δε συνέχισης της μη συμμόρφωσης, η Τουρκία θα πρέπει να αντιμετωπίσει στοχευμένες κυρώσεις.
Τι περιμένετε από την άτυπη 5μερή για το Κυπριακό στη Γενεύη;
Σε συνέχεια των όσων προανέφερα, η άτυπη διάσκεψη για την Κύπρο, που θα πραγματοποιηθεί στη Γενεύη, είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για την Τουρκία να αποδείξει εάν επιθυμεί τη βελτίωση των σχέσεών της με την Ελλάδα και την Κύπρο αλλά και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Στόχος και προσδοκία της δικής μας πλευράς είναι η άτυπη διάσκεψη να έχει ως αποτέλεσμα την επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών από εκεί όπου έμειναν στο Κρανς Μοντάνα με στόχο την επίλυση του Κυπριακού στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, όπως καθορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Αν υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση από πλευράς Τουρκίας, θεωρώ εφικτό τον στόχο επίλυσης του Κυπριακού, κάτι το οποίο θα είναι επωφελές τόσο για τα Ελληνοτουρκικά όσο και για τις θέσεις Αγκυρας-Λευκωσίας, όπως επίσης για τα Ευρωτουρκικά αλλά και την ευρύτερη περιοχή γενικότερα.
Θα τεθεί η πρόταση από πλευράς σας για «αποκεντρωμένη ομοσπονδία»;
Ο Πρόεδρος έχει μιλήσει δημόσια για τη συγκεκριμένη προσέγγιση, η οποία σε καμία απολύτως περίπτωση δεν ξεφεύγει από το πλαίσιο της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Είναι μία πρόταση η οποία δύναται να βοηθήσει τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού και ταυτόχρονα δείχνει την ετοιμότητα της ελληνοκυπριακής πλευράς για επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου.
Εχω την έντονη πεποίθηση ότι εκείνο που θα κρίνει την προοπτική επίλυσης του Κυπριακού είναι το κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων και πιο συγκεκριμένα, εάν η Τουρκία δεν επιμένει σε προσεγγίσεις οι οποίες δεν συμβαδίζουν με την κατάσταση πραγμάτων που αφορά ένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το οποίο αντιλαμβάνεσθε ότι δεν μπορεί να δεσμεύεται από αναχρονιστικές προσεγγίσεις άλλων εποχών, ενώ την ίδια στιγμή θα πρέπει να μπορεί να είναι ένα λειτουργικό και αξιόπιστο κράτος-μέλος της Ε.Ε.
Το Κυπριακό δεν θα λυθεί μέσα από δημόσια διαπραγμάτευση. Ο Πρόεδρος έχει αναλύσει την εν λόγω προσέγγιση τόσο προς τη διεθνή κοινότητα όσο και προς την τουρκοκυπριακή πλευρά. Επαναλαμβάνω, εάν υπάρχει κατάλληλη πολιτική βούληση από πλευράς Τουρκίας, η επίλυση του Κυπριακού είναι ένας εφικτός στόχος.
Πώς βλέπετε τις σχέσεις Ελλάδας και Κύπρου με την Τουρκία;
Τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος έχουν εκφράσει την ετοιμότητά τους για πλήρη ομαλοποίηση των σχέσεων με την Τουρκία, αλλά και ετοιμότητα συνεργασίας ως γειτονικά κράτη.
Εξάλλου, όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία. Παρ’ όλα αυτά, η Τουρκία, ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, ακολουθεί μια προκλητική και αναθεωρητική συμπεριφορά τόσο έναντι της Κύπρου και της Ελλάδος όσο και γενικότερα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Μια συμπεριφορά η οποία ξεφεύγει από το πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας και της βασικής αρχής για σχέσεις καλής γειτονίας.
Εναπόκειται αποκλειστικά στην Τουρκία κατά πόσο θα προχωρήσει σε ομαλοποίηση των σχέσεών της με όλα τα κράτη της περιοχής τερματίζοντας τις όποιες παράνομες ενέργειες και εργαζόμενη ουσιαστικά για την επίλυση των όποιων διαφορών στη βάση του Διεθνούς Δικαίου.
Αντιλαμβάνεσθε ότι το «κλειδί» για το μέλλον των σχέσεων με την Τουρκία εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το κατά πόσο η Τουρκία θα εργασθεί για επίλυση του Κυπριακού στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών και των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
