Εάν παραμείνουν αυτές οι τιμές, τότε ο αγωγός Eastmed θα έχει νόημα, ακόμη και αν παραμείνουν κρίσιμα γεωπολιτικά ζητήματα, αναφέρει ο Λεονάρντο Μπελόντι (Leonardo Bellodi), επίκουρος καθηγητής στο Luiss Business School, πρώην σύμβουλος της Libyan Investment Authority και διευθυντής θεσμικών σχέσεων της Eni, μιλώντας σε ιταλικό ΜΜΕ, σύμφωνα με τον οποίο αυτή η κρίση είναι η σπίθα για να μας κάνει να κοιτάξουμε νότια.
Σε ερώτηση για το αν μπορεί αυτό το αποτύπωμα να είναι αρκετό για τον περιορισμό των εσόδων του Πούτιν και το σχέδιο της φον ντερ Λάιεν για την κρίση του φυσικού αερίου, ο Ιταλός καθηγητής εκτιμά πως, "στην πραγματικότητα, [ο Πούτιν] βγάζει πολλά χρήματα αυτή τη στιγμή. Τα ταμεία του ρωσικού υπουργείου Οικονομικών έχουν αυξηθεί παρά μειώθηκαν, επειδή η τιμή είναι, όπως όλοι γνωρίζουμε, πολύ υψηλότερη από ό,τι πριν από ένα χρόνο. Είναι σαφές ότι ακόμη και αν πουλά λιγότερο φυσικό αέριο, τα έσοδά του έχουν αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο: μιλάμε για μισό δισεκατομμύριο δολάρια περισσότερα την ημέρα".
"Αυτά τα δεδομένα σημαίνουν ότι είναι απαραίτητο να επαληθευτεί εάν όλα θα παραμείνουν έτσι ακόμη και μακροπρόθεσμα ή όχι", σημειώνει ο Μπελόντι, προσθέτοντας πως, "η Gazprom δεν χρειάζεται δυτική τεχνολογία, είναι αρκετά αυτάρκης σε αυτό. Αλλά αυτά είναι πράγματα που δεν θα μπορέσει να κάνει λόγω των κινεζικών κυρώσεων: όσον αφορά την Αρκτική, η Ρωσία δεν τη χρειάζεται πραγματικά στο τρέχον σύστημα".
Μετριάζει τις ανησυχίες ο EastMed;
Στο Gastech στο Μιλάνο, ο Γκουίντο Μπρούσκο (Guido Brusco), ο Chief Operating Officer της Eni, δήλωσε ότι θα αντικαταστήσει πλήρως το ρωσικό αέριο έως το 2025, βοηθούμενο από κοιτάσματα στην ανατολική Μεσόγειο. Για το αν υπό το φως των νέων ανακαλύψεων της Eni στην Κύπρο, μια υποδομή όπως ο Eastmed θα μετριάσει τις ανησυχίες για την Ευρώπη, ο Ιταλός καθηγητής απαντά τα εξής:
"Ανεξάρτητα από την ομιλία του Eastmed, παρατηρώ ότι η Ιταλία και η Ευρώπη προσπαθούν να αντικαταστήσουν το ρωσικό αέριο με αέριο που προέρχεται κυρίως από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, περιοχές όπου το γεωπολιτικό ζήτημα φυσικά δεν πρέπει να υποτιμάται. Αυτές είναι όλες οι χώρες που είχαν πάντα μια ορισμένη αστάθεια και που υποφέρουν από αρκετά σοβαρά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα. Και επομένως το γεγονός της αντικατάστασης του ρωσικού φυσικού αερίου με άλλες πηγές είναι από μόνο του πολύ σημαντικό πράγμα, γιατί προφανώς όσο περισσότερες πηγές έχετε, τόσο πιο διαφοροποιημένοι είμαστε. Για παράδειγμα, όσον αφορά την Αλγερία, η αλγερινή κυβέρνηση προσπαθεί να συγκρατήσει μια κάποια ανυπομονησία. Τα καταφέρνουν, αλλά μπορεί να μην τα καταφέρουν για πάντα.
Η Τυνησία είναι επίσης μια χώρα που αντιμετωπίζει προφανώς προβλήματα, ιδίως κοινωνικοοικονομικής φύσης. Δεν εισάγουμε φυσικό αέριο από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τη Νορβηγία, προφανώς σταθερές χώρες: αυτό είναι ένα στοιχείο που πρέπει να έχουμε υπόψη μας όσον αφορά το Eastmed".
Η Τουρκία πρώτη στη λίστα των προβλημάτων
Κατόπιν, κατονομάζοντας τα τρέχοντα προβλήματα, ο Μπελόντι έβαλε την Τουρκία πρώτη στη λίστα:
"Το πρώτο πρόβλημα είναι γεωπολιτικής φύσης γιατί έχουμε να αντιμετωπίσουμε την Τουρκία που διεκδικεί περιοχές στα ανοικτά των ακτών της Κύπρου. Ας μην ξεχνάμε το περιστατικό πριν από μερικά χρόνια με το πλοίο Saipem της Eni: αυτό είναι ένα πρόβλημα στο οποίο η ΕΕ απαντά με διπλωματικές σημειώσεις, ενώ η Άγκυρα στέλνει τα πολεμικά πλοία. Αυτή λοιπόν που έχει βάλει τη μεγαλύτερη μόχλευση είναι η Τουρκία".
"Το άλλο θέμα είναι αυτό της συμφωνίας μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας, η οποία κατά κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου κόβει κάθετα τη Μεσόγειο, κάτι που αποτελεί εμπόδιο στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου. Υπάρχει και θέμα κόστους αφού δεν είναι ιδιαίτερα σαφές ποιες θα είναι οι οδοί εκκένωσης για αυτό το αέριο. Δηλαδή αν αυτό το αέριο θα πάει στην Αίγυπτο για να υγροποιηθεί στα δύο εργοστάσια της Αιγύπτου ή αν θα κατασκευαστούν αγωγοί φυσικού αερίου που όμως δημιουργούν πρόβλημα τεράστιου κόστους αλλά και τεχνικές δυσκολίες γιατί ο βυθός είναι αρκετά βαθύς σε αυτές τις περιοχές. Οπότε συζητήθηκε πολύ καιρό, αλλά ποτέ δεν θεωρήθηκε οικονομικά «εύκολο» έργο. Σίγουρα, αν αυτές οι τιμές παραμείνουν τόσο υψηλές, τότε ο Eastmed θα έχει νόημα", κατέληξε.
"Η Μεσόγειος είναι η πιο λογική επιλογή για την Ιταλία, δεδομένου ότι βρισκόμαστε στη μέση της Μεσογείου. Και έτσι μέχρι τώρα δεν έχει γίνει πραγματικά ένα βήμα προς τα εμπρός επειδή υπήρχε ρωσικό αέριο, το οποίο ήταν πάντα αρκετά φθηνό. Και ένα αέριο που, εκτός από μια-δυο μέρες το 2016, προμήθευε πάντα την Ευρώπη σε συνεχή και αξιόπιστη βάση. Άρα άλλα έργα ήταν μόνο στα χαρτιά. Κοιτάξαμε εκεί με μια συγκεκριμένη αποστασιοποίηση και με ακαδημαϊκό τρόπο, γιατί υπήρχαν άλλες πηγές που ήταν ευκολότερες και πιο βολικές από άλλες. Επομένως, αυτή η κρίση θα μπορούσε να είναι η σπίθα που μας οδηγεί να αλλάξουμε εντελώς το παράδειγμα. Έχουμε, ας πούμε, δύο δυνατότητες: τη σκοπιμότητα της λεκάνης της Μεσογείου και τον νότιο διάδρομο όπου η Τουρκία θα μπορούσε να αντικαταστήσει εν μέρει την Ουκρανία", πρόσθεσε ο ίδιος, εντάσσοντας την Άγκυρα στο κάδρο της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας.
Αυτό ωστόσο ενέχει σημαντικούς κινδύνους, καθώς όπως εξηγεί ο Μπελόντι, "η Τουρκία έχει επίσης γεωπολιτικές ευαισθησίες που δεν πρέπει να υποτιμηθούν: δεν θα θέλαμε να περάσουμε από το τηγάνι στη σχάρα, με την έννοια ότι όσο περισσότερο αέριο περνάει στην Τουρκία, τόσο περισσότερο η κυβέρνηση του Ερντογάν θα έχει μια αρκετά σημαντική μόχλευση: την πλήρη αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου".
"Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι τα ουκρανικά ταμεία βασίζονταν πάντα σε μεγάλο βαθμό στα δικαιώματα διαμετακόμισης. Έτσι η Ουκρανία πληρώθηκε εν μέρει σε είδος, δηλαδή με ρωσικό αέριο, και εν μέρει σε διεθνή νομίσματα όπως στη Λιβύη. Η Ουκρανία επηρεάζεται από ένα ζήτημα κρατικών εσόδων που πρέπει να προσέξουμε αυτή τη στιγμή της κρίσης. Προφανώς, όλες οι χώρες είναι πρόθυμες να δώσουν οικονομική βοήθεια, ακόμη και σημαντική, στην Ουκρανία. Αλλά πρέπει να έχουμε κατά νου ότι αν σταματήσει η ροή ρωσικού φυσικού αερίου, η Ουκρανία θα χρειάζεται για πάντα αυτά τα χρήματα. Δεν είναι λοιπόν εύκολη στιγμή", καταλήγει ο Ιταλός ειδικός.
Το Ισραήλ ενδέχεται να αντικαταστήσει εν μέρει το ρωσικό αέριο στην Ευρώπη
Παράλληλα σήμερα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Yair Lapid, κατά τη διάρκεια μιας κοινής συνέντευξης Τύπου με τον γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς, είπε ότι το θέμα των προμηθειών φυσικού αερίου του Ισραήλ στην Ευρώπη ήταν ένα από τα θέματα των διαπραγματεύσεων στο Βερολίνο στις 12 Σεπτεμβρίου σε επίπεδο αρχηγών κυβερνήσεων.
"Μιλήσαμε πολύ για θέματα ενεργειακού εφοδιασμού και συνεργασία σε αυτόν τον τομέα. Το Ισραήλ πιθανότατα θα είναι σε θέση να εξάγει φυσικό αέριο στην Ευρώπη, ελπίζουμε από το επόμενο έτος. Θα συμμετάσχουμε στις προσπάθειες αντικατάστασης του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη", είπε ο Λάπιντ.
