Η Τουρκία συνεχίζει τις εξοπλιστικές πιρουέτες της αναφορικά με την προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών.
Έτσι ανακοίνωσε δια στόματος του ΥΠΑΜ της στις 27 Νοεμβρίου, ότι θα ακυρώσει τα σχέδιά της για τον εκσυγχρονισμό του υπάρχοντος στόλου μαχητικών αεροσκαφών F-16 με τη βοήθεια των ΗΠΑ και πως η χώρα αποφάσισε να αναλάβει την προσπάθεια εκσυγχρονισμού χρησιμοποιώντας τους δικούς της εγχώριους πόρους.
Αν και αυτή η απόφαση μπορεί να φαίνεται σαν ένα θέμα ένδειξης αμυντικής αυτάρκειας, έχει προκαλέσει αίσθηση μεταξύ των αναλυτών, με ορισμένους να εικάζουν ότι θα μπορούσε να είναι ένα στρατηγικό σήμα.
Η απόφαση να απομακρυνθεί από την υποστήριξη των ΗΠΑ για την αναβάθμιση των F-16 ερμηνεύεται από ορισμένους ως ένδειξη ότι η Τουρκία μπορεί να αφήσει κατά μέρος κεφάλαια για μια πολύ μεγαλύτερη αγορά - συγκεκριμένα, αυτή των μαχητικών F-35.
Η απόφαση της Τουρκίας να εκσυγχρονίσει τα F-16 της στην εγχώρια αγορά έρχεται εν μέσω αυξανόμενων προσπαθειών για την ενίσχυση των εγχώριων αμυντικών της δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής προηγμένων συστημάτων όπως το εγχώριο μαχητικό αεροσκάφος TF-X.
Ενώ αυτές οι κινήσεις αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής εθνικής ασφάλειας για τη μείωση της εξάρτησης από ξένη στρατιωτική τεχνολογία, ορισμένοι αναλυτές τη βλέπουν ως πιθανό πρόδρομο για την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35.
Με την απομάκρυνση από τη βοήθεια των ΗΠΑ για τις αναβαθμίσεις των F-16, η Τουρκία μπορεί να απελευθερώνει δημοσιονομικούς πόρους για την αγορά F-35, τα οποία επιδιώκει εδώ και καιρό να αποκτήσει.
Στο ίδιο μήκος κύματος έρχεται άρθρο Διεθνούς ΜΜΕ, το οποίο επισημαίνει ότι ενώ αρχικά υπήρχαν αναφορές ότι η Τουρκία επιδίωκε μόνο να αποκτήσει έξι μαχητικά αεροσκάφη F-35, ως μέρος μιας μακροχρόνιας επιθυμίας να επανενταχθεί στο πρόγραμμα των ΗΠΑ.,πρόσφατα, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Yasar Güler αποκάλυψε μια αναπάντεχη ανατροπή, αφού το πραγματικό αίτημα ήταν για 40 μαχητικά F-35A, όχι για έξι όπως αναφέρθηκε αρχικά.
Ξεχάστε τα 6, τώρα οι Τούρκοι θέλουν να αγοράσουν 40 F-35 από τις ΗΠΑ
Συγκεκριμένα ο Γκιουλέρ απευθύνθηκε στην Επιτροπή Σχεδιασμού και Προϋπολογισμού του τουρκικού κοινοβουλίου, ενημερώνοντας τους βουλευτές ότι η Άγκυρα υπέβαλε επίσημα το αίτημά της για αγορά ενός σημαντικά μεγαλύτερου στόλου αεροσκαφών πέμπτης γενιάς.
Ανέφερε επίσης ότι οι αμερικανοί αξιωματούχοι επανεξετάζουν τώρα τη δυνατότητα πώλησης του αεροσκάφους στην Τουρκία, ιδιαίτερα υπό την επερχόμενη κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.
Το ενδιαφέρον της Τουρκίας για τα F-35 προέρχεται από μια σειρά πολιτικών και στρατιωτικών αλλαγών τα τελευταία χρόνια.
Αρχικά σημαντικός εταίρος στο πρόγραμμα F-35, η Τουρκία αποβλήθηκε από αυτό το 2019 μετά από εντάσεις που προέκυψαν σχετικά με την αγορά του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400 από τη χώρα.
Παρά τον αποκλεισμό από το πρόγραμμα, η Τουρκία συνέχισε να συνεισφέρει στην παραγωγή του F-35, κατασκευάζοντας διάφορα εξαρτήματα για το αεροσκάφος μέχρι το 2022. Αυτά τα εξαρτήματα ήταν συχνά λιγότερο ευαίσθητα και επωφελήθηκαν από το χαμηλό κόστος εργασίας της Τουρκίας.
Τώρα, με την εστίασή της να μετατοπίζεται στην επέκταση του στόλου των προηγμένων μαχητικών της, η Τουρκία επιδιώκει να επιστρέψει στην πλήρη συμμετοχή στο πρόγραμμα, ως αγοραστής 40 τζετ.
Οι αρχικές αναφορές ότι η Τουρκία αναζητούσε μόνο έξι F-35 βασίστηκαν σε προηγούμενη υπόθεση, η οποία τώρα φαίνεται να είναι εσφαλμένη.
Η αποκάλυψη του Γκιουλέρ σχετικά με το πραγματικό μέγεθος του αιτήματος έχει σηματοδοτεί ένα πολύ πιο φιλόδοξο σχέδιο εκσυγχρονισμού της τουρκικής αεροπορίας.
Ενώ ορισμένοι ειδικοί είχαν εικάσει ότι η απόκτηση από την Τουρκία μόλις έξι F-35 θα ήταν μια σχετικά μέτρια κίνηση, η νέα πρόταση για 40 μαχητικά υπογραμμίζει μια σημαντική αλλαγή στις αμυντικές προτεραιότητες της Τουρκίας.
Η κλίμακα του αιτήματος θα μπορούσε επίσης να υποδηλώνει την επιθυμία να ενισχυθεί η στρατηγική θέση της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, όπου διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη δυναμική της περιφερειακής ισχύος.
Οι παρασκηνιακές κινήσεις ΗΠΑ-Τουρκίας για τα F-35
Τους τελευταίους μήνες, οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας έχουν δει κάποια βελτίωση, με αναφορές για παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις για το ζήτημα των S-400.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες φέρεται να έχουν παρουσιάσει μια πρόταση για μια λύση που θα επιτρέψει στην Τουρκία να ξαναρχίσει τις αγορές F-35.
Το σχέδιο μπορεί να περιλαμβάνει μεταφορά του ελέγχου των συστημάτων S-400 στις ΗΠΑ, επιτρέποντας παράλληλα στην Τουρκία να διατηρήσει τα συστήματα στο έδαφός της.
Αυτό θα παρείχε στις ΗΠΑ και τους συμμάχους του ΝΑΤΟ πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με το ρωσικό σύστημα αεράμυνας ενώ παράλληλα θα επέτρεπε στην Τουρκία να αποκτήσει ξανά πρόσβαση σε στρατιωτική τεχνολογία αιχμής.
Ωστόσο, αυτό το σχέδιο φαίνεται τώρα όλο και πιο απίθανο αφού ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, Γιασάρ Γκιουλέρ, δήλωσε για άλλη μια φορά ότι οι «τριβές» μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον για το ζήτημα των S-400 έχουν επιλυθεί.
Σύμφωνα με τον Γκιουλέρ, «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν πλέον αντιρρήσεις για τη χρήση των S-400 από την Τουρκία».
Ο Τούρκος ΥΠΑΜ πρόσθεσε ότι το σύστημα αεράμυνας S-400 θα μπορούσε να λειτουργήσει στην Τουρκία σε κατάσταση μάχης μέσα σε μόλις 12 ώρες, όπως αναφέρουν τα μέσα ενημέρωσης.
Γερασμένη η τουρκική πολεμική αεροπορία
Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο που η Τουρκία έχει επίσης αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες.
Η Πολεμική Αεροπορία της Τουρκίας βασίζεται εδώ και πολύ καιρό σε ένα στόλο μαχητικών F-16, πολλά από τα οποία θεωρούνται πλέον ξεπερασμένα.
Έτσι καθώς ο τουρκικός στρατός εκσυγχρονίζεται, η απόκτηση 40 F-35 θα ενισχύσει δραματικά τις μαχητικές του ικανότητες.
Τα F-35 θα έδιναν στην Τουρκία ένα ουσιαστικό πλεονέκτημα στην περιφερειακή αεροπορική υπεροχή, ιδιαίτερα καθώς η χώρα συνεχίζει να εμπλέκεται σε περίπλοκες στρατιωτικές επιχειρήσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ, η επανεισαγωγή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 είναι ένα αποτέλεσμα που πολλοί θα καλωσόριζαν. Η μεγάλη παρουσία του τουρκικού στρατού στη Μέση Ανατολή τον καθιστά πολύτιμο πλεονέκτημα για τη Δύση, ειδικά στην αντιμετώπιση της ρωσικής και ιρανικής επιρροής.
Εάν η Τουρκία αποκτήσει με επιτυχία 40 F-35, θα αύξανε δραματικά την πίεση στην άμυνα της Συρίας, της Ρωσίας και του Ιράν, περιπλέκοντας περαιτέρω το τοπίο της περιφερειακής ασφάλειας.
Η πρόσφατη αλλαγή της Τουρκίας στο αίτημά της για F-35 - από μόλις έξι τζετ σε 40 - αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη στρατηγική στρατιωτικού εκσυγχρονισμού και υπογραμμίζει τις φιλοδοξίες της χώρας να ενισχύσει τη θέση της σε ένα όλο και πιο περίπλοκο γεωπολιτικό περιβάλλον.
Καθώς συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα στο αποτέλεσμα αυτών των συζητήσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν βαθύ αντίκτυπο στο μέλλον των αμυντικών δυνατοτήτων της Τουρκίας και στο ρόλο της στο ΝΑΤΟ.
Τα παραπάνω έρχονται να επαληθεύσουν προγενέστερη εκτίμησή μας ότι συγκεντρώνει πολύ μεγάλη πιθανότητα οι Τούρκοι μετά την εκλογή Τράμπ να επιχειρήσουν να αγοράσουν F-35 από τις ΗΠΑ .
Άποψή μας είναι ότι ο Πρόεδρος-Επιχειρηματίας Τράμπ τελικά θα συνηγορήσει υπέρ της πώλησης των F-35 στην Τουρκία, με τις προϋποθέσεις για τους S-400 που προαναφέραμε.
Εκτίμησή μας μάλιστα είναι ότι οι Τούρκοι πιθανότατα να απαιτήσουν να τους παραδοθούν κατά προτεραιότητα το ταχύτερο δυνατόν τα 6 πρώτα F-35 τα οποία έχουν προπληρώσει.
Μια τέτοια κίνηση θα άλλαζε σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα εν μέρει τις αεροπορικές ισορροπίες Ελλάδας-Τουρκίας στο Αιγαίο-ΝΑ Μεσόγειο, αφού η χώρα μας δεν θα είχε αποκτήσει τα δικά της F-35, ενώ παράλληλα θα επηρέαζε δυσμενώς τον Ελληνοτουρκικό διάλογο για οριοθέτηση της ΑΟΖ , αφού οι Τούρκοι θα εμφανιζόταν περισσότερο αδιάλακτοι με την ανοχή της Ουάσιγκτον να φαντάζει πάρα πολύ πιθανή.
