Είναι γνωστό ότι στη Λιβύη από το 2011 μέχρι σήμερα, επικρατεί μια χαοτική κατάσταση, απόρροια της ανατροπής του καθεστώτος Καντάφι και του εμφυλίου πολέμου που ξέσπασε στη χώρα το 2019, διαιρώντας την ουσιαστικά σε ανατολική και δυτική.
Η κατάσταση στη Λιβύη
Η ακύρωση των προεδρικών εκλογών που σχεδιάζονταν να διεξαχθούν τον Δεκέμβριο του 2021 πυροδότησε ξανά ένα περιβάλλον πολιτικού και στρατιωτικού ανταγωνισμού μεταξύ των δύο κυβερνήσεων ανατολικής και δυτικής Λιβύης.
Συγκεκριμένα στην ανατολική Λιβύη υπάρχει το Κοινοβούλιο της χώρας , επικουρούμενο από τον Αρχηγό των δυνάμεων της πολιτοφυλακής Στρατάρχη Khalifa Haftar και η Κυβέρνηση υπό την ηγεσία του πρώην υπουργού Εσωτερικών Fethi Başağa
Στην δυτική Λιβύη υπάρχει από την άλλη η κυβέρνηση Ντμπέϊμπα, αχυράνθρωπου του Ερντογάν, που υποστηρίζεται από την Τουρκία και τους μισθοφόρους της, Σύριους κατά βάση.
Εκτός από αυτές τις εξελίξεις, τα στρατιωτικά πραξικοπήματα που έλαβαν χώρα στην περιοχή Σαχέλ δίπλα στη Λιβύη, ο συνεχιζόμενος εμφύλιος πόλεμος στο Σουδάν και η αυξανόμενη τρομοκρατική δραστηριότητα στην υποσαχάρια Αφρική, εκθέτουν τη Λιβύη, η οποία συνδέει την αφρικανική ήπειρο με τη Μεσόγειο.
Η επίσκεψη του Τούρκου ΥΠΕΞ Φιντάν στην Λιβύη
Η επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών Hakan Fidan και της αντιπροσωπείας του στη Λιβύη για επίσημες επαφές στις 7 Φεβρουαρίου είναι πολύ σημαντική για την κατανόηση των πρόσφατων σχέσεων Τουρκίας-Λιβύης.
Στο πλαίσιο της επίσκεψης του ο Φιντάν επισκέφθηκε τον Πρωθυπουργό της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (UBH) Abdulhamid Dibebebe κιαι άλλους αξιωματουχους της κυβέρνησής του
Τα κύρια θέματα της επίσκεψης του Υπουργού Φιντάν στο Ντιμπέιμπε ήταν οι πολιτικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, καθώς και το ζήτημα της Γάζας και η συνεχιζόμενη διαδικασία εθνικής συμφιλίωσης στη Λιβύη.
Η επίσκεψη του πραγματοποιήθηκε 1 μήνα αφότου το Εφετείο Τρίπολης ανακοίνωσε την αναστολή της συμφωνίας για τους υδρογονάνθρακες του Οκτωβρίου 2022.
Αναμφίβολα, αυτή η απόφαση σημαίνει ότι η συμφωνία και τα φυσικά δικαιώματα θα απειληθούν εάν ομάδες που είναι απομακρυσμένες από την Τουρκία αναλάβουν τον έλεγχο στο μέλλον.
Η Τουρκία θα ανοίξει το Προξενείο της στην Βεγγάζη-Στόχοι επιδιώξεις
Ωστόσο, ο Fidan δήλωσε στην κοινή δήλωση Τύπου που έκανε με τον ομόλογό του Ian Borg στη Μάλτα, ότι αποφάσισε να ανοίξει ξανά το προξενείο της Άγκυρας στην πόλη Βεγγάζη στα ανατολικά της Λιβύης.
Με άλλα λόγια, αυτό το βήμα μπορεί να σημαίνει ότι η Τουρκία θα αυξήσει τις διαπραγματεύσεις με επίσημους παράγοντες στα ανατολικά, όπως και στη δύση.
Συγκεκριμένα, η προγραμματισμένη επίσκεψη του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αίγυπτο στις 14 Φεβρουαρίου και οι συναντήσεις του με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Abdulfettah Sisi είναι μια εξέλιξη που δεν πρέπει να αξιολογηθεί ανεξάρτητα από τη Λιβύη.
Η επαναλειτουργία του προξενείου της Βεγγάζης δείχνει ότι η διαδικασία εξομάλυνσης που ξεκίνησε με την ανατολή μπήκε ξανά στην ημερήσια διάταξη και αυτή η προσέγγιση δείχνει τη δυσφορία της Τουρκίας με τη συνεχιζόμενη συγκεκαλυμμένη αντιπαλότητα μεταξύ ανατολικής και δυτικής Λιβύης, συγκρούσεων μεταξύ αντίπαλων ομάδων και την αποτυχία της διαδικασίας συμφιλίωσης.
Τόσο πολύ που η στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στα δυτικά της χώρας είναι ένας από τους κύριους αποτρεπτικούς παράγοντες που εμποδίζουν τις μικρές συγκρούσεις να μετατραπούν σε ευρύτερο πόλεμο.
Από την άλλη, το προξενείο που σχεδιάζεται να ανοίξει στη Βεγγάζη, μαζί με τη διπλωματική πρωτοβουλία που ξεκίνησε με το κοινοβούλιο στα ανατολικά της χώρας το 2021, μπορεί να συμβάλει στην αποτροπή του αρνητικού αφηγήματος που δημιουργείται κατά της Τουρκίας στα ανατολικά.
Μπορεί να ειπωθεί ότι αυτή η στάση θα τοποθετήσει την Τουρκία ως κρίσιμο παράγοντα για την ανοικοδόμηση της Λιβύης και την ενοποίηση των θεσμών, ιδιαίτερα της μεταρρύθμισης του τομέα της ασφάλειας (SSR).
Για παράδειγμα, η Τουρκία αναμένεται να διαδραματίσει βασικούς ρόλους στο μέλλον στη μετάβαση σε έναν ενιαίο στρατό και στα προγράμματα αφοπλισμού, αποστράτευσης και επανένταξης (STyE) ομάδων πολιτοφυλακής.
Η "Γαλάζια Πατρίδα" στο επίκεντρο των σχέσεων Λιβύης-Τουρκίας
Μια άλλη διάσταση της αναζήτησης της Τουρκίας για σταθερότητα στη Λιβύη μπορεί να συνδεθεί με την προστασία των εθνικών συμφερόντων και των ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι πολιτικές που εφαρμόζονται στο πλαίσιο του Δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» έγιναν πρόσφατα αναγκαιότητα για τη συμμετοχή της Τουρκίας στην πολιτική διαδικασία στη Λιβύη.
Ειδικότερα, οι Συμφωνίες Θαλάσσιας Εξουσιοδότησης και Αμυντικής Συνεργασίας που υπεγράφη με το GNA το 2019, αφενός άφησαν πίσω το ενδεχόμενο \πραξικοπήματος στη Λιβύη και αφετέρου έγιναν σημαντικά εργαλεία για την επίτευξη των φυσικών δικαιωμάτων που παραχωρήθηκαν στην Τουρκία από το διεθνές δίκαιο.
Η έγκριση των θαλάσσιων συνόρων που χαράσσονται μεταξύ των δύο χωρών στην Ανατολική Μεσόγειο από τον ΟΗΕ έδωσε στην Τουρκία λόγο στη μεσογειακή γεωπολιτική, αναιρώντας έτσι τις ενεργειακές εξισώσεις που προσπάθησαν να την αποκλείσουν.
Στη συνέχεια, η Συμφωνία Υδρογονανθράκων Τουρκίας-Λιβύης, που υπογράφηκε τον Οκτώβριο του 2022, αποτέλεσε βασικό μέρος της συμφωνίας που υπογράφηκε το 2019, εμβαθύνοντας την ενεργειακή συνεργασία μεταξύ των δύο μεσογειακών χωρών και άνοιξε το δρόμο για την ανάπτυξή της.
Από την άλλη πλευρά, παρατηρείται ότι χώρες της ΕΕ και οι ΗΠΑ αναζητούν εναλλακτικές λύσεις σε μια περίοδο που η ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας και οι ενεργειακές διαδρομές στην Ερυθρά Θάλασσα διαταράσσονται λόγω των επιθέσεων των Χούτι.
Με βάση αυτό, η Λιβύη είναι μία από τις υποψήφιες χώρες για να καλύψει αυτό το κενό με τη στρατηγική της θέση και τα ενεργειακά της αποθέματα.
Από αυτή την άποψη, η αύξηση των αλληλεπιδράσεων και της συνεργασίας της Τουρκίας στον ενεργειακό τομέα της Λιβύης μπορεί να προσφέρει στην Τουρκία ευελιξία στις περιφερειακές πολιτικές και έχει τη δυνατότητα να προσφέρει ορισμένα πλεονεκτήματα στην παγκόσμια ισορροπία προσφοράς-ζήτησης ενέργειας."
"Δούρειος ίππος" της "Γαλάζιας Πατρίδας" και άντρο της ΜΙΤ το τουρκικό προξενείο στη Βεγγάζη
Εκτίμησή μας είναι ότι ο Φιντάν σκοπεύει το Προξενείο στη Βεγγάλη που θα ξανανοίξει, να αποτελέσει το κάλυμμα για δράση πρακτόρων της ΜΙΤ, με τους οποίους θα το στελεχώσει.
Στόχος του ο προσεταιρισμός ή πειθαναγκασμός του Κοινοβουλίου της χώρας , του Αρχηγού των δυνάμεων της πολιτοφυλακής Στρατάρχη Khalifa Haftar και της Κυβέρνησης υπό την ηγεσία του πρώην υπουργού Εσωτερικών Fethi Başağa, στα τουρκικά θέλω και πρέπει.
Ευελπιστεί δε η Τουρκία ότι στην προσπάθειά της αυτή θα έχει την στήριξη της Αιγύπτου μετά την συνάντηση Ερντογάν-Σίσι.
Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν άκρως αρνητική για την Ελλάδα, αφού η Τουρκία σκοπεύει ακάθεκτη να προβεί σε εξόρυξη- εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε στεριά αλλά και θαλάσσια ΑΟΖ της Λιβύης σύμφωνα με τις προβλέψεις του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, προς εξυπηρέτηση του ιδεολογήματος της "Γαλάζιας Πατρίδας"