Η πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα, συνοδευόμενη από την υπογραφή "Διακήρυξης φιλίας και καλής γειτονίας" με τον Πρωθυπουργό μας, καθώς και οι πολυάριθμες υπογραφές συνεργασίας μεταξύ Υπουργών Ελλάδας και Τουρκίας σε θέματα "χαμηλής πολτικής", γέμισαν με αισιοδοξία τη χώρα μας, ότι τουλάχιστον για τους επόμενους μήνες στο Αιγαίο θα επικρατήσει ηρεμία, ενώ οι περισσότερο αισιόδοξοι μίλησαν για το άνοιγμα μιας νέας σελίδας στις σχέσεις των δύο χωρών.
Βέβαια δεν ξέρουμε τι θα γίνει και πως θα εξελιχθούν οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις, όταν οι συζητήσεις φθάσουν στον "πυρήνα" των τουρκικών διεκδικήσεων σε βάρος μας, από τις οποίες η Τουρκία δεν έχει μετακινηθεί καθόλου, με την χώρα μας να εμμένει στη θέση της πως η μόνη διαφορά μας είναι η οριοθέτηση ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδας.
Στην παρούσα φάση τρία είναι τα ενεργειακά project τα οποία τρέχουν με επίκεντρο ΝΑ Μεσόγειο και Αιγαίο, του East Med , του Euro-Asia Interconnector και του Euro-Africa Interconnector.
East-Med - Euro-Asia interconnector- Euro-Africa interconnector
Αφού περασε από "σαράντα κύματα" ο East-Med, έγινε γνωστό ότι η δοκιμή αγοράς του αγωγού, του έργου μεταφοράς φυσικού αερίου από κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο στην Ιταλία και την Κεντρική Ευρώπη μέσω Ελλάδας, αναμένεται να πραγματοποιηθεί το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Όπως επισημάναμε σε σχετικό άρθρο μας η τυπική διαδικασία αναμένεται να διαρκέσει ένα μήνα, ενώ ερευνάται το ενδιαφέρον της αγοράς.
Προσφορές θα υποβληθούν τόσο από τις χώρες παραγωγούς όσο και από τους προμηθευτές που ενδιαφέρονται για την μεταφορά φυσικού αερίου μέσω της διαδρομής Ανατολική Μεσόγειο - Ελλάδα -ΕΕ
Σειρά μελετών έχει αποδείξει πως το έργο είναι εφικτό, ενώ αγκάθι αποτελεί το υψηλό κόστος κατασκευής του, άνω των 6 δισ ευρώ.
Ο αγωγός, υπολογίζεται ότι θα έχει μήκος 2.000 χλμ με τα 1.400 χλμ να είναι υποθαλάσσια και μεταφορικής ικανότητας σε τελικό στάδιο 21 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αερίου ετησίως.
Τα οφέλη από το έργο θα είναι πολλαπλά για Ελλάδα-Κύπρο-Ισραήλ, με την δημιουργία ενός νέου ενεργειακού διαδρόμου για τη στήριξη και την ενθάρρυνση της μετάβασης της περιοχής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου προς ένα βιώσιμο και αποδοτικό δίκτυο μεταφοράς ενέργειας.
Ο Euro-Asia interconnector, έχει μήκος 1520 χλμ ,βάθος έως 3000 μέτρα και ισχύ 1000 MW με τη διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης, μετά τη διασύνδεση του Ισραήλ θα φθάσει τα 2000 MW, "αντικαθιστώντας " 3 δισ κυβικά μέτρα φυσικού αερίου σε ετήσια βάση .
Ο Euro-Africa interconnector που αφορά τη διπλή ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου, η πρώτη με καλώδιο 950χλμ που θα ξεκινάει από το El-Sallum της Αιγύπτου και θα καταλήγει στη Νέα Μάκρη παρακάμπτοντας την Κρήτη , η οποία θα μεταφέρει 3000 ΜW ηλεκτρικής ενέργειας "αντικαθιστώντας " 4,5 δισ κυβικά μέτρα φυσικού αερίου σε ετήσια βάση και η δεύτερη που θα είναι δύο καλωδίων, η οποία θα ξεκινάει από τις ακτές της Αιγύπτου και θα καταλήγει στη Νότια Κρήτη, ισχύος 2000 MW, "αντικαθιστώντας " 3 δισ κυβικά μέτρα φυσικού αερίου σε ετήσια βάση και η διασύνδεση Ελλάδας-Λιβύης , με τις ΗΠΑ να στηρίζουν το έργο.
Τα παραπάνω σημαντικότατα ενεργειακά project έχουν την οικονομική στήριξη της ΕΕ και τη συγκατάθεση των ΗΠΑ, στην προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ηπείρου για απεξάρτησή της από το Ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο.
Η "επίλυση" του προβλήματος της όδευσής τους σε ΝΑ Μεσόγειο και Αιγαίο λόγω της τουρκικής αδιαλλαξίας
Ωστόσο και στα τρία παραπάνω ενεργειακά project η όδευσή τους ακολουθεί γενικότερα την θαλάσσια διαδρομή ΝΑ Μεσόγειο-Αιγαίο, με την Τουρκία να μην είναι μέρος αυτών, γεγονός που προκάλεσε από πλευράς Άγκυρας μέχρι τώρα πολυποίκιλα προβλήματα σε ΗΠΑ-ΕΕ στη ΝΑ Μεσόγειο, με τον Ερντογάν να φθάνει στα πρόθυρα πολέμου με την Ελλάδα το καλοκαίρι του 2020.
Ωστόσο τώρα ο Ερντογάν άλλαξε πρόσωπο όπως προείπαμε στην αρχή του παρόντος με τη χώρα μας την οποία προσεγγίζει με ειλικρινή τάχα διάθεση για φιλία και συνεργασία.
Τα παράγματα μάλλον είναι διαφορετικά.
Εκτίμησή μας είναι ότι η προσέγγιση Τουρκίας-Ελλάδας που επιχειρείται έχει ως βάση την ενέργεια στη ΝΑ Μεσόγειο, με τον καθορισμό της ενεργειακής πίτας για κάθε χώρα να προηγείται της οριοθέτησης της ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδας των δύο χωρών σύμφωνα με τους Τούρκους (kazan-kazan).
Η παραπάνω προσέγγιση φαίνεται να βρίσκει σύμφωνους ΗΠΑ-ΕΕ οι οποίες έχουν κάθε λόγο για το ξεκλείδωμα της μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από Ασία-Αφρική και φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της ΝΑ Μεσογείου(Κύπρος-Ισραήλ), στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, έχει καταδείξει την σημασία της Αλεξανδρούπολης για τις ΗΠΑ, οι οποίες μέσω αυτής μεταφέρουν πληθώρα πολεμικού υλικού στον Ζελένσκι στη μάχη της χώρας του κατά της Ρωσίας.
Συνεπώς οι ΗΠΑ θέλουν ειρήνη στο Αιγαίο.
Τέλος όποτε και αν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, αυτό δεν θα σημάνει επούλωση των πληγών μεταξύ ΕΕ-Ρωσίας, τουναντίον κατά την άποψή μας θα εισέλθουμε σε μια περίοδο πολυετούς Ψυχρού πολέμου μεταξύ τους.
Κατά συνέπεια είναι επιτακτικό για ΕΕ-ΗΠΑ η ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία.
"Αγκάθι" η Ελληνοτουρκική διαφορά-Το σχέδιο ΗΠΑ-ΕΕ για Buffer -zone
Με βάση τα παραπάνω είναι προς το συμφέρον ΗΠΑ-ΕΕ , Ελλάδα και Τουρκία να τα βρούν μεταξύ τους, με οποιοδήποτε τρόπο πλην πολέμου, αφού προέχει να επικρατεί ειρήνη στο θαλάσσιο δίαυλο ΝΑ Μεσόγειος- Αιγαίο-Αλεξανδρούπολη, έτσι ώστε ηλεκτρικό ρεύμα-φυσικό αέριο αλλά και οπλικά συστήματα και μέσα από τις ΗΠΑ, να δύνανται να προωθηθούν στην Ευρώπη.
Για να γίνει αυτό θα πρέπει σύμφωνα πάντα με τα συμφέροντα ΗΠΑ-ΕΕ ,αφενός Ελλάδα και Τουρκία να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου-όπως και έγινε στις 7 Δεκεμβρίου στην Αθήνα- και αφετέρου να ικανοποιηθεί ο Ερντογάν ενεργειακά-οικονομικά.
Επίσης θα πρέπει να ικανοποιηθεί και μέρος των τουρκικών απαιτήσεων-διεκδικήσεων σε βάρος της χώρας μας.
Εδώ "παίζουν" τα Μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), τα οποία από ότι φαίνεται τείνουν να μετατρέψουν αργά και σταδιακά το Αιγαίο σε μια ιδιότυπη buffer-zone, αφού Ελληνικές αεροναυτικές δυνάμεις δεν θα πλησιάζουν τουρκικές, ασκούμενες σε διαφορετικές περιοχές του η κάθε μία, για αποφυγή εντάσεων.!
Αίσθησή μας είναι ότι αρχικά θα πάμε σε "επιλεκτική επέκταση" των Χωρικών υδάτων μας (ΧΥ) στο Αιγαίο, όπου κάπου θα διατηρήσουμε τα 6νμ και αλλού θα τα επεκτείνουμε σε 8νμ ακόμη και σε 10 νμ, με τον Εθνικό Εναέριο Χώρο (ΕΕΧ) μας να τροποποιείται ανάλογα, επιτρέποντας έτσι την δημιουργία "προβοσκίδων τουρκικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ" καταμεσίς του Αιγαίου.
