Στις 28 Ιανουαρίου υπεγράφη συμφωνία φυσικού αερίου στην Τρίπολη της Λιβύης, μεταξύ της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου (NOC) της χώρας και της ιταλικής εταιρείας φυσικού αερίου Eni.
Η Ελλάδα άφησε να φανεί ότι πέρασε στα ψιλά την συγκεκριμένη συμφωνία, όχι όμως και η Τουρκία.
Αξίζει να δούμε τι χροιά επιχειρούν να δώσει τουρκικό ΜΜΕ με άρθρο του με τον ενδεικτικό προς τούτο τίτλο, "Γιγαντιαία συμφωνία φυσικού αερίου στη Μεσόγειο! Το δίκιο της Τουρκίας έχει αποδειχθεί", το οποίο αναφέρει:
"Η συμφωνία των 8 δισ. ευρώ που υπογράφηκε μεταξύ Λιβύης και Ιταλίας, η οποία καλύπτει τη συνεργασία στον τομέα του φυσικού αερίου στη Μεσόγειο, όχι μόνο αυξάνει την εξαγωγική ικανότητα της Τρίπολης, αλλά μπορεί επίσης να επιτρέψει στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (UBH) να επιτύχει διάφορους πολιτικούς στόχους , ακόμα κι αν πληρώσει κάποιο τίμημα.
Η υπογραφή συμφωνίας φυσικού αερίου από την UBH με την Ιταλία ήταν επίσης απάντηση στην Αίγυπτο και την Ελλάδα, οι οποίες αντιτάχθηκαν στη συμφωνία υδρογονανθράκων που υπεγράφη μεταξύ Τουρκίας και την UBH τον περασμένο Οκτώβριο.
Η συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ της Λιβυκής Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου (NOC) και της ιταλικής εταιρείας φυσικού αερίου Eni στην πρωτεύουσα Τρίπολη στις 28 Ιανουαρίου, καλύπτει την ανάπτυξη κοιτασμάτων με συνολικό απόθεμα φυσικού αερίου 6 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Με τη συμφωνία, στόχος είναι να αυξηθεί η παραγωγή σε αυτά τα πεδία στα 750 εκατομμύρια κυβικά πόδια την ημέρα από το 2026 και να διατεθεί το ένα τρίτο της παραγωγής στην Ιταλία για εξαγωγή.
Αν και τα δύο πεδία που αποτελούν αντικείμενο της συμφωνίας έχουν ανακαλυφθεί στο παρελθόν, αναφέρεται ότι η συμφωνία είναι «η πιο σημαντική συμφωνία που έχει πραγματοποιηθεί εδώ και 20 χρόνια». Η συμφωνία μεταξύ των μερών για την ανάπτυξη των δύο πεδίων το 2008 επικαιροποιήθηκε, αυξάνοντας το μερίδιο της Eni στους ξένους εταίρους από 30 τοις εκατό σε 37 τοις εκατό.
Αυτό που κάνει αυτή τη συμφωνία σημαντική είναι ότι έλαβε χώρα αφού οι διαδοχικές κυβερνήσεις τα τελευταία 20 χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της εποχής του Μουαμάρ Καντάφι, δεν κατάφεραν να κάνουν τη Λιβύη ελκυστική για τις παγκόσμιες ενεργειακές εταιρείες.
Οι επικριτικές φωνές κατά της συμφωνίας αυξάνονται επίσης. Κριτική στο περιεχόμενο της συμφωνίας ασκήθηκε από τον υπουργό Πετρελαίου Mohammad Awn.
Σώστε την βιομηχανία φυσικού αερίου από την κατάρρευση
Η Λιβύη υποφέρει από μείωση της παραγωγής λόγω της γήρανσης εξοπλισμού εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου της, των περιορισμένων επενδυτικών ευκαιριών για την ανάπτυξη των κοιτασμάτων της, καθώς και της πολιτικής αστάθειας και της αδυναμίας ασφάλειας που διαβρώνουν την παραγωγή.
Σε αυτό προστέθηκε η αύξηση της εγχώριας ζήτησης φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα διακοπές ρεύματος σε ευθεία αναλογία με αυτές τις αυξήσεις. Μάλιστα, ο υπουργός Πετρελαίου Awn, δήλωσε ότι «δεν υπάρχει αέριο προς εξαγωγή στη χώρα του». Η Λιβύη αναγκάστηκε να εξάγει φυσικό αέριο στην Ιταλία στο πλαίσιο των συμβατικών της υποχρεώσεων.
Εάν η κατάσταση συνεχιζόταν έτσι, θα έκανε σχεδόν τη Λιβύη χώρα εισαγωγής φυσικού αερίου, που θα κοιμάται πάνω από τα εκτιμώμενα αποθέματα φυσικού αερίου της περίπου 80 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την κατάσταση στη Λιβύη, η νέα συμφωνία που υπογράφηκε με την Eni θα εξυγιάνει τον τομέα του φυσικού αερίου στη χώρα, θα αυξήσει την παραγωγή, θα καλύψει την εγχώρια ζήτηση και θα αυξήσει τον όγκο των εξαγωγών.
Στο πλαίσιο αυτό, ο πρόεδρος της NOC Ferhat Ömer bin Kıdara μίλησε επίσης για το ετήσιο εισόδημα των 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Υπολογίζοντας το κόστος των επενδύσεων που θα γίνουν σε δύο υπεράκτια πεδία σε 7 έως 9 δισεκατομμύρια δολάρια, ο Bin Kıdara δήλωσε ότι μπορούν να προσφέρουν καθαρό εισόδημα έως και 13 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο κράτος.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εγκεκριμένα αποθέματά της είναι περίπου 6 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, το ένα πέμπτο του πεδίου Ez-Zahr της Αιγύπτου, αναφέρεται ότι η παραγωγή στις δύο τοποθεσίες μπορεί να φτάσει περίπου τα 850 εκατομμύρια κυβικά πόδια την ημέρα.
Όσο σημαντικές κι αν είναι αυτές οι εξελίξεις, η επένδυση της ιταλικής ενεργειακής εταιρείας Eni σε ένα έργο 8 δισ. δολαρίων θα ενθαρρύνει άλλες διεθνείς εταιρείες του ενεργειακού τομέα να επιστρέψουν στη λιβυκή αγορά.
Σε μια χώρα που εισάγει τα πάντα εκτός από πετρέλαιο και φυσικό αέριο, δίνει στον χρηματοπιστωτικό και επιχειρηματικό τομέα μια πιο σταθερή και αξιόπιστη εικόνα για επενδύσεις εκτός του τομέα των καυσίμων.
Η συμφωνία επικρίθηκε έντονα από τον Fethi Başağa, ο οποίος εξελέγη πρωθυπουργός από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στο Τομπρούκ, καθώς και από τον υπουργό Πετρελαίου .
Παρόλα αυτά, η συμφωνία εκπλήρωσε ορισμένους από τους πολιτικούς στόχους του πρωθυπουργού της UBH Abdulhamid Dbeibah. Χάρη στη συμφωνία, η Dbeibah απέκτησε έναν διεθνή εταίρο που έχει βάρος στον αγώνα για νομιμότητα μεταξύ των δύο κυβερνήσεων που ήδη υπάρχουν στη Λιβύη (της κυβέρνησης Başağa και της κυβέρνησης Dbeibah).
Από την άλλη πλευρά, η επίσκεψη του Ιταλού πρωθυπουργού Giorgia Meloni στην πρωτεύουσα Τρίπολη και η υπογραφή πολλών συμφωνιών με την κυβέρνηση του Dibeybe στο πλαίσιο αυτής της επίσκεψης περιείχαν περισσότερα από ένα μηνύματα προς τα έξω.
Μεταξύ αυτών είναι το μήνυμα ότι η πρωτεύουσα Τρίπολη έγινε αξιόπιστη κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Ντεμπέιμπε, καθώς και το μήνυμα ότι διεθνείς προσωπικότητες μπορούν να φιλοξενηθούν στην Τρίπολη.
Οι επισκέψεις του Ιταλού Πρωθυπουργού, καθώς και του Διευθυντή Πληροφοριών των ΗΠΑ Γουίλιαμ Μπερνς, θα ενθαρρύνουν άλλους να επισκεφθούν την Τρίπολη και θα ενισχύσουν τη νομιμότητα της κυβέρνησης Ντιμπάιμπα.
Επιπλέον, αυτές οι εξελίξεις ενδέχεται να ενθαρρύνουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, που προσπαθούν να τροφοδοτήσουν τις ανάγκες τους σε φυσικό αέριο μακριά από τη Ρωσία, να υπογράψουν παρόμοιες συμφωνίες.
Αντικειμενικές προσεγγίσεις της Συμφωνίας
Παρά το γεγονός ότι ήταν μέλος της UBH, ο υπουργός Πετρελαίου Avn αντιτάχθηκε στη συμφωνία που επιτεύχθηκε με την ιταλική εταιρεία Eni, αναφέροντας κάποιους λόγους.
Η Avn είπε ότι ήταν «άδικο» να επιμεριστεί το επενδυτικό κόστος της συμφωνίας εξίσου μεταξύ του κρατικού ταμείου και της ιταλικής εταιρείας, ενώ δήλωσε επίσης ότι είναι απαράδεκτο να αυξηθεί το μερίδιο της Eni από 30% σε 37%.αξιολογώντας ως αρνητικό σημείο για το κύρος της συμφωνίας, την υπογραφή της συμφωνίας από το Συμβούλιο Ενέργειας αντί του Υπουργείου Πετρελαίου.
Στις επικρίσεις του, μπορεί να έχει δίκιο σε επίπεδο οικονομίας, ίσως και δικαίου. Ωστόσο, από πολιτική ή ολιστική άποψη, η NOC έπρεπε να κάνει κάποιες παραχωρήσεις για να πείσει την Eni να αναπτύξει τα κοιτάσματα φυσικού αερίου.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο ξεκάθαρη αν ληφθεί υπόψη ότι οι παγκόσμιες εταιρείες, ειδικά αυτές που κατευθύνουν τους τομείς δραστηριότητάς τους στην καθαρή ενέργεια, δεν ενδιαφέρονται για χώρες που δεν έχουν ελκυστικούς νόμους για επενδύσεις.
Πολιτικά, χρειαζόταν ένας ισχυρός Ευρωπαίος σύμμαχος για να εξισορροπηθεί η ρωσική και η αιγυπτιακή υποστήριξη προς την κυβέρνηση Başağa.
Αυτή η ανάγκη έγινε ακόμη πιο απτή αφού χώρες όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ιορδανία και το Μαρόκο μποϊκόταραν τη Συμβουλευτική Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών των Αράβων που πραγματοποιήθηκε στην Τρίπολη.
Το Κατάρ, η Αλγερία και η Τυνησία συμμετείχαν στη συνάντηση σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών, ενώ το Ομάν, η Παλαιστίνη και οι Κομόρες ήταν παρόντες με λιγότερη διπλωματική εκπροσώπηση.
Μετά από αυτή την «αποτυχία», η UBH χρειαζόταν πολιτική υποστήριξη για να επιβεβαιώσει τη διεθνή της νομιμότητα.
Ακόμα κι αν το κόστος αυτής της υποστήριξης είναι η αύξηση του μεριδίου του ξένου εταίρου, η κατανομή του κόστους επένδυσης και άλλα πράγματα.
Από την άλλη πλευρά, η Ιταλία χρειάζεται μια εναλλακτική λύση στο ρωσικό αέριο και να διαφοροποιήσει τις πηγές ενέργειας της. Αυτή η ανάγκη γίνεται ακόμη πιο κατανοητή, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι δεν υπάρχει καμία αφρικανική χώρα που να μπορεί να αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο, συμπεριλαμβανομένης της Αλγερίας."
Η Τουρκική "ερμηνεία" της συμφωνίας Ιταλίας-Λιβύης
Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι οι Τούρκοι επιχειρούν να προσδώσουν μέσω της συμφωνίας Λιβύης-Ιταλίας, νομιμότητα sτην κυβέρνηση Ντμπέϊμπα να υπογράφει συμφωνίες με τρίτες χώρες, δικαίωμα το οποίο σαφώς και δεν έχει.
Με τον τρόπο αυτό επιχειρούν να προσδώσουν νομιμότητα στην συμφωνία υδρογονανθράκων Λιβύης-Τουρκίας τον περασμένο Οκτώβριο.
Εκτίμησή μας ότι η Τουρκία θα χρησιμοποιήσει ως παρακαταθήκη την συμφωνία Ιταλίας-Λιβύης προκειμένου να δικαιολογήσει τις έκνομες ενέργειές της στην ΝΑ Μεσόγειο, ενώ δεν αποκλείεται να στείλει μελλοντικά πολεμικά πλοία και μαχητικά αεροσκάφη της μαζί με drone, να συνοδεύσουν πλοία εξόρυξης υδρογονανθράκων, νοτίως της Κρήτης, είτε στη Λιβυκή ΑΟΖ, είτε στην τουρκική ΑΟΖ, μετά την παράνομη οριοθέτηση τους στην οποία προέβησαν κατά παράβαση του Δικαίου της θάλασσας, στον βωμό της εξυπηρέτησης του ανυπόστατου ιδεολογήματος της "Γαλάζιας Πατρίδας".
Η Τουρκία σε αυτήν την ενέργεια πιθανολογούμε ότι θα προβεί μετά τις εκλογές και εφόσον ο Ερντογάν εκλεγεί.
Σε περίπτωση ήττας του Ερντογάν δεν αποκλείεται να προβεί η νέα τουρκική κυβέρνηση σε ανάλογη κίνηση, μεταγενέστερα όπως χρονικά.
