Μια εξαιρετική ανάλυση με τίτλο «Μπορεί, πώς και πότε η Ελλάδα να καλύψει την Κύπρο σε περίπτωση κρίσης;» υπογράφει ο διεθνολόγος Γιάννος Χαραλαμπίδης στην εφημερίδα Σημερινή της Κύπρου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κύπρος: Δείτε εικόνες και βίντεο από την τελετή απονομής πράσινου μπερέ στους νέους καταδρομείς
Γράφει συγκεκριμένα: «Ενώ η Τουρκία συνεχίζει τις προκλήσεις στο Αιγαίο και στην Κύπρο, η Γαλλία δημιουργεί αεροναυτικό στρατηγικό δίαυλο, τον οποίο επιδιώκει να εμπεδώσει στην Ανατολική Μεσόγειο με τη δράση του αεροπλανοφόρου «Σαρλ ντε Γκωλ». Αυτό επισημαίνεται από στρατιωτικές και διπλωματικές πηγές εξ αφορμής της παρουσίας του γαλλικού αεροπλανοφόρου στα νότια της Κύπρου, όπου συμμετείχε σε κοινές ασκήσεις τόσο με την Κυπριακή Δημοκρατία όσο και με την Ελλάδα στα ανοικτά της Κρήτης.
Σιωπηρή αποδοχή
Παρόλ’ αυτά, η Κύπρος παραμένει ακάλυπτη σε περίπτωση κρίσης με την Τουρκία είτε εδώ είτε στον ελλαδικό χώρο, λόγω λανθασμένων εκτιμήσεων και πολιτικών επιλογών που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια και εξελίχθηκαν σε εγκληματικά λάθη, που αποθρασύνουν την Τουρκία στο Κυπριακό. Όπως εκτιμάται, η Άγκυρα: 1. Δεν θα εγκαταλείψει την πολιτική των δύο κρατών, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία το 2023. 2. Θα συνεχίσει τις προσπάθειες για την αναγνώριση του ψευδοκράτους επί τη βάσει του "acknowledgment", δηλαδή της "αποδοχής", που ισοδυναμεί με το προηγούμενο στάδιο της πλήρους αναγνώρισης. 3. Θεωρεί ως σιωπηρή αιτία κρίσης τις έρευνες της Κυπριακής Δημοκρατίας σε θαλάσσιες περιοχές, εντός των οποίων η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι βρίσκεται η δική της υφαλοκρηπίδα από τη μια και η ΑΟΖ του ψευδοκράτους από την άλλη. Σιωπηρώς, έχει γίνει αποδεκτή αυτή η τουρκική θέση από την κυπριακή Κυβέρνηση, για να μην προκληθεί η όποια κρίση.
Η απουσία αυτόματης κάλυψης και τα χρονοδιαγράμματα
Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι: Πρώτο, σε περίπτωση κρίσης δεν υπάρχει απόφαση για αυτόματη κάλυψη της Κύπρου από αέρος ή από θαλάσσης, αλλά κάτι τέτοιο θα αποφασιστεί επί τη βάσει των πολεμικών συνθηκών της συγκεκριμένης στιγμής. Δεύτερο, η Ελλάδα επιχειρησιακά μπορεί να καλύψει από αέρος την Κύπρο μέσω Κρήτης, αλλά η επιλογή αυτή είναι συνάρτηση διαφόρων άλλων μεταβλητών, όπως είναι οι ανάγκες που θα προκύψουν από την πολεμική κρίση στον ελλαδικό χώρο. Τρίτο, η Ελλάδα θα μπορεί να καλύψει επιχειρησιακά την Κύπρο διά θαλάσσης μετά το 2026, εφόσον ληφθεί απόφαση. Η χρονολογία αυτή είναι συναφής με την παραλαβή της πρώτης από τις τρεις φρεγάτες «Belhara» που προβλέπεται το 2025 και της τελευταίας το 2026. Εφόσον αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί ακόμη, ισχύει ό,τι και στην περίπτωση της χρήσης των ελληνικών μαχητικών στην Κρήτη. Δηλαδή η αποστολή τους ή όχι εξαρτάται από τις ανάγκες της Ελλάδας στο πεδίο της μάχης και άλλες διπλωματικές συνθήκες που θα επικρατούν.
Η απόσταση Κρήτης - Κύπρου και Ικονίου - Κύπρου…
Βεβαίως, όπως στρατιωτικές πηγές αναφέρουν, ο επιχειρησιακός σχεδιασμός είναι συνδυασμός διαφόρων οπλικών συστημάτων και των σκοπών που πρέπει να εξυπηρετηθούν σε περίπτωση κρίσης αναλόγως των πολεμικών εξελίξεων επί του εδάφους, στη θάλασσα και στον αέρα. Εδώ, υπάρχει μια προσέγγιση, η οποία έχει θεωρητικά ορθή βάση. Ότι δηλαδή η απόσταση από την Κρήτη στην Κύπρο είναι περίπου η ίδια από το Ικόνιο στην Κύπρο. Άρα, όπως μπορεί να έρθει η τουρκική αεροπορία για να πλήξει στόχους στο νησί, το ίδιο μπορεί να πράξει και η ελληνική. Για την αποφυγή κίβδηλων παραστάσεων θα πρέπει να επισημανθούν τα εξής: 1. Η Άγκυρα έχει ειλημμένη απόφαση για την αυτόματη εμπλοκή τής τουρκικής πολεμικής αεροπορίας στην Κύπρο, ενώ ή Αθήνα όχι. Υπάρχει, δηλαδή, εκ των προτέρων πολιτική και στρατιωτική πρόθεση από την Τουρκία. Είναι δοκιμασμένη στην πράξη επιλογή, που δημιουργεί αξιοπιστία. Κάτι τέτοιο, δεν συμβαίνει για την Ελλάδα. 2. Η πτήση των τουρκικών μαχητικών από το Ικόνιο στην Κύπρο θα διεξαχθεί σε τουρκικό περιβάλλον, πράγμα που δεν θα ισχύει με τα ελληνικά μαχητικά, ακόμη και αν πυροδοτήσουν πυραύλους από απόσταση 200 χιλιομέτρων. Μια επιλογή είναι η παρουσία ελληνικών μαχητικών στην Κύπρο ή της πώλησης τέτοιων αεροσκαφών από την Ελλάδα στην Κύπρο με τη σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ, που θα είναι ενταγμένα σε μια ευρύτερη συμμαχική στρατηγική διαδικασία της αποτροπής.
Τα ζητήματα αυτά δεν αφορούν στην Ελλάδα μόνο ως εγγυήτρια δύναμη, αλλά και στην Κύπρο. Κατά πόσον, δηλαδή, η νέα κυπριακή Κυβέρνηση θέλει ένοπλες δυνάμεις στη βάση της αποτροπής, που σημαίνει τη διάθεση κονδυλίων στην αντίληψη της επένδυσης και όχι του κόστους, διότι βασική διπλή αποστολή του κράτους είναι αφενός η εσωτερική του ασφάλεια και αφετέρου αυτή των συνόρων του.
Τα "chokepoints" και ο στρατηγικός δίαυλος…
Ο γαλλικός στρατηγικός δίαυλος έχει αεροναυτικό χαρακτήρα και ξεκινά από το Σουέζ, που συνιστά σημαντικό "chokepoint" - δηλαδή μιαν από τις οκτώ σημαντικές διαβάσεις των θαλάσσιων οδών παγκοσμίως. Ακολούθως, περνά από τα νότια της Κύπρου και της Κρήτης, διασχίζει τα ανοικτά της Λιβύης, της Τυνησίας και αγγίζει τα όρια του Γιβραλτάρ, όπου βρίσκεται το άλλο στρατηγικό "chokepoint", που τελεί υπό τον έλεγχο των Βρετανών. Ο εν λόγω στρατηγικός δίαυλος έχει γεωπολιτικό χαρακτήρα, που συνδέεται με τα συμφέροντα της Γαλλίας στην περιοχή μας, όπως είναι, για παράδειγμα, η ασφάλεια της ενέργειας. Στέλνει, ταυτοχρόνως, το μηνύματα, χωρίς να προκαλεί, προς την Τουρκία, τη Ρωσία και τη Βρετανία ότι το Παρίσι είναι παρόν στη γειτονιά μας. Στρατιωτικές και διπλωματικές πήγες τονίζουν: Πρώτο, η Βρετανία διαθέτει ήδη Βάσεις στην Κύπρο. Άρα έχει ισχυρό λόγο και ρόλο στα γεωπολιτικά παιχνίδια της Ανατολικής Μεσογείου. Δεύτερο, η Ρωσία διαθέτει αεροναυτικές δυνάμεις, ενισχυμένες, μάλιστα, στη Βάση της Ταρτούς. Ως εκ τούτου διαδραματίζει τον δικό της ρόλο στην περιοχή, ειδικώς στην παρούσα φάση κατά την οποία βρίσκεται σε εξέλιξη ο πόλεμος στην Ουκρανία. Τρίτο, η Τουρκία αναδεικνύει και επιδιώκει την εμπέδωσή της ως αυτοκρατορικής δύναμης με νεο-οθωμανικό χαρακτήρα. Καμία από αυτές τις τρεις Δυνάμεις δεν θα ήθελε τη Γαλλία μέσα στα πόδια της, εκτός από την τέταρτη, δηλαδή τις ΗΠΑ, οι οποίες βολεύονται από την εμπλοκή όσο το δυνατόν περισσότερων Δυτικών Δυνάμεων σε μία σημαντική γεωπολιτική περιοχή όπως η δική μας. Η εμπλοκή της Γαλλίας ενισχύει την αποτροπή έναντι της ρωσικής παρουσίας και απεγκλωβίζει τις ΗΠΑ, έστω και μερικώς, από τις εξαρτήσεις έναντι της Βρετανίας και τους όποιους "συμμαχικούς εκβιασμούς" της Τουρκίας.
Στρατηγική πυξίδα και αποτροπή
Ο γαλλικός στρατηγικός δίαυλος δεν προσφέρει εκ των πραγμάτων όφελος στην Κύπρο, παρά μόνο την εμπειρία σε κοινές ασκήσεις έρευνας και διάσωσης, έγκαιρης προειδοποίησης και αεράμυνας. Για να υπάρξει πραγματικό όφελος θα πρέπει ενόψει εκλογών και της νέας Κυβέρνησης που θα προκύψει τον προσεχή Φεβρουάριο να καταρτιστεί συγκροτημένη στρατηγική, η οποία: Α) Θα πρέπει να είναι ενταγμένη στη λογική της αποτροπής και της ασφάλειας της ενέργειας εφόσον η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει εναλλακτική επιλογή για την Ευρώπη, ειδικώς μετά τα όσα συμβαίνουν ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία. Β) Θα πρέπει να είναι ενταγμένη στη στρατηγική πυξίδα της ΕΕ, που καλύπτει, εκτός των άλλων, και την Ανατολική Μεσόγειο. Γιατί γίνεται λόγος για τη στρατηγική πυξίδα; Διότι, εκτός των άλλων, στους σκοπούς της αναφέρονται τα εξής που είναι συναφή με την Κύπρο και την τουρκική απειλή:
«Για την αντιμετώπιση των κοινών απειλών και προκλήσεων, η ΕΕ:
— θα ενισχύσει τη συνεργασία με στρατηγικούς εταίρους όπως το ΝΑΤΟ, ο ΟΗΕ και οι περιφερειακοί εταίροι, συμπεριλαμβανομένων του ΟΑΣΕ, της Αφρικανικής Ένωσης και του ASEAN,
— θα αναπτύξει περισσότερες ειδικά προσαρμοσμένες διμερείς εταιρικές σχέσεις με ομόφρονες χώρες και στρατηγικούς εταίρους, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία και άλλες,
— θα αναπτύξει ειδικά προσαρμοσμένες εταιρικές σχέσεις στα Δυτικά Βαλκάνια, την ανατολική και νότια γειτονία μας, την Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική, μεταξύ άλλων μέσω της ενίσχυσης του διαλόγου, της συνεργασίας, της προώθησης της συμμετοχής σε αποστολές και επιχειρήσεις ΚΠΑΑ και της στήριξης της ανάπτυξης ικανοτήτων».
Υπό αυτές τις συνθήκες, στο πλαίσιο μιας αποτρεπτικής στρατηγικής θα μπορούσαν Κύπρος και Ελλάδα μαζί με τη Γαλλία να αναλάβουν την υλοποίηση της στρατηγικής πυξίδας με τη συμμετοχή τρίτων χωρών, οι οποίες να κουμπώσουν πάνω μας, όπως είναι το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Η Τουρκία θα μπορούσε να ήταν ευπρόσδεκτη εφόσον:
- Αποσύρει πλήρως τα στρατεύματά της από την Κύπρο όπως η ΕΕ, οι ΗΠΑ και η ίδια η Άγκυρα αξιώνει από τη Ρωσία στην περίπτωση της Ουκρανίας.
- Αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία όπως καθορίζει η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005. Πρόκειται για βασική προϋπόθεση της ομαλής ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας, που έχει τεθεί στο ράφι στο πλαίσιο της εξευμενιστικής πολιτικής αντίληψης υπό το πρόσχημα ότι η λύση ήταν κοντά.
Η εμμονή στα δύο κράτη…
Τα ανωτέρω τελούν υπό την αίρεση στρατηγικής απόφασης, η οποία επί του παρόντος δεν συνάδει με όσα διακηρύσσουν οι τρεις βασικοί υποψήφιοι ενόψει των προεδρικών εκλογών, αφού υπόσχονται επιστροφή στο Κραν Μοντανά και συνέχιση της αποτυχημένης πολιτικής του εξευμενισμού. Όπως, όμως, πληροφορούμαστε, σε επιτελεία υποψηφίων για την Προεδρία υπάρχει ο προβληματισμός περί του θέματος μιας νέας στρατηγικής στη βάση της αποτροπής υπό την εξής έννοια: Διαγιγνώσκουν ότι εφόσον η Τουρκία δεν αλλάξει στάση μετά τις τουρκικές εκλογές, θα πρέπει να υπάρξει εναλλακτική στρατηγική δράσης για την αναχαίτιση της πολιτικής για την αναγνώριση του ψευδοκράτους και των προσπαθειών που θα γίνουν από την Τουρκία για να αποτραπεί η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Η αμυντική βεβαίως διπλωματία είναι θεμιτή… Επιβάλλεται και η επιθετική διπλωματία ως αποτέλεσμα της πρόκλησης κόστους στην άλλη πλευρά, εάν επιθυμούμε λύση στη βάση του αμοιβαίου οφέλους…»
