Ολοκληρώθηκε η συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις Βρυξέλλες, στο οποίο τελικά συμμετείχε μετά από αίτημα της τουρκικής πλευράς ο εκπρόσωπος της Προεδρίας, Ιμπραήμ Καλίν με αποτέλεσμα από την ελληνική πλευρά να συμμετάσχει η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, Ελένη Σουρανή.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές η συζήτηση εξελίχθηκε σε καλό κλίμα, καθώς σημειώνεται χαρακτηριστικά πως ο πάγος έσπασε και οι δύο άνδρες συμφώνησαν να εγκαταλείψουν την ένταση του 2020, παρά τις πολύ σημαντικές διαφορές, που συνεχίζουν να υφίστανται.
Οι ίδιες πηγές σημείωναν χαρακτριστικά ότι «έσπασε ο πάγος» και ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν «να αφήσουν πίσω την ένταση του 2020, παρά τις πολύ σημαντικές διαφωνίες που υπάρχουν».
Προηγουμένως, ο Τούρκος Πρόεδρος είχε χαρακτηρίσει (νατοϊκό) «σύμμαχο» την Ελλάδα.
Η συνάντηση έγινε σε θετικό κλίμα, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες και το μήνυμα αυτής της κατ’ ιδίαν συνομιλίας που είχαν οι κ.κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν είναι πως έσπασε ο πάγος μεταξύ των δύο ηγετών.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές οι δύο άνδρες συμφώνησαν να αφήσουν πίσω την ένταση του 2020 παρά τις πολύ σημαντικές διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Ειδικότερα, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι το βασικό μήνυμα της συνάντηση ήταν ότι υπήρξε αμοιβαία κατανόηση, πως δεν μπορεί να επαναληφθεί η ένταση που υπήρξε το 2020 και ότι πρέπει οι προκλήσεις να μην γίνονται δύσκολα διαχειρίσιμες.
Θετική ατζέντα παρά τις διαφορές
Προσθέτουν ακόμη, ότι εκφράστηκε επίσης η επιθυμία οι δύο πλευρές να προχωρήσουν με τα μέτρα θετικής ατζέντας που έχουν συμφωνηθεί και αυτό παρά το γεγονός ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές σε σειρά ζητημάτων με σημαντικότερο την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Η ελληνική πλευρά, σημείωσε ότι οι διαφορές πρέπει να αντιμετωπίζονται μέσα από τους υπάρχοντες διαύλους όπως είναι οι διερευνητικές επαφές, τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και οι πολιτικές διαβουλεύσεις.
Κίνηση καλής θέλησης στο προσφυγικό 1450 επιστροφές
Τέλος, σύμφωνα με πληροφορίες συζητήθηκε και το μεταναστευτικό-προσφυγικό όπου η ελληνική πλευρά επεσήμανε ότι μπορούν να συνεργαστούν οι δύο χώρες αρκεί να αποφεύγονται προκλήσεις τύπου Μαρτίου 2020.
Σε αυτό το πλαίσιο μία κίνηση καλής θέλησης στο προσφυγικό από τουρκικής πλευράς θα ήταν η αποδοχή της επιστροφής των 1.450 ατόμων των οποίων η αίτηση ασύλου έχει απορριφθεί τελεσίδικα.
Επίθεση φιλίας από Ερντογάν
Η συνάντηση ξεκίνησε περίπου στις 5:20 μ.μ. μετά το τέλος των εργασιών της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ και ολοκληρώθηκε στις 6:20 μμε.
Λίγο πριν από τη συνάντηση ο Τούρκος πρόεδρος έκανε επίθεση φιλίας στην Ελλάδα δηλώνοντας ότι το εκ νέου άνοιγμα διαύλων διαλόγου με την Ελλάδα βοήθησε να λυθούν μερικά διμερή ζητήματα.
«Πιστεύουμε ότι το εκ νέου άνοιγμα των διαύλων διαλόγου με τον γείτονά μας Ελλάδα, συνεισέφερε στην επίλυση προβλημάτων και στην περιφερειακή σταθερότητα» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ταγίπ Ερντογάν.
Οι δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου έγιναν κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που διοργάνωσε το think tank «Gerrman Marshall Fund», όπως αναφέρει το Reuteurs, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Η πιο σημαντική διαφορά
Από την πλευρά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης διεμήνυσε από χτες ότι «η πιο σημαντική διαφορά» Ελλάδας και Τουρκίας είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, ενώ έστειλε και το μήνυμα πως ως μέλη του ΝΑΤΟ Τουρκία και Ελλάδα θα πρέπει να λύσουν ειρηνικά τις διαφορές τους.
Στο ερώτημα «τι θα συζητήσετε με τον κ. Ερντογάν;» ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε:
«Δεν αποτελεί μυστικό ότι έχουμε μεγάλες διαφορές με την Τουρκία και η πιο σημαντική διαφορά μας είναι το ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μας. Πρόκειται για ένα ζήτημα που χρονολογείται εδώ και πολλές δεκαετίες. Και πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να διαχειριστούμε τις διαφορές μας χωρίς να καταφύγουμε σε κλιμάκωση της έντασης και αποφεύγοντας αυτό που συνέβη το περασμένο καλοκαίρι» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης και πρόσθεσε:
Να διαχειριστούμε τις διαφωνίες μας με πολιτισμένο τρόπο
«Και πιστεύω ότι για να γίνει αυτό θα πρέπει να συμφωνήσουμε σε ένα κοινό πλαίσιο. Και το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να είναι ο σεβασμός όσων προβλέπει το διεθνές δίκαιο. Και, ασφαλώς, οι σχέσεις καλής γειτονίας. Θα ζήσουμε δίπλα-δίπλα με την Τουρκία. Πρέπει λοιπόν να βρούμε έναν τρόπο, ακόμη και όταν διαφωνούμε, να συνεχίζουμε να συζητάμε και να διαχειριζόμαστε τις διαφωνίες μας με πολιτισμένο τρόπο».
Παράλληλα ο Έλληνας πρωθυπουργός επεσήμανε ότι υπάρχουν περιθώρια συνεργασίας με την Τουρκία σε οικονομικό επίπεδο αλλά και σε περιβαλλοντικό, ενώ σε αυτό το πλαίσιο ενέταξε και το προσφυγικό-μεταναστευτικό.
Ειρηνική επίλυση
Σε κάθε περίπτωση η συζήτηση μεταξύ του κ. Μητσοτάκη και του κ. Ερντογάν θα γίνει στο φόντο του γενικού πλαισίου που θέλει να χαράξει η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ο στόχος του ΝΑΤΟ είναι να συνεχιστεί το κλίμα αποκλιμάκωσης της έντασης που διαπιστώνεται το τελευταίο διάστημα.
«Είμαστε και οι δύο μέλη της συμμαχίας. Και βεβαίως, όταν έχουμε διαφορές -ως μέλη της συμμαχίας- αυτές οι διαφορές, θα πρέπει να επιλύονται με ειρηνικό τρόπο, γιατί αν δεν επιλύονται με τέτοιο τρόπο και επιλέγεται η αύξηση της έντασης, αυτό βεβαίως δεν είναι καλό για τη συμμαχία στο σύνολό της» ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης ερωτηθείς για τις προσδοκίες του από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ για τα ελληνοτουρκικά.
Επικοινωνία Μητσοτάκη-Αναστασιάδη
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης είχε επικοινωνία με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, πριν την συνάντησή του με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Νίκος Αναστασιάδης ζήτησε από τον Έλληνα Πρωθυπουργό να μεταφέρει στον Τούρκο Πρόεδρο τη θέση της κυπριακής πλευράς ότι θα πρέπει να σταματήσουν οι ενέργειες της Τουρκία στο Βαρώσι, οι οποίες παραβιάζουν τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Επίσης να μεταφέρει ότι καμιά λύση δεν είναι αποδεκτή για το Κυπριακό πέραν από τη λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, κάτι που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη σε περίπτωση νέας άτυπης πενταμερούς διάσκεψης.
Τέλος ο Πρόεδρος μετέφερε στον Κυριάκο Μητσοτάκη τη θέση ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας δεν αφήνει περιθώρια στην Κυπριακή Δημοκρατία να τηρήσει μια θετική στάση στο επερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο οποίο θα συζητηθούν οι σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας. Η Κυπριακή Δημοκρατία, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, μπορεί να αλλάξει τη στάση της και να τηρήσει μια θετική ατζέντα μόνο σε περίπτωση που η Τουρκία προχωρήσει σε αναίρεση ενεργειών της σε σχέση με την Αμμόχωστο.
Όσον αφορά μια νέα άτυπη πενταμερή διάσκεψη, οι πληροφορίες αναφέρουν πως με τα υπάρχοντα δεδομένα δεν υπάρχουν πολλές πιθανότητες να συγκληθεί σύντομα.
Εξάλλου οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η ειδική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, πρέπει να αναμένεται στην Κύπρο στο τέλος της ερχόμενης εβδομάδας.
Πως φτάσαμε στην σημερινή ημέρα
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν στο ναδίρ, η Τουρκία είχε μπει για τα καλά σε... διπλωματική καραντίνα από τους Ευρωπαίους -πλην Γερμανίας- και τις γειτονικές της χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο και ο πρόεδρος της Τουρκίας χυδαιολογούσε με κάθε ευκαιρία εναντίον του «απείθαρχου» Ελληνα πρωθυπουργού, είτε για την ελληνική αντίδραση στην προσπάθεια εισβολής στον Εβρο, είτε για την άρνηση αποδοχής των τουρκικών μαξιμαλιστικών θέσεων στο Αιγαίο και την προσπάθεια «απαλλοτρίωσης» ελληνικών θαλάσσιων ζωνών στη ζώνη Καστελόριζο - Ρόδος - Κάρπαθος - Κάσος - Κρήτη.
«Δεν θέλω να βρεθώ στον ίδιο χώρο και να φωτογραφηθώ μαζί με εκείνον. Προσπάθησαν αρκετοί να με πείσουν, αλλά δεν τα κατάφεραν. Αυτά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά», δήλωνε ο κ. Ερντογάν τον Μάρτιο του 2020 αναφερόμενος στο ενδεχόμενο συνάντησής του με τον Ελληνα πρωθυπουργό.
Η ιστορία έχει δείξει ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας είναι άνθρωπος που ξέρει να ελίσσεται. Αυτή η προσαρμοστικότητά του είναι για πολλούς ευθέως ανάλογη με τη μακρόχρονη πολιτική επιβίωση και κυριαρχία του. Και κάπως έτσι σήμερα Δευτέρα 14 Ιουνίου, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν συναντάται με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Η συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, η πρώτη μετά την εκλογή του Τζο Μπάιντεν στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, αποκτά τεράστια στρατηγική σημασία. Η πανδημία έχει δημιουργήσει ένα πρωτόγνωρο σκηνικό σε όλο τον πλανήτη, οι ισχυροί του κόσμου ετοιμάζονται για αναδιανομή των ζωνών επιρροής, ενώ πολλοί προβλέπουν έναν επερχόμενο νέο ψυχρό πόλεμο της Ουάσινγκτον με το Πεκίνο και τη Μόσχα.
Σε αυτό το κλίμα, ο Ελληνας πρωθυπουργός συμφώνησε να συναντηθεί τετ-α-τετ με τον Τούρκο πρόεδρο. «Θα έχω την ευκαιρία να συναντήσω τον πρόεδρο Ερντογάν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τη Δευτέρα», είπε ο πρωθυπουργός και υπογράμμισε: «Είμαστε πάντα ανοιχτοί σε μια θετική ατζέντα, αλλά κατά τρόπο σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο, για να χρησιμοποιήσω τις φράσεις που περιλαμβάνονταν στο κείμενο των Συμπερασμάτων του Συμβουλίου του Μαρτίου».
Περιγράφοντας την απόφαση να επιχειρηθεί η αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία «βήμα προς βήμα», ο πρωθυπουργός έθεσε τις προϋποθέσεις: «Η τρέχουσα αποκλιμάκωση να διατηρηθεί, η Τουρκία να συμμετάσχει με εποικοδομητικό τρόπο στον διάλογο και να σεβαστεί τους όρους που θέτει η Ε.Ε., πάντα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας».
Λόγω χρονικών περιορισμών, δεν προβλέπονται διευρυμένες συζητήσεις σε επίπεδο αντιπροσωπειών, αν και ο πρωθυπουργός θα συνοδεύεται από τους υπουργούς Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας, Νίκο Δένδια και Νίκο Παναγιωτόπουλο αντίστοιχα, και άλλους στενούς του συνεργάτες όπως η πρέσβης Ελένη Σουρανή, διευθύντρια του διπλωματικού του γραφείου, και ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Θάνος Ντόκος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΝΑΤΟ: Έτοιμος για χειροφίλημα ο ''σουλτάνος'' στον Μπάιντεν
Το τετ α τετ του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Τουρκίας θα γίνει με ανοιχτή ατζέντα. Ο κ. Μητσοτάκης θα συζητήσει εφ’ όλης της ύλης με τον κ. Ερντογάν - άλλωστε, σε μια πολιτική συζήτηση χωρίς την παρουσία παρατηρητών οι συνομιλητές μπορούν να συμπεριφερθούν πιο ελεύθερα. «Στην ατζέντα θα είναι τα πάντα», εξηγεί κυβερνητικός παράγοντας και προσθέτει ότι ακόμη και το momentum της έστω και οριακής βελτίωσης των σχέσεων με την Τουρκία θα αποτιμηθεί με θετικό πρόσημο.
Προσπάθεια αποκατάστασης
Από μόνη της η κατ’ ιδίαν συνάντηση του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Τουρκίας θα σηματοδοτήσει την προσπάθεια αποκατάστασης ενός επιπέδου συνεννόησης. Ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των κυρίων Μητσοτάκη και Ερντογάν. Μια κόκκινη γραμμή στο ανώτατο επίπεδο σπανίως είναι κάτι αρνητικό. Αν η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν οδηγήσει σε κάποιου είδους σταθεροποίηση -με τάση βελτίωσης- των διμερών σχέσεων, αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια μικρή αλλαγή για τους επόμενους τρεις μήνες του καλοκαιριού.
Στα θέματα που χωρίζουν την Ελλάδα και την Τουρκία οι διαφορές είναι τόσο παγιωμένες που ουδείς θα μπορούσε να έχει αυταπάτες για κάτι ιδιαίτερο.
Τόσο στο δικαίωμα της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Αιγαίο στα 12 ναυτικά μίλια όσο και στο θέμα της Κύπρου ή των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης, τα τροχιοδεικτικά μηνύματα που έστειλε ο πρωθυπουργός την Παρασκευή προς την Αγκυρα επαναβεβαιώνουν το πλαίσιο της εθνικής γραμμής. Σε μια περίοδο όπου η Τουρκία, κατά πληροφορίες, ετοιμάζει επεκτατικά βήματα στην κατεχόμενη Αμμόχωστο, ο κ. Μητσοτάκης επέμεινε ότι η λύση στο Κυπριακό μπορεί να βρεθεί μόνο στη βάση μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, απορρίπτοντας τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει η τουρκική πολιτική ηγεσία για λύση δύο κρατών.
Κρίσιμη σημασία για τη διαμόρφωση των τουρκικών σχεδιασμών το επόμενο διάστημα θα έχει η συνάντηση του Τούρκου προέδρου με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, που θα γίνει επίσης στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ.
«Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα συναντηθεί με τον Τζο Μπάιντεν διότι η Ελλάδα δεν είναι η εξαίρεση που δημιουργεί θέματα», αναφέρει κυβερνητική πηγή. Διπλωματικοί παράγοντες στην Αθήνα αναγνωρίζουν ότι μπορεί η Τουρκία να συμπεριλαμβάνεται τα τελευταία χρόνια από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην ομάδα των θεωρούμενων «προβληματικών» συμμάχων, συνειδητοποιούν όμως πλήρως ότι η Ουάσινγκτον δεν είναι έτοιμη να διαρρήξει πλήρως τις σχέσεις της με την Αγκυρα. Ο Αμερικανός πρόεδρος, όπως θεωρείται πιθανό, θα υποδείξει στον Τούρκο ομόλογό του τα όρια των κινήσεων της Αγκυρας, ενώ -όπως αναμένουν όλοι- ο τελευταίος θα επιχειρήσει να στήσει παζάρι επιδιώκοντας να αποκομίσει τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για τη χώρα του.
