Εβδομάδα εντονότατης διπλωματικής-πολιτικής κινητικότητας στο «μέτωπο» των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας σύμφωνα με τα όσα γράφει ο Θανάσης Αργυράκης στο lawandorder. gr, ξεκίνησε με την επίσκεψη του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών, Χάϊκο Μάας, στην Άγκυρα και τη συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Τόσο ο γερμανικός όσο και ο τουρκικός Τύπος εστιάζουν στον «διπλωματικό μαραθώνιο» που ξεκινάει, με ελληνο-τουρκικές επαφές στο ΝΑΤΟ, όπως υποστηρίζει μερίδα του τουρκικού Τύπου, αλλά αποφεύγει να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει η Αθήνα, την έναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας-Τουρκίας, στην Κωνσταντινούπολη, στις 25 του μηνός, την επίσκεψη Τσαβούσογλου, στις 21-22 Ιανουαρίου στις Βρυξέλλες, καθώς και το ταξίδι της ηγεσίας της ΕΕ στο τέλος του μηνός στην Τουρκία.
Λεπτές ισορροπίες
Ο Χ. Μάας, μάλιστα, κατά την παραμονή του στην Τουρκία, ανήρτησε στο twitter μήνυμά του, στο οποίο εκφράζει, όπως ήταν αναμενόμενο, την συνήθη «εξισορροπιστική» γραμμή του Βερολίνου, των ίσων αποστάσεων απέναντι στην Αθήνα και την Άγκυρα.
Μια γραμμή, την οποία ακολουθεί ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες η Γερμανία, ευελπιστώντας στον κατευνασμό της Τουρκίας, σε συνδυασμό, βέβαια, με την -λεκτική, έως τώρα- απειλή για ενδεχόμενες κυρώσεις.
«Ο περσινός χρόνος -έγραψε- άφησε τα σημάδια του στη σχέση ΕΕ - Τουρκίας. Δεν θέλουμε πλέον να βλέπουμε τους συμμάχους να αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλον με πολεμικά πλοία. Χαιρετίζουμε την επανάληψη των διερευνητικών συνομιλιών με την Ελλάδα».
Κύπρος - Barbaros
Προηγουμένως, σε άλλη ανάρτησή του, επεσήμαινε ως θετικό σημάδι την αποχώρηση του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Barbaros, το οποίο εδώ και πολλούς μήνες μπαινοβγαίνει στην κυπριακή ΑΟΖ.
Να σημειωθεί πως, παρά το γεγονός ότι είχε απομακρυνθεί το Oruc Reis από την Ανατολική Μεσόγειο, ακόμα και κατά τη διάρκεια της τελευταίας Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, τον Δεκέμβριο του 2020, μέχρι τώρα, το Barbaros εξακολουθούσε να πλέει στην Αν. Μεσόγειο.
«Η αναχώρηση του Barbaros -έγραψε ο Μάας- από τις θαλάσσιες περιοχές στην Κύπρο αποτελεί επίσης θετικό σημάδι. Τα ζητήματα στην Ανατολική Μεσόγειο είναι περίπλοκα αλλά όχι ανεπίλυτα. Ακόμα και μετά το τέλος της (σ.σ.γερμανικής) προεδρίας στην ΕΕ, (σ.σ. το Βερολίνο) δεσμεύεται να διασφαλίσει ότι η σχέση ΕΕ - Τουρκίας θα είναι θετική».
Βερολίνο: Θετικά μηνύματα
Πριν αναχωρήσει για την Άγκυρα, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε: «Αφήσαμε πίσω μας μια δύσκολη χρονιά στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο οξύνθηκε δραματικά σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτό το παιχνίδι με την φωτιά δεν πρέπει να επαναληφθεί.
Ως εταίρος στο ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει σαφή υποχρέωση να επιλύει ακόμη και δύσκολες διαφορές μέσω της οδού της διαπραγμάτευσης, σεβόμενη το Διεθνές Δίκαιο, και να μην θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη στην περιοχή.
Γι’ αυτόν τον λόγο χαιρετίζουμε το ότι η Τουρκία από τις αρχές του έτους στέλνει μηνύματα αποκλιμάκωσης, όχι μόνο με τα λόγια, αλλά και με τα έργα.
Το γεγονός ότι η Τουρκία και η Ελλάδα ανακοίνωσαν ότι θα συνεχίσουν στις 25 Ιανουαρίου τις διερευνητικές τους συνομιλίες, οι οποίες είχαν διακοπεί από το 2016, είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα.
Αλλά και ο πρόωρος τερματισμός των σεισμικών ερευνών στα ανοικτά της Κύπρου με την απόσυρση του ερευνητικού πλοίου Barbaros, αποτελεί θετικό μήνυμα από πλευράς Άγκυρας.
Εμείς, ως γερμανική κυβέρνηση, ταχθήκαμε σθεναρά υπέρ της επανάληψης των άμεσων συνομιλιών μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, ειδικά κατά τη διάρκεια της προεδρίας μας στο Συμβούλιο της ΕΕ το τελευταίο εξάμηνο.
Το γεγονός ότι αυτές οι συνομιλίες θα ξεκινήσουν σύντομα προσφέρει μια πραγματική ευκαιρία διαρκούς αποκλιμάκωσης της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η θετική τάση των τελευταίων εβδομάδων θα πρέπει να έχει διάρκεια, προκειμένου να αποκατασταθεί η χαμένη εμπιστοσύνη και να δημιουργηθεί η βάση για έναν διάλογο προσανατολισμένο στη λύση».
Διερευνητική επίσκεψη
Σύμφωνα με τον γερμανικό Τύπο, πάντως, η επίσκεψη Μάας στην Τουρκία έχει διερευνητικό χαρακτήρα, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον η Τουρκία είναι πραγματικά διατεθειμένη να κάνει μια νέα αρχή στις σχέσεις με την ΕΕ.
Όπως σημειώνει μερίδα των γερμανικών ΜΜΕ, η Τουρκία χρειάζεται οικονομική βοήθεια και φοβάται μια νέα κόντρα με τις ΗΠΑ.
Ήδη από τον Νοέμβριο του 2020, άλλωστε, ο Τ. Ερντογάν ζητάει ένα νέο ξεκίνημα με την ΕΕ. Να σημειωθεί, μάλιστα, πως τότε είχε παραιτηθεί από υπουργός Οικονομικών ο γαμπρός του, Μπεράτ Αλμπαϋράκ.
Η οικονομική κρίση στην Τουρκία είχε κτυπήσει «κόκκινο». Το ποσοστό του πληθωρισμού ήδη κινείται στο 14,6%, ενώ στα τρόφιμα είναι πάνω από 20%.
Ως εκ τούτου, η Άγκυρα χρειάζεται επειγόντως να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, και η εξομάλυνση των σχέσεων με την ΕΕ, τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Τουρκίας, είναι καθοριστικής σημασίας προς αυτη την κατεύθυνση.
Σε αντάλλαγμα, σύμφωνα με τον γερμανικό Τύπο, η ΕΕ επιδιώκει κατά κύριο λόγο την παράταση της Συμφωνίας με την Τουρκία για το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στις κινήσεις για επαναπροσέγγιση ανάμεσα σε Άγκυρα και Αθήνα, καθώς και σε Άγκυρα και Παρίσι, με τον Ερντογάν να κάνει λόγο για ενδεχόμενο συναντήσεών του με τον Ελληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, και τον Γάλλο πρόεδρο, Εμμανουέλ Μακρόν.
Παρά ταύτα, όπως επισημαίνουν Γερμανοί αναλυτές, η Γαλλία περιμένει να δει «απτές χειρονομίες» και μετά θα αποφασίσει εάν θα προβεί σε συνάντηση κορυφής.
Στο ΝΑΤΟ
Κατά την τουρκική εφημερίδα, Milliyet, «μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, θα διεξαχθούν δύο διακριτές διαδικασίες που είναι αλληλένδετες μεταξύ τους:
Οι συναντήσεις στις Βρυξέλλες, υπό τη σκέπη του ΝΑΤΟ, όπου θα συζητηθούν με την Ελλάδα οι διαδικασίες αποφυγής συγκρούσεων για την Ανατολική Μεσόγειο, και οι διερευνητικές συνομιλίες, στις 25 Ιανουαρίου».
Εκτιμάται ότι οι ελληνο-τουρκικές επαφές επηρεάζουν άμεσα το κλίμα που δημιουργείται στις ευρω-τουρκικές σχέσεις, σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα, η οποία σημειώνει ότι τώρα τα θέματα που βάζει η Άγκυρα στο τραπέζι ενώπιον της ΕΕ, είναι τα εξής:
- Έναρξη διαπραγματεύσεων για την επικαιροποίηση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας.
- Απελευθέρωση των θεωρήσεων (βιζών) για την είσοδο Τούρκων πολιτών στην ΕΕ.
- Επικαιροποίηση της συμφωνίας της 18ης Μαρτίου 2016 για το Μεταναστευτικό-Προσφυγικό.
- Προετοιμασία για τη Διάσκεψη της Ανατολικής Μεσογείου. Η εφημερίδα, πάντως, παρατηρεί ότι «ναι μεν Τουρκία ζητάει θα να λάβει μέρος η ΤΔΒΚ (σ.σ. κατεχόμενα), ωστόσο, από πλευράς της ΕΕ εγείρεται ζήτημα με τη συμμετοχή ενός μη αναγνωρισμένου κράτους».
Ανθρώπινα-δημοκρατικά δικαιώματα
Ένα ακόμη αγκάθι στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας είναι τα ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα.
Μερίδα του γερμανικού Τύπου παρατηρεί ότι ο εισηγητής για θέματα Τουρκίας στο Ευρωκοινοβούλιο, Nacho Sanchez Amor, ανέφερε ως χαρακτηριστικές περιπτώσεις καταπάτησης των δημοκρατικών δικαιωμάτων τον τουρκικό αντιτρομοκρατικό νόμο, τις φυλακίσεις πολιτικών της αντιπολίτευσης και ακτιβιστών και τις αφόρητες πιέσεις στην «Κοινωνία των Πολιτών», τα ΜΜΕ και το κουρδικό κόμμα HDP.
Να σημειωθεί, πάντως, πως έως τώρα η Άγκυρα δεν δείχνει προθυμία να ανταποκριθεί θετικά στα ζητήματα που εγείρονται στο Ευρωκοινοβούλιο.
