Την εκτίμηση του ότι ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δε θα περιοριστεί στη Μάυρη Θάλασσα μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος, αλλά θα συνεχίσει τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, εξέφρασε ο Κωνσταντίνος Φίλης, Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ. Άλλωστε, σύμφωνα με τον ίδιο, εάν επιβεβαιωθεί η ποσότητα φυσικού αερίου που προσδοκά η Άγκυρα, είναι τόσο μικρή που δεν αρκεί για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών για μεγάλο χρονικό διάστημα.
«Η ενεργειακή ανακάλυψη στη Μαύρη Θάλασσα δε θα περιορίσει τις "ορέξεις" του Τούρκου προέδρου ώστε να αποσυρθεί από την Ανατολική Μεσόγειο, γιατί αυτό το κοίτασμα δεν αρκεί παρά μόνο να καλύψει ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα των εσωτερικών αναγκών. Επιπλέον, η Τουρκία αυτό που θέλει είναι να καταστήσει σαφές ότι είναι η επικυρίαρχη δύναμη σε μια περιοχή, η οποία εκτείνεται πολύ πέρα των γεωγραφικών της συνόρων. Άρα, δεν πρόκειται να σταματήσει, ενώ έχει τρία πλωτά γεωτρύπανα στην κατοχή της. Θα συνεχίσει όχι μόνο στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο και σε περιοχές ελληνικού και κυπριακού ενδιαφέροντος», επισήμανε ο κ. Φίλης.
Ωστόσο, εμφανίστηκε επιφυλακτικός σχετικά με τις ανακοινώσεις του Ερντογάν σημειώνοντας ότι πρόκειται για μια προσπάθεια του Τούρκου προέδρου να αποπροσανατολίσει από τα πραγματικά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας και να αποδείξει στο εσωτερικό της χώρας, σε υποστηρικτές και αντιπάλους, ότι τα χρήματα που έχει ξοδέψει για την αγορά πλωτών γεωτρύπανων αξίας άνω του 1 δισ. δολαρίων, «πιάνουν τόπο».
Όπως δήλωσε ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων «το κοίτασμα που ανακοίνωσε ο Ερντογάν δεν έχει επιβεβαιωθεί. Άρα μπορεί κάλλιστα στην επιβεβαιωτική γεώτρηση που θα ακολουθήσει να έχουμε μεγαλύτερη ή μικρότερη, όπως συνήθως συμβαίνει, ποσότητα από αυτή που ανακοινώθηκε σήμερα από τον πρόεδρο Ερντογάν. Δεύτερον, το σύνηθες στην αγορά ενέργειας είναι οι ανακοινώσεις να γίνονται από τις εταιρείες ενέργειας και όχι από τους προέδρους των κρατών, ακόμα κι αν η τουρκική εταιρεία ανήκει στο κράτος. Τρίτο στοιχείο είναι ότι είναι προφανές ότι ο Τούρκος πρόεδρος τελώντας υπό πίεση αποφάσισε να κάνει μια ανακοίνωση, την οποία προανήγγειλε πριν από δύο μέρες, σήκωσε πολύ ψηλά τον πήχυ των προσδοκιών, αλλά τελικά τον πέρασε από κάτω. Γιατί μιλάμε για ένα κοίτασμα που είναι μεν σημαντικό, αλλά αν υποθέσουμε ότι επιβεβαιωθούν οι ποσότητες αυτές, θα καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας μόλις για επτά χρόνια, καθώς οι ανάγκες της είναι 50-52 δισ. κυβικά μέτρα σε ετήσια βάση».
Ερωτηθείς σχετικά με το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο μετά τη συνάντηση και τις κοινές δηλώσεις Εμανουέλ Μακρόν και Άνγκελας Μέρκελ, ο κ. Φίλης τόνισε ότι το διάστημα μεταξύ 24 Αυγούστου και 24 Σεπτεμβρίου είναι κρίσιμο. «Στις 24 Αυγούστου θα έχει ολοκληρωθεί η τουρκική Navtex και στις 24 Σεπτεμβρίου θα είναι η πρώτη μέρα της διήμερης Συνόδου Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών. Οι Γερμανοί θα φουλάρουν τις διπλωματικές μηχανές ώστε μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα να διασφαλίσουν ότι η Ελλάδα και η Τουρκία θα ξεκινήσουν τις διερευνητικές επαφές. Η επόμενη εβδομάδα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, όχι μόνο γιατί έχουμε την κύρωση της συμφωνίας με την Αίγυπτο, έχουμε την επίσκεψη Μάας, ο οποίος στη συνέχεια θα πάει στην Τουρκία. Επιπλέον, στις 27 Αυγούστου ολοκληρώνεται και ο διεθνής διαγωνισμός, στον οποίο έχει συμμετάσχει μόνο η κρατική εταιρεία πετρελαίων της Τουρκίας, που αφορά σε θαλάσσια τεμάχια , τα οποία βρίσκονται στα 6 μίλια από τη Ρόδο, την Κάσο και την Κάρπαθο. Αν δεν υπάρξει κάποια εστία έντασης τις επόμενες ημέρες, είναι λογικό και αναμενόμενο να πάμε σε διερευνητικές επαφές, οι οποίες ουσιαστικά είναι βολιδοσκόπηση προθέσεων. Δεν είναι κάποια διαδικασία διαπραγμάτευσης μεταξύ των δυο πλευρών», υπογράμμισε.
Σχολιάζοντας τη στάση Γαλλίας και Γερμανίας, ο κ. Φίλης ανέφερε ότι «η παρουσία και μόνο της Γαλλίας στην περιοχή είναι σημαντική, γιατί είναι μια χώρα με ιδιαίτερο διπλωματικό εκτόπισμα στην Ε.Ε κι επηρεάζει τη Γερμανία. Από την άλλη η Μέρκελ δεν είναι στην κατεύθυνση που θα θα ήθελε η Ελλάδα, πχ στο πνεύμα των κυρώσεων, καθώς προτάσσει τη διπλωματία και τα εθνικά της συμφέροντα. «Όταν έχεις 40 δισ. όγκο εμπορικών συναλλαγών σε ετήσια βάση με την Τουρκία, 4 εκατ. Τούρκων να διαβιούν στη Γερμανία και αμυντική συνεργασία, προκρίνεις τα εθνικά σου συμφέροντα. Όμως η Καγκελάριος θέλοντας να παίξει έναν ρόλο διαμεσολαβητικό, πρέπει να κρατήσει ίσες αποστάσεις. Οφείλω βέβαια να ομολογήσω ότι η γερμανική στάση των τελευταίων ημερών είναι προβληματική, γιατί δεν μπορεί να εξισώνεται μια καθόλα νόμιμη συμφωνία, όπως είναι αυτή Ελλάδας-Αιγύπτου με μια απόλυτα παράνομη συμφωνία, όπως είναι αυτή Τουρκίας-Λιβύης. Δεν μπορεί να κάνουμε τα στραβά μάτια και να στρουθοκαμηλίζουμε ως Ευρωπαίοι και να χαρακτηρίζουμε ναυτικές κινητοποιήσεις την παρανομία της Τουρκίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο διεθνολόγος.
Σε ό,τι αφορά στην κατάπαυση του πυρός στη Λιβύης, ο κ. Φίλης χαρακτήρισε «εύθραυστη» την αποκλιμάκωση προσθέτοντας ότι «έχουμε δει και άλλες προσπάθειες στο παρελθόν, οι οποίες απέτυχαν. Ας ελπίσουμε ότι αυτή θα πετύχει». Σχετικά με το πώς επηρεάζουν οι εξελίξεις στη Λιβύη την Τουρκία, είπε ότι «μια πρώτη ανάγνωση λέει ότι η Τουρκία δεν κατάφερε τον σκοπό της, δηλαδή να επιχειρηθεί ανακατάληψη της Σύρτης, η οποία είναι μια περιοχή καθοριστικής σημασίας. Από την άλλη, ίσως να έχουμε μέσα από αυτήν την κατάπαυση του πυρός μια defacto διχοτόμηση Δυτικής και Ανατολικής Λιβύης, η οποία ευνοεί την Τουρκία στον βαθμό που ο Σάρατζ διατηρείται στην εξουσία και που προφανώς η Τουρκία θα έχει στρατιωτικά πατήματα κι ερείσματα στο δυτικό κομμάτι της Λιβύης. Δε νομίζω ότι η Τουρκία είναι διατεθειμένη να αποσύρει τα στρατεύματα της από τη Λιβύη, όπως και στην περίπτωση της Συρίας και του Ιράκ. Όπου μπαίνει και εισβάλλει, δε φεύγει, παρά μόνο δια της βίας».
