«Στην εξωτερική πολιτική δεν υπάρχουν ούτε διαρκείς αντίπαλοι ούτε διαρκείς φίλοι, υπάρχουν διαρκή συμφέροντα». Η δήλωση ανήκει στον βρετανό πολιτικό λόρδο Πάλμερστον. Και όταν μιλάμε για συμφέροντα - ως γνωστόν - οι Βρετανοί είναι ειδήμονες.
Η Ανατολική Μεσόγειος και δη η Κυπριακή Δημοκρατία είναι από τις περιοχές που θα μπορούσαμε επίσης να χαρακτηρίσουμε παράδειγμα θυσίας στον βωμό των συμφερόντων. Το θέμα «Κύπρος» έχει επανέλθει στη δημοσιότητα προσφάτως λόγω της κλιμάκωσης της τουρκικής προκλητικότητας, αλλά περισσότερο λόγω των ενεργειακών πόρων και των τεράστιων συμφερόντων που συγκεντρώνει πλέον η περιοχή και έχει οδηγήσει μεγάλες δυνάμεις να στρέφουν το βλέμμα τους στο συγκεκριμένο σημείο του χάρτη, τονίζοντας με νόημα ότι οι πρόσφατες ενεργειακές ανακαλύψεις έχουν αναβαθμίσει σημαντικά τη γεωπολιτική σημασία της Ανατολικής Μεσογείου... Σε αυτά προσθέστε και τη γεωστρατηγική σημασία που αποκτά η Κύπρος, λόγω της ιδιαίτερης θέσης της στον χάρτη. Μια θέση που αποδεικνύεται ικανή να της δημιουργεί προβλήματα και να γράφει την ιστορία της με αίμα εδώ και αιώνες, όπως διαβάζουμε στο tanea.gr.
Οι μεγάλες αλλαγές, που γεννούν την ένταση στην περιοχή της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και στο Αιγαίο, εμφανίζονται να ακολουθούν μια πορεία κλιμάκωσης, από τη στιγμή που η Τουρκία παύει να είναι το «αγαπημένο παιδί» των ΗΠΑ και της ΕΕ, καθώς ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποφασίζει να μετατραπεί από υπάκουος μαθητής στον «ταραξία» της τάξης...
Η Κύπρος ξεκινά το ενεργειακό της πρόγραμμα το 2007 με τη Noble Energy να αναλαμβάνει το οικόπεδο 12 το 2008 για να φτάσουμε το 2019 στις ανακαλύψεις της ExxonMobil στο οικόπεδο 10 και συζήτηση για δημιουργία τερματικού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου στο νησί.
Διεκδικήσεις
Η Τουρκία από την αρχή πρόβαλε διεκδικήσεις με αφετηρία τα τετελεσμένα της κατοχής και ζητούμενο τη συνδιαχείριση των κοιτασμάτων της κυπριακής ΑΟΖ και ρόλο στους ενεργειακούς δρόμους. Σε αυτή τη βάση η Αγκυρα χτίζει επί χρόνια την πολιτική των προκλητικών και παράνομων ενεργειών της.
Και κανείς δεν ασχολούνταν με την επιθετική ρητορική της Τουρκίας απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά ούτε και με τις παραβιάσεις στο Αιγαίο, μέχρι να φτάσουν οι σχέσεις Αγκυρας - Ουάσιγκτον στο «κόκκινο», μέσω... Μόσχας. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τις ΗΠΑ φαίνεται ότι ήταν η ανακοίνωση από τον Ερντογάν των ρωσικών S-400, που ενεργοποίησε παράλληλα τα αντανακλαστικά του ΝΑΤΟ και της Ουάσιγκτον.
Το ψυχροπολεμικό κλίμα που παγιώθηκε οδήγησε στην αναζήτηση νέων συμμαχιών στην Ανατολική Μεσόγειο από τις ΗΠΑ, που επέλεξαν να αναβαθμίσουν τη σχέση τους με την Ελλάδα και να χτίσουν μία νέα με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι ΗΠΑ πλέον έχουν σημαντικά ενεργειακά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο και αναβαθμίζουν τη σχέση τους και με την Ελλάδα, ανοίγοντας μία νέα συζήτηση για εξοπλιστικά προγράμματα, η οποία για πρώτη φορά αγγίζει και τη Λευκωσία. Στο παιχνίδι των διεκδικήσεων δραστηριοποιείται και η Γαλλία, καθώς η Total προχώρησε σε σημαντική διεύρυνση της παρουσίας της στις ενεργειακές έρευνες στα οικόπεδα της Κύπρου, ενώ υπεγράφη και μία στρατηγική συμφωνία αμυντικής συνεργασίας Λευκωσίας - Παρισιού, που επί της ουσίας δίνει στη Γαλλία δικαιώματα να χρησιμοποιεί στρατιωτικές εγκαταστάσεις της χώρας σαν δική της βάση.
Η Τουρκία από την πλευρά της δηλώνει ξεκάθαρα σε όλους τους τόνους, τόσο σε διπλωμάτες όσο και σε ΜΜΕ, μέσω ενημερώσεων, δημοσιευμάτων και τοποθετήσεων, ότι δεν έχει καμία πρόθεση να βρεθεί χωρίς μερίδιο στην ενεργειακή πίτα, και διαμηνύει ότι δεν θα παραιτηθεί από αυτό που ονομάζει «δικαιώματά» της στην Κυπριακή Δημοκρατία αλλά και στο Αιγαίο. Ακόμα και αν αυτό οδηγήσει σε ένα ατύχημα, όπως αφήνουν να υπονοηθεί με τις δηλώσεις τους οι τούρκοι αξιωματούχοι, από τον Ερντογάν και τους υπουργούς Εξωτερικών, Ενέργειας και Αμυνας, μέχρι εθνικιστές αξιωματικούς εν αποστρατεία που βρίσκουν ευκαιρία να επανέλθουν στο προσκήνιο.
Τα γεωτρύπανα
Το τουρκικό γεωτρύπανο «Πορθητής» βρίσκεται δυτικά της Πάφου, σε περιοχή εντός της κυπριακής ΑΟΖ, που αμφισβητείται από την Αγκυρα, ως μέρος της υφαλοκρηπίδας της, ενώ το «Μπαρμπαρός» συνεχίζει τις βόλτες του νότια της Κύπρου. Και ακόμα και αν ο «Πορθητής» - προς το παρόν - βρίσκεται σε μία περιοχή όπου η Λευκωσία δεν έχει καθορίσει οικόπεδα και δεν έχει αδειοδοτήσει εταιρείες, ενώ αντίστοιχα αναμένεται να κινηθεί και το δεύτερο γεωτρύπανο, «Γιαβούζ» που στέλνεται στην Κύπρο, αυτό δεν υποβιβάζει τις προθέσεις της. Απλώς επί του παρόντος η Αγκυρα δείχνει να επιλέγει την πολιτική των «ασφαλών προκλήσεων» και να επιχειρεί δημιουργία νέων τετελεσμένων με όχημα την κατοχή.
Η κρίση που έχει προκαλέσει η Τουρκία χαρακτηρίστηκε από τον κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη δεύτερη εισβολή, και όχι άδικα, ενώ η Αγκυρα αγνοεί επιδεικτικά όλες τις ρητορικές καταδίκες της παραβατικής συμπεριφοράς της που σημειώνονται τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την ΕΕ.
Και όσο σαφές είναι ότι η Τουρκία δεν θα παραιτηθεί από τις διεκδικήσεις της στην κυπριακή ΑΟΖ, αντίστοιχα η προκλητικότητά της στο Αιγαίο, οι «μεγαλειώδεις ασκήσεις» που επιχειρεί να παρουσιάσει ως επίδειξη δύναμης και «πρόβα πολέμου» απέναντι και στην Ελλάδα, όπως τονίζουν τα ΜΜΕ της γείτονος, προκειμένου να στείλει μήνυμα ότι δεν αποδέχεται καμία αμφισβήτηση των συμφερόντων της, αποδεικνύουν ότι δεν παραιτείται ούτε από τις πάγιες διεκδικήσεις της και επί της ελληνικής επικράτειας. Ο υπουργός Αμυνας, Χουλουσί Ακάρ, δεν δίστασε να παρουσιάσει χάρτες με τους οποίους «εξαφανίζει» τα νησιά, ενώ την ίδια στιγμή προβάλλει νέες διεκδικήσεις της Τουρκίας νοτίως και ανατολικά της Κρήτης, που φτάνουν μέχρι την κυπριακή ΑΟΖ.
Το Καστελλόριζο
Σε αυτή τη βάση, τα σενάρια που αναφέρονται σε πιθανή πρόκληση της Τουρκίας στο Αιγαίο με ενδεχόμενη γεώτρηση στην περιοχή του Καστελλόριζου, ενώ και οι θέσεις που έχουν εκφραστεί για το σημείο μέχρι το οποίο φτάνουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ανεδαφικά.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως αναλυτές εκτιμούν ότι στο τέλος η Κυπριακή Δημοκρατία θα αποτελέσει το πρόσχημα για εξελίξεις και το Καστελλόριζο τον πραγματικό στόχο.
Και όσο και αν ο Αλέξης Τσίπρας στις δηλώσεις του τις προηγούμενες μέρες δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν θα επιτρέψει μία τουρκική γεώτρηση στο Καστελλόριζο, οι εξελίξεις φέρνουν όλο και πιο κοντά τον κίνδυνο ενός «ατυχήματος» που θα μπορούσε να φτάσει σε θερμό επεισόδιο. Μία τέτοια εκτόνωση της έντασης ωστόσο, σαφώς δεν μπορεί κανείς να περιμένει ότι θα ωφελήσει την Ελλάδα και την Κύπρο, ούτε και ότι Λευκωσία και Αθήνα εάν εμπλακούν σε σύγκρουση με την Αγκυρα θα βρουν στο πλευρό τους τις ΗΠΑ ή την ΕΕ, ως στρατιωτική ενίσχυση.
Η κατάληξη του παιχνιδιού εκβιασμού που εξελίσσεται στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας με τη συνάντηση Ερντογάν - Τραμπ στην Οσάκα στο περιθώριο του G20 αναμένεται να αποτελέσει ένα δείγμα του τι θα ακολουθήσει και αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο τα συμφέροντα Ελλάδας και Κύπρου να θυσιαστούν στο βωμό του σκληρού παζαριού με την Αγκυρα... Επιβεβαιώνοντας ότι «στην εξωτερική πολιτική δεν υπάρχουν ούτε διαρκείς αντίπαλοι ούτε διαρκείς φίλοι, υπάρχουν διαρκή συμφέροντα».
