Με 102 ψήφους υπέρ και 10 κατά, σε σύνολο 140, ψηφίστηκε -κατ’ αρχήν- χθες αργά το βράδυ από την αλβανική Βουλή ο νόμος περί προστασίας των μειονοτήτων στην Αλβανία. Είναι η πρώτη φορά που η γειτονική χώρα αποκτά έναν νόμο για την προστασία των δικαιωμάτων των εθνικών μειονοτήτων στη χώρα. Η επικύρωσή του, ωστόσο, αφορά έναν από τους όρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την έναρξη των διαπραγματεύσεων ένταξης της Αλβανίας με την ΕΕ.
Ο νόμος αναγνωρίζει επιγραμματικά 9 εθνικές μειονότητες, από τρεις που η Αλβανία αναγνώριζε πραχτικά και παραδοσιακά στη χώρα, αλλά χωρίς κάποια νομική ρύθμιση. Πρόκειται για την εθνική ελληνική μειονότητα, τη μεγαλύτερη και περισσότερο αναγνωρισμένη, τη μειονότητα των Σκοπιανών και των Σέρβων και των Μαυροβουνίων. Ο νόμος αναγνωρίζει εθνικές μειονότητες και γλωσσικές ή πολιτιστικές μειονότητες, όπως είναι των Βλάχων, των Αιγυπτίων, των Ρομά, την εθνική μειονότητα των Βοσνίων και τελευταία τη βουλγαρική εθνική μειονότητα.
Ο νόμος προκάλεσε πολυποίκιλες αντιδράσεις και προς πολλές κατευθύνσεις. Όπως επισημαίνει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, την οργάνωση των Ελλήνων ΟΜΟΝΟΙΑ και το ΚΕΑΔ αντέδρασαν σκληρά κατά του νόμου επισημαίνοντας ότι ο συγκεκριμένος νόμος αντί να συγκεκριμενοποιήσει, διευρύνει και κατοχυρώνει καλύτερα τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων που προβλέπονται στη Σύμβαση Πλαίσιο για την Προστασία των Μειονοτήτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, περιορίζει αυτά.
Σημειώνουν ότι ο νόμος περιορίζει την αυτενέργεια των εθνικών μειονοτήτων εφόσον όλες οι αρμοδιότητες συγκεντρώνονται στα χέρια του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουν στους περιορισμούς του νόμου όσον αφορά τον σεβασμό των εκπαιδευτικών, πολιτιστικών και περιουσιακών δικαιωμάτων.
Το Σοσιαλιστικό Κίνημα Ένταξης στην αντιπολίτευση, όπως και πολλές αλβανικές προσωπικότητες αντέδρασαν όσον αφορά το φάσμα των εθνικών μειονοτήτων στη χώρα που κατοχυρώνει ο νόμος, υπογραμμίζοντας ότι δεν μπορεί να ταυτιστούν με το νόμο οι πραγματικά εθνικές μειονότητες, οι οποίες προκύπτουν από μια σχέση με ένα γειτονικό εθνικό τους κράτος και χαρακτηρίζονται από την κατοίκηση και σε μια συγκεκριμένη εδαφική περιοχή, με γλωσσικές ή και πολιτιστικές μειονότητες, που υπάρχουν στη χώρα.
Από τη δική του πλευρά ο πρόεδρος των Ελληνόβλαχων Αλβανίας, Θανάσης Πότσης, με ανακοίνωσή του, διευκρινίζει ότι δεν αποτελούν ξεχωριστή εθνική μειονότητα, παρά μόνο αναπόσπαστο μέρος της εθνικής ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία.
Οι εκπρόσωποι της σκοπιανής μειονότητας αντέδρασαν στην απόφαση της κυβέρνησης και μετά της Βουλής, για την αναγνώριση εθνικής βουλγαρικής μειονότητας στην Αλβανία, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για κατάχρηση με τα βουλγαρικά διαβατήρια που παραχωρούνται από τη Σόφια σε Αλβανούς πολίτες και μέλη της σκοπιανής μειονότητας, τα οποία ωφελούν τους τελευταίους να αποχτούν δικαιώματα ευρωπαίου πολίτη. Κατά τους Σκοπιανούς εκπροσώπους, αλλά και τα αλβανικά ΜΜΕ, ο αριθμός τέτοιων περιπτώσεων ανέρχονται σε 50 με 100 χιλιάδες.
Από τη δική του πλευρά, ο υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας, Ντιτμίρ Μπουσιάτι, ο οποίος εισηγήθηκε και υπερασπίστηκε το νόμο στη Βουλή, ισχυρίστηκε ότι η απόφαση αφορά τον αυτοπροσδιορισμό, όσον αφορά την εθνικότητα στην απογραφή του 2011.
Ο αλβανικός Τύπος, ωστόσο, επισημαίνει ότι επρόκειτο για απόφαση που αποβλέπει την αποφυγή πιθανού βέτο από μέρος της Σόφιας στην έναρξη των διαπραγματεύσεων της Αλβανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
