Η επιστολή του κυπριακού υπουργείου Ενέργειας με την οποία ζητά από τον ΑΔΜΗΕ, ως promoter της διασύνδεσης Κρήτης - Κύπρου, να εκπονήσει νέα μελέτη κόστους - οφέλους για να αποφασίσει η Λευκωσία αν θα συμμετάσχει ή όχι ως μέτοχος στο έργο, είναι σίγουρα μια αρνητική εξέλιξη.
Ανατρέπει δεδομένα, θέτει εν αμφιβόλω τη μέχρι τώρα στήριξη των Κυπρίων στα PCI’s lists και τις ρυθμιστικές αποφάσεις που οι ίδιοι έχουν εκδώσει, εντέλει είναι σαν να στέλνει το μήνυμα ότι η Κύπρος δεν στηρίζει το έργο, μήκους 898 χλμ και προυπολογισμού 1,2 δισ ευρώ. Σαν να μην το θεωρεί απαραίτητο για την άρση της ενεργειακής της απομόνωσης. Το θέμα είναι αναμφίβολα σοβαρό.
άρθρο του Γιώργου Φιντικάκη για το energypress.gr
Διότι, η μελέτη κόστους οφέλους δεν είναι ένα οποιοδήποτε Due Diligence που κάνει ένας μέτοχος για να κρίνει αν ένα έργο είναι κερδοφόρο ή όχι. Μια cost benefit analysis (CBA) γίνεται όταν πρόκειται να αποφασιστεί αν θα πρέπει να γίνει μια διασύνδεση ή όχι.
Ούτε είναι ακόμη σαφές που στηρίζονται οι δεύτερες αυτές σκέψεις της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη. Τι μεσολάβησε από τις ρυθμιστικές αποφάσεις που οι ίδιοι οι Κύπριοι έχουν μέχρι τώρα εκδώσει και επιβεβαιώσει για τελευταία φορά το 2023. Καθώς και κατά πόσο αληθεύουν τα δημοσιεύματα ότι η κυβέρνηση ζητά νέο καταμερισμό του κόστους ανάμεσα στους Κύπριους και τους Έλληνες καταναλωτές, που με βάση τη συμφωνία του 2017 βαραίνει σε ποσοστό 63% τους πρώτους και 37% τους δεύτερους.
Μένει να διευκρινιστούν όλα αυτά, τι πυροδότησε όλες αυτές τις επιφυλάξεις, πώς γίνεται το Φεβρουάριο το υπουργικό συμβούλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας να δηλώνει ότι η χώρα θα μπει στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector με έως 100 εκατ. ευρώ, αλλά ένα μήνα μετά να αλλάζει γραμμή. Αν ισχύουν οι πληροφορίες ότι η Λευκωσία θεωρεί πως πρέπει να αναθεωρηθεί η συμφωνία των δύο ρυθμιστών για την αναλογία του κεφαλαιουχικού κόστους, με το επιχείρημα, όπως διαβάζουμε (Από την αρχή η αξιολόγηση του καλωδίου), ότι τα οφέλη για την Ελλάδα θα είναι τελικά μεγαλύτερα, αφού θα κάνει εξαγωγές στη Κύπρο και μετά στο Ισραήλ.
Επαφές σε υψηλό πολιτικό επίπεδο
Το μόνο βέβαιο είναι ότι τις αμέσως επόμενες ημέρες αναμένονται πολύ σοβαρές εξελίξεις, μετά και την ενημέρωση από τον ΑΔΜΗΕ, τόσο του μετόχου του, όσο και της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ αλλά και του Γραφείου του Πρωθυπουργού.
Το ένα βήμα αφορά το πολιτικό επίπεδο, όπου έχουν ήδη γίνει κάποιες πρώτες επαφές. Σε αυτές, η ελληνική κυβέρνηση έχει σύμφωνα με πληροφορίες καταστήσει σαφές στη κυπριακή ότι οι οικονομικές υποχρεώσεις του ΑΔΜΗΕ ως promoter «τρέχουν». Είναι επιτακτική ανάγκη να αναληφθούν από την εταιρεία, στο πλαίσιο μιας νέας μετοχικής δομής με τη συμμετοχή και της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως η ίδια έχει δεσμευθεί ότι θα κάνει. Διότι η επιστολή του υπ. Ενέργειας της Κύπρου, που υπογράφει ο Γ. Παπαναστασίου, σημαίνει ότι μπαίνει σε σοβαρή καθυστέρηση η απόφαση από την Κυπριακή Δημοκρατία ως προς την ενταξή της ή όχι στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου.
Η αλήθεια είναι πως όταν τον Φεβρουάριο, το υπουργικό συμβούλιο της Κύπρουμ, ναι μεν επιβεβαίωσε την πρόθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας να συμμετάσχει στην εταιρεία κατασκευής του έργου, ωστόσο υπό την προϋπόθεση να προηγηθούν κάποιες μελέτες βιωσιμότητας, καθώς και μελέτη δέουσας επιμέλειας επί της νομικής και οικονομικής πτυχής του θέματος, είχαν προκληθεί κάποια ερωτήματα.
Είχε προκληθεί κάποια έκπληξη για ποιο λόγο η Λευκωσία ζητά επιπλέον μελέτες, όταν αυτές έχουν ήδη γίνει και ενώ η ίδια δεσμεύεται για τη συμμετοχή της. Ουδείς ωστόσο φανταζόταν ότι τα πράγματα θα πάρουν μια τέτοια τροπή.
Η απάντηση του ΑΔΜΗΕ
Το δεύτερο βήμα αφορά την απάντηση που, σύμφωνα με τις πληροφορίες, ετοιμάζει ο ΑΔΜΗΕ προς το κυπριακό υπ. Ενέργειας. Σε αυτήν θα θυμίζει ότι η Λευκωσία έχει στηρίξει μέχρι σήμερα το έργο σε όλες τις λίστες PCI, ότι οι αποφάσεις των ρυθμιστών πρέπει να γίνουν σεβαστές και ότι εμπάσει περιπτώσει δεν υπάρχει κανένας λόγος να ζητείται νέα μελέτη κόστους - οφέλους. Εντέλει ότι θεωρεί δεδομένη τη στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο έργο.
Ενα τρίτο βήμα προέρχεται από τη γαλλική Nexans, του κατασκευαστή του καλωδιακού τμήματος, που λέγεται ότι παρακολουθεί πολύ στενά τις εξελίξεις και έχει ήδη στείλει επιστολές, τόσο προς τα υπουργεία Οικονομικών και Ενέργειας της Κύπρου, όσο και προς τους ρυθμιστές των δύο χωρών.
Στις μεν επιστολές προς τα υπουργεία, η γαλλική εταιρεία, αναφέρεται στην πολύ σημαντική άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου και στην ανάγκη η Λευκωσία να στηρίξει το έργο, στις δε, προς τους ρυθμιστές των δύο χωρών τους καλεί να προχωρήσουν και να κάνουν ταχύτερα τη δουλειά τους για να στηριχτεί η οικονομική βιωσιμότητα του έργου.
Οι καθυστερήσεις από τους ρυθμιστές
Αμφότεροι οι ρυθμιστές, ΡΑΕ και ΡΑΕΚ έχουν καθυστερήσει πάρα πολύ να μεταβιβάσουν το έργο από τον παλιό promoter Euroasia Ιnterconnector στο νέο, δηλαδή στον Great Sea Interconnector. Kυρίως όμως δεν έχουν ακόμη λάβει τις απαραίτητες τυπικές αποφάσεις που διασφαλίζουν το έσοδο του έργου.
Είναι κάτι πολύ κρίσιμο, καθώς χωρίς διασφαλισμένο έσοδο του έργου δεν υποστηρίζεται το Business Plan που δίνει ο ΑΔΜΗΕ προς τους υποψήφιους επενδυτές. Δίχως αυτές τις αποφάσεις δεν μπορούν να μπουν νέοι επενδυτές στο έργο.
Ούτε και μπορεί φυσικά ο ΑΔΜΗΕ να προχωρήσει στις διαδικασίες χρηματοδότησης, δηλαδή να πάρει Term Sheet από τις τράπεζες, τους βασικούς όρους που προβλέπει μια δανειακή συμφωνία. Κάθε Term Sheet από τράπεζες πρέπει να έχει ως προαπαιτούμενο να έχουν ληφθεί αυτές οι αποφάσεις.
Το γεγονός ότι έχουν περάσει έξι μήνες από τον Οκτώβριο του 2023 οπότε και ο ΑΔΜΗΕ ανέλαβε το έργο από την EuroAsia, αλλά ακόμη δεν έχουν ληφθεί οι αποφάσεις των ρυθμιστών για την επίσημη μεταβίβαση, προφανώς και δημιουργεί πρόβλημα.
Σε αυτή τη φάση βρίσκεται η διασύνδεση Κρήτης - Κύπρου μετά την τροπή που έλαβαν τα πράγματα από τη κυπριακή πλευρά. Οι εξελίξεις είναι ανησυχητικές, έχουν δημιουργήσει μια αναταραχή και το αμέσως επόμενο διάστημα θα είναι εξαιρετικά κρίσιμο.
