H υπόθεση των ΤΟΜΑ στον Ελληνικό Στρατό, έχει πραγματικά πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. Οι τρομερές ανάγκες που υπήρχαν σε ΤΟΜΑ διαχρονικά, καλύφθηκαν, παρενθετικά όμως, από τα σοβιετικά ΒΜΡ-1. Όταν ο ΕΣ είδε πως τα ΒΜΡ-1 δεν είχαν ελπίδες σε πόλεμο ελιγμών στον Έβρο, τα έστειλε στην ΑΣΔΕΝ, προκειμένου να συμμετάσχουν δίπλα στα Leonidas 1 & 2, στην κάλυψη των τεράστιων κενών στις μονάδες, σύμφωνα με την ιστοσελίδα ptisidiastima.com.
Η αγορά των Leopard 2HEL κανονικά έπρεπε να συνοδευτεί από προμήθεια σύγχρονων ΤΟΜΑ, αλλά και προμήθεια σύγχρονων πυρομαχικών. Τίποτα από τα δυο δεν κάναμε, φροντίζοντας αρχικά να μην πάρουμε τα ολλανδικά YPR-765, και μετά ούτε τα γερμανικά Marder 1A3. Αντίθετα, παραλίγο να προχωρήσουμε στην αγορά 600 ΒΜΡ-3, από αυτά που βλέπουμε σήμερα στην Ουκρανία να “εκτοξεύουν” τους πύργους τους, και να μην μπορούν να βγουν οι μεταφερόμενοι οπλίτες (θα γίνουμε λίγο σκληροί, μήπως και η Εθνική Φρουρά στην Κύπρο αποφασίσει να πάει σε κάποιο δυτικό ΤΟΜΑ το συντομότερο).
Τα χρόνια πέρασαν, ήρθαν τα Μνημόνια, γλυτώσαμε από τα ΒΜΡ-3 και την άστοχη σκέψη για αγορά τους, αλλά οι Επιλαρχίες των Leo2 συνεχίζουν να έχουν σαν συνοδεία τα Μ113Α2, τα οποία δεν μπορούν ούτε καν να ακολουθήσουν με παρόμοια ταχύτητα. Αν το καλοσκεφτούμε, είναι σουρεαλιστικό να βλέπεις σύγχρονα χαλύβδινα θηρία Leopard 2HEL και δίπλα τους να αγκομαχούν αλουμινένια «παπάκια», που πρόσφατα απέκτησαν και ασπίδιο στο πολυβόλο…
Εδώ και μερικούς μήνες, οι Γερμανοί έχουν επανέλθει δριμύτεροι με προτάσεις. Με το ΤΟΜΑ Lynx στο «τσεπάκι», να προωθείται δυναμικά σε όλο τον πλανήτη (γίνεται προσπάθεια μέχρι και στην Αυστραλία), και με δεδομένη την ύπαρξη στην Ελλάδα ισχυρών εταιρειών που κατασκευάζουν απάρτια από το Leopard 2, η Rheinmetall, σε μια μοναδική στιγμή σύμπλευσης με την ανταγωνίστρια της KMW, ήρθε στην Ελλάδα προσφέροντας το όχημα μαζί με πρόταση για γραμμή παραγωγής. Η βασική ιδέα είναι το Lynx να κατασκευαστεί δίπλα στη γραμμή Leo2, ή έστω με αρκετά κοινά σημεία. Ταυτόχρονα η Rheinmetall προσφέρει και μεταχειρισμένα Marder 1A3/5 στην Ελλάδα.
Mε τις ανάγκες για νέο ΤΟΜΑ να έχουν φτάσει πλέον στο «αμήν», οι Γερμανοί έχουν «κερδίσει» τις εντυπώσεις, καθώς προσφέρουν μεγάλη ελληνική προστιθέμενη αξία. Την όλη προσπάθεια υποστηρίζει προφανώς και η γερμανική κυβέρνηση, που πολύ θα ήθελε να ξαναδεί την Ελλάδα κοντά της, σε ότι αφορά τις στρατιωτικές δαπάνες. Η μόνη απάντηση σε μια τέτοιου επιπέδου “επίθεση” θα μπορούσε να έρθει από τις ΗΠΑ, και φυσικά αφορά τα Bradley.
Ας πούμε τώρα μια διαφορετική ιστορία. Με την εμπειρία της Κροατίας, που μάλλον επέλεξε τελείως λάθος. Η τελευταία, αντί να ζητήσει το τελευταίο Bradley παραγωγής, προτίμησε να πάρει μεταχειρισμένα M2A2-ODS, και να τα ανακατασκευάσει. Θεωρητικά θα ήταν φθηνότερα, η ανακαίνιση όμως οχημάτων τεχνολογίας σχεδόν 30 ετών, αύξησε το κόστος πάρα πολύ.
Η περίπτωση της Ουκρανίας τώρα είναι διαφορετική καθώς το Κίεβο ανάμεσα στα οπλικά συστήματα που ζήτησε και ζητά, ήταν και ένας τεράστιος αριθμός ΤΟΜΑ, ελπίζοντας κυρίως σε Μ2 Bradley. Εκεί οι Αμερικανοί, έχοντας πολύ πρόσφατη την περίπτωση της Κροατίας, πήγαν απευθείας στο standard M2A4, που τώρα μπαίνει και σε υπηρεσία με τον Αμερικανικό Στρατό. Έτσι, τα απάρτια τους είναι σε παραγωγή, και δεν χρειάζεται να γίνουν ανακατασκευές σε υποσυστήματα που είναι τελείως παρωχημένα. Το δε κόστος μετατροπής ενός οποιουδήποτε Μ2 (ακόμη και το πιο παλιό Μ2Α0) σε Μ2Α4 κοστίζει λιγότερο από την εργοστασιακή ανακατασκευή ενός M2A2-ODS στο ίδιο standard! Χωρίς να υπολογίσουμε πως το πρότυπο Μ2Α4 θα υπηρετεί στον αμερικανικό στρατό για τα επόμενα 30 χρόνια, και δεν θα αντιμετωπίσει προβλήματα διαθεσιμότητας ανταλλακτικών.
Έτσι οι Αμερικανοί, αποφάσισαν τα Μ2 που θα παραχωρηθούν στην Ουκρανία, να αναβαθμιστούν στο επίπεδο Μ2Α4, καθώς είναι πιο “φθηνό” και εύκολο, από το να κάνουν εργοστασιακή ανακατασκευή στα υπάρχοντα M2A2-ODS! Ουσιαστικά, οι πύργοι των Μ2Α2 που υπάρχουν σε αποθήκευση στις ΗΠΑ, είναι μη λειτουργικοί, κι αν δεν αναβαθμιστεί το όχημα σε Μ2Α4, δεν είναι επιχειρησιακό.
Βέβαια, αρχικά όλα τα διαθέσιμα στις ΗΠΑ οχήματα Μ2Α2 είχαν δεσμευτεί υπέρ Ουκρανίας. Έτσι είχε γίνει πολύ δύσκολο για την Ελλάδα να εξασφαλίσει Μ2Α2 μέσω παραχώρησης όπως είπαμε. Δύσκολο ναι, ακατόρθωτο όχι, καθώς έχουμε την πληροφορία πως ο ΑΓΕΕΘΑ στο πρόσφατο ταξίδι του «εξασφάλισε» έναν αριθμό περίπου 120 Μ2Α2! Μικρός αριθμός, αλλά οι ανάγκες υπάρχουν, και 120 είναι… περισσότερα από το μηδέν. Οι Αμερικανοί όμως δεν σταμάτησαν εκεί. Εικάζεται πως τελικά οι Ουκρανοί δεν θα μπορέσουν να απορροφήσουν περισσότερα από 400 (με 500 μέγιστο) Bradley, συνεπώς θα υπάρξουν αρκετά οχήματα διαθέσιμα προς αναβάθμιση/παραχώρηση σε τρίτους.
Όπως αναφέραμε, το αρχικό αμερικανικό σχέδιο ήταν να μεταφερθεί στην Ουκρανία μεγάλος αριθμός των Bradley Μ2Α2 που θα εκσυγχρονιστούν στην πιο σύγχρονη έκδοση Μ2Α4. Ώστε τα οχήματα αυτά να δημιουργήσουν τον μελλοντικό ουκρανικό στρατό (δεν νομίζουμε πως θα προλάβουν να πολεμήσουν στον τρέχοντα πόλεμο), και να αντικαταστήσουν όσα έχουν απομείνει από τα απαρχαιωμένα σοβιετικής εποχής ΒΜΡ-1 και -2. Το κόστος θα καλύψουν οι ίδιες οι ΗΠΑ.
Κάπου εκεί, υπήρξε μια τροποποίηση στα σχέδια με τις υπηρεσίες FMS και DSCA να παρεμβαίνουν. Αφού τελικά φαίνεται να “απομένουν” στις ΗΠΑ πολλά μεταχειρισμένα Bradley, όχι βέβαια όλα στο επίπεδο M2A2-ODS, ούτε όλα αξιοποιήσιμα, αυτό μπορεί να ικανοποιήσει τα “άπειρα” αιτήματα της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ για διάθεση τους, καθώς οι ανάγκες μας για ΤΟΜΑ είναι τεράστιες. Έτσι η αμερικανική πλευρά προτείνει τη δωρεάν παραχώρηση τους στην Ελλάδα, με τη δική μας υποχρέωση όμως να τα εκσυγχρονίσουμε στο επίπεδο Μ2Α4.
Όπως καταλαβαίνουμε, η αμερικανική πρόταση δεν είναι «δωρεάν», αλλά προφανώς είναι πολύ φθηνότερη από την γερμανική προσφορά για καινούργια Lynx. Έτσι, κάθε Μ2Α4 θα κοστίσει στον ΕΣ περίπου 4,3 εκατ. ευρώ (πληροφορία από ανοιχτές πηγές), τη στιγμή που ένα Lynx θα κοστίσει 8 ως 10, ανάλογα με τις επιλογές οπλισμού που θα γίνουν. Προκειμένου να κάνουν την προσφορά τους ακόμη καλύτερη, οι Αμερικανοί έρχονται να δώσουν αρκετά ενδιαφέροντα “δωράκια” μέσα στο συνολικό πακέτο.
Έτσι, προτείνουν ο εκσυγχρονισμός των ελληνικών αλλά και των ουκρανικών Μ2Α4 να γίνει στην Ελλάδα. Με αυτό τον τρόπο, εξασφαλίζουν κατασκευαστικό έργο, κάτι που ακόμη δεν έχει αποσαφηνιστεί από γερμανικής πλευράς απόλυτα για το Lynx. Δηλαδή, η ελληνική γραμμή παραγωγής-αναβάθμισης, θα εκσυγχρονίσει τα τουλάχιστον 400 ελληνικά και τα τουλάχιστον 400 ουκρανικά (τα τελευταία με αμερικανικά έξοδα) σε βάθος χρόνου.
Την ίδια στιγμή, κάθε αμερικανικό Bradley σε ευρωπαϊκό έδαφος θα επισκευάζεται ή θα ανακατασκευάζεται, ή ακόμη και θα εκσυγχρονίζεται, στην Ελλάδα. Ώστε η υποδομή στην Ελλάδα να γίνει, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, ένα πανευρωπαϊκό hub Bradley, κάτι πολύ σημαντικό και για τις δύο χώρες. Οι πληροφορίες μας αναφέρουν πως οι Αμερικανοί έχουν ήδη εντοπίσει κατάλληλο χώρο και εταίρο για τον εκσυγχρονισμό. Και μην ξεχνάμε, πως οι Αμερικανοί ανακατασκευάζουν τα τεθωρακισμένα τους κάθε 4 με 5 χρόνια!
Προφανώς και τα Bradley είναι 30+ ετών (κατασκευής δεκαετίες του ’80 και ’90), αλλά θα έρθουν σε κατάσταση ίδια με αυτή που θα έρθουν τα AAV-7, με 0 ώρες και 0 μίλια. Θα είναι δηλαδή καινούργια, χωρίς φθορές, και θα μπορέσουν να υπηρετήσουν για πολλά χρόνια. Η χρηματοδότηση που προτείνεται θα γίνει μέσω FMS, και αυτό είναι σίγουρα ένα πλεονέκτημα για την πρόταση. Επίσης, ο Ελληνικός Στρατός θα επωφεληθεί από τα συμβόλαια και τις τιμές που έχουν επιτύχει οι ίδιοι οι Αμερικανοί με την κατασκευάστρια BAe Systems.
Τι θα συμβεί με το πρόγραμμα ΤΟΜΑ του Ελληνικού Στρατού; Άγνωστο! Το καλό όμως είναι πως η προσπάθεια επανεξοπλισμού των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων τραβά το διεθνές ενδιαφέρον, και οι ενδιαφερόμενοι έρχονται με προτάσεις σοβαρές, με μεγάλη ελληνική προστιθέμενη αξία. Ήρθαν πρώτοι οι Γερμανοί για τα ΤΟΜΑ, εμφανίστηκαν τώρα οι Αμερικανοί, δεν θα εκπλαγούμε αν δούμε τους Σουηδούς και τους Ισπανούς. Ας κερδίσει αυτός που δίνει την καλύτερη πρόταση για την άμυνα και την οικονομία μας.
