"Θα δημιουργηθεί ένα αραβικό ΝΑΤΟ μετά το Σύμφωνο της Βαγδάτης;", είναι ο τίτλος άρθρου τουρκικού ΜΜΕ του οποίου τα κυριότερα σημεία είναι τα εξής:
"Ένας από τους στόχους των προσπαθειών της κυβέρνησης της Ουάσιγκτον για τη δημιουργία ενός ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή είναι να εμποδίσει τη Ρωσία να επιστρέψει σε αυτή όπως την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, μετά τον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, και να σημάνει την έναρξη ενός νέου Ψυχρού Πολέμου στον αραβικό κόσμο.
Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου προκάλεσαν σημαντικές αναταραχές τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στη διεθνή σκηνή και επέτρεψαν στους περιφερειακούς και παγκόσμιους παράγοντες να αναθεωρήσουν τις σημαντικές στρατηγικές τους, όπως την εξωτερική πολιτική, την ασφάλεια και την οικονομία.
Στις περισσότερες από τις εξελίξεις, τα προβλήματα και τις κρίσεις στη Μέση Ανατολή από τον 1ο και 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήρθε στο προσκήνιο η επέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών (ΗΠΑ), της Αγγλίας και των δυτικών χωρών για αναζήτηση λύσεων.
Ωστόσο, είναι γεγονός ότι οι παγκόσμιες δυνάμεις δεν μπόρεσαν μέχρι σήμερα να δώσουν λύση στα προβλήματα της περιοχής της Μέσης Ανατολής, αντίθετα προκαλούν την εμβάθυνση τους
Η εν λόγω παρέμβαση περιστασιακά έφερε μαζί της περιφερειακές ή εσωτερικές συγκρούσεις,λόγω του ανταγωνισμού στη Μέση Ανατολή των ΗΠΑ, της Αγγλίας και των παγκόσμιων δυνάμεων, με αποτέλεσμα να φαίνεται πολύ δύσκολο να τελειώσουν οι συγκρούσεις και οι πόλεμοι.
Για το λόγο αυτό, η κύρια περιοχή της πάλης για εξουσία μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ήταν η Μέση Ανατολή.
Συνεργασία ασφάλειας-άμυνας
Σοβαρά προβλήματα ασφάλειας παρουσιάζονται στη Μέση Ανατολή μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, με την εισβολή στο Ιράκ από τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του διεθνούς συνασπισμού τον Μάρτιο του 2003, την εμφάνιση της ιρακινής τρομοκρατικής οργάνωσης Αλ Κάιντα , την Αραβική Άνοιξη και την εξάπλωση της τρομοκρατίας του DAESH στην περιοχή.
Επιπλέον, η καθιέρωση μιας περιφερειακής συνεργασίας ασφάλειας-άμυνας τονίζεται ως αναγκαιότητα, καθώς η ενίσχυση του Ιράν στο Ιράκ, τη Συρία, τον Λίβανο και την Υεμένη και η επιρροή του στη Μέση Ανατολή έχει αυξηθεί στο περιφερειακό πλαίσιο, ως αποτέλεσμα της που το Ισραήλ, ιδιαίτερα η Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν, είναι ανήσυχα.
Ειδικότερα το Ισραήλ ανησυχεί λόγω του αρχηγείου των δυνάμεων της πολιτοφυλακής του Ιράν στη Συρία
Από την άλλη πλευρά, στις 20 Ιουνίου 2022, ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Μπένι Γκαντζ τόνισε ότι δημιούργησαν μια δομή που ονομάζεται "Συμμαχία Αεράμυνας Μέσης Ανατολής" που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και ότι απέτρεψε τις ιρανικές επιθέσεις.
Επιπλέον, είναι γνωστό ότι το Ισραήλ προσφέρει αμυντική συνεργασία σε αραβικές χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που ανησυχούν για την ισχύ του Ιράν στην περιοχή.
Στις 23 Ιουνίου, ο βασιλιάς της Ιορδανίας Abdullah II, σε συνέντευξή του στο CNBC, δήλωσε ότι υποστηρίζουν το ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή και τόνισε ότι «το όραμα και η δήλωση αποστολής πρέπει να είναι πολύ σαφή και ο ρόλος του να είναι καλά καθορισμένος, διαφορετικά θα μπερδευτούν όλοι». .
Η απειλή του Ιράν
Στην πραγματικότητα, το αραβικό ΝΑΤΟ και το ΝΑΤΟ του Κόλπου είναι ένα θέμα που έχει συζητηθεί αρκετά συχνά στην ακαδημαϊκή κοινότητα του αραβικού κόσμου εδώ και πολύ καιρό.
Για παράδειγμα, στις ακαδημαϊκές συζητήσεις για το μέλλον του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου το 2011, τονίστηκαν τρεις κύριοι παράγοντες.
Το πρώτο από αυτά είναι η προσθήκη της Ιορδανίας και του Μαρόκου στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, η μετατροπή του στο μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εφαρμογή της χρήσης ενός κοινού νομίσματος μεταξύ των χωρών του Κόλπου (το Ομάν και το Κουβέιτ αντιτάχθηκαν στο ζήτημα του κοινού νομίσματος).
Ο δεύτερος παράγοντας είναι η ίδρυση μιας Κοινής Αμυντικής Δύναμης στον Κόλπο πάνω στο μοντέλο του ΝΑΤΟ.
Το τρίτο είναι ο εμπλουτισμός ανθρώπινου κεφαλαίου για τις χώρες του Κόλπου για να ξεκινήσουν πυρηνικές δραστηριότητες κατά του Ιράν. Στη Μέση Ανατολή, το αραβικό ΝΑΤΟ ή το ΝΑΤΟ του Κόλπου είναι πάντα μια αμφιλεγόμενη ιδέα, ειδικά όσον αφορά την ιρανική απειλή.
Ωστόσο, ο πιο πρόσφατος παράγοντας στις έντονες συζητήσεις για το Αραβικό ΝΑΤΟ ή ΝΑΤΟ της Μ.Ανατολης,είναι η ένταξη του Ισραήλ μετά την ομαλοποίηση με τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και το Σουδάν από τον Σεπτέμβριο του 2020 έως τον Ιανουάριο του 2021.
Όταν αξιολογηθεί σε αυτό το πλαίσιο, φαίνεται ότι η ίδρυση ενός Αραβικού/Μέσης Ανατολής ΝΑΤΟ είναι πολύ δύσκολη, αλλά είναι πολύ σημαντικό αν το επιτρέπουν οι περιφερειακές και παγκόσμιες ισορροπίες.
Όταν εξετάζουμε τα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα στον αραβικό κόσμο, δεν φαίνεται πιθανό μια συμμαχία άμυνας και ασφάλειας στη Μέση Ανατολή να θέλουν οι ΗΠΑ να προσθέσουν το Ισραήλ να είναι επιτυχής λόγω του παλαιστινιακού προβλήματος.
Το πραγματικό ερώτημα είναι το εξής:
«Θέλουν οι ΗΠΑ να ιδρύσουν το ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή ως συμμαχία άμυνας και ασφάλειας ή ως οργανισμό συνεργασίας όπως το Σύμφωνο της Βαγδάτης;».
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι προσπάθειες της κυβέρνησης του Μπάιντεν στην Ουάσιγκτον να δημιουργήσει ένα ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή έχουν τρεις βασικούς στόχους.
Το πρώτο από αυτά είναι να αποτραπεί η επιστροφή της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή όπως η περίοδος της Σοβιετικής Ένωσης μετά τον συριακό εμφύλιο πόλεμο και να ξεκινήσει ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος από τον αραβικό κόσμο.
Δεύτερον, η συνειδητοποίηση του Μπάιντεν ότι δεν μπορούσε να πάρει ένα αποτέλεσμα όπως την εποχή Ομπάμα από τις πυρηνικές διαπραγματεύσεις που ξεκίνησε με το Ιράν
Ο τρίτος και ακόμη πιο σημαντικός στόχος είναι να παραμείνει το Τελ Αβίβ σε μια συμμαχία άμυνας και ασφάλειας με το Ισραήλ και τις μη κανονικοποιημένες αραβικές χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, το Ομάν και το Κατάρ με το όνομα ΝΑΤΟ Μέσης Ανατολής.
Γιατί δεν είναι δυνατό;
Γιατί όλες οι αραβικές χώρες, εκτός από τη Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν, δεν βλέπουν το Ιράν ως απειλή. Για παράδειγμα, το Κατάρ και το Ομάν έχουν πολύ ισχυρές σχέσεις με την Τεχεράνη. Μπορεί να ειπωθεί ότι η Αίγυπτος επίσης δεν βλέπει το Ιράν ως απειλή.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αραβικές χώρες όπως το Ιράκ, η Συρία, ο Λίβανος και η Υεμένη βρίσκονται υπό την επιρροή του Ιράν.
Από την άλλη πλευρά, ο συνεχιζόμενος πόλεμος της Σαουδικής Αραβίας και ο ανταγωνισμός εξουσίας και η κρίση εμπιστοσύνης στις σχέσεις μεταξύ Αμμάν και Ριάντ είναι αρνητικοί παράγοντες για τη δημιουργία ενός αραβικού ΝΑΤΟ ή του μοντέλου του Συμφώνου της Βαγδάτης.
Με άλλα λόγια, οι δηλώσεις του βασιλιά Αμπντάλα Β' της Ιορδανίας σχετικά με το ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή μεταξύ Αράβων ηγετών που υποστήριξε για πρώτη φορά δείχνουν ότι έπαιξε για ηγεσία στον αραβικό κόσμο με την ενθάρρυνση των ΗΠΑ.
Σε αυτό το πλαίσιο,στη Μέση Ανατολή φαίνεται ότι το σχέδιο για το νερό θα μετατραπεί σε έναν νέο διαγωνισμό ηγεσίας στον αραβικό κόσμο. Για να συνοψίσουμε, εννοιολογικά, υπάρχει μια περίπλοκη εννοιολογική συζήτηση για το Αραβικό/ ΝΑΤΟ Μ.Ανατολης.
Δεδομένου ότι η έννοια του αραβικού ΝΑΤΟ αποκλείει το Ισραήλ, μπορεί να ειπωθεί ότι οι ΗΠΑ προτιμούν το όνομα Μέση Ανατολή NATO.
Επομένως, είναι δύσκολο για μια τόσο Ισραηλινή και αντιιρανική οργάνωση να βρει απήχηση στον αραβικό κόσμο.
Διότι, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, δεν βλέπουν όλες οι αραβικές χώρες το Ιράν ως απειλή και δεν θέλουν να εξομαλυνθούν οι σχέσεις τους με το Ισραήλ. Από αυτή την άποψη, εάν μια τέτοια συνεργασία στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας επιδιώκεται να δημιουργηθεί στη Μέση Ανατολή ή μεταξύ αραβικών χωρών, η καθιέρωσή της στο πλαίσιο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας θα παράσχει μεγαλύτερη υποστήριξη στις αραβικές δυνάμεις.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι ΗΠΑ-Ισραήλ ωθούν τις χώρες της Μ.Ανατολής στο σχηματισμό ΝΑΤΟ Μ.Ανατολής, προκειμένου να αντισταθούν έναντι της αυξανόμενης επιροής και στρατιωτικής ισχύος του πυρηνικού Ιράν στην περιοχή, αλλά και να δέσουν τις Αραβικές χώρες της περιοχής μέσω μιας συμμαχίας με το Ισραήλ, προκειμένου να μπορούν οι ΗΠΑ να στραφούν κατά της Κίνας στον Ινδοειρηνικό.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία φέρνει ποιό κοντα Ρωσία-Ιράν-Τουρκία που η κάθε μια έχει τα δικά της συμφέροντα και βλέψεις στη Μ.Ανατολή, γεγονός που συνηγορεί υπέρ της δημιουργίας του ΝΑΤΟ Μέσης Ανατολής
Πρόπλασμα αυτού αποτελεί η "Συμμαχία Αεράμυνας Μέσης Ανατολής" με τις ευλογίες ΗΠΑ-Ισραήλ για την αμτιμετώπιση των βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν.
Ο ρόλος της Ελλάδας
Η χώρα μας μπορεί να παίξει το ρόλο χώρας γέφυρα ανάμεσα στο "Ευρωπαϊκό" ΝΑΤΟ και στο "ΝΑΤΟ Μ. Ανατολής" , ενοποιώντας την αεράμυνά της με αυτή της Κύπρου και του Ισραήλ σε πρώτο χρόνο και της Αιγύπτου σε δεύτερο χρόνο.
Με αυτόν τον τρόπο θα περιθωριοποιηθεί η Τουρκία από τις εξελίξεις στη Μ.Ανατολή, όντας φίλη της Ρωσίας και του Ιράν, ενώ η χώρα μας θα παρέχει με το στόλο της νοτίως Κρήτης μαζί μεαυτόν του Ισραήλ, το απαραίτητο στρατηγικό βάθος της ενοποιημένης αεράμυνας από τις ακτές του Ισραήλ μέχρι αυτές της Κρήτης.
Κάτι τέτοιο θα βύθιζε το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο Σάρατζ -Ερντογάν στον βυθό της Μεσογείου μαζί με την Γαλάζια Πατρίδα των Τούρκων.
